Wetenschap – Kinderopvang kan sociale ongelijkheid verminderen – Gebrek aan ruimte vertraagt ​​deze – Kennis

Dortmund (dpa) – Drie meisjes, een jongen, een leraar en een kleine verhalenverteller: Alina, Ronja, Adisha en Milo – alle drie of vier jaar oud – zitten in een gezellig hoekje in een kinderdagverblijf in Dortmund. Taalondersteuner Petra Hahn luidt een belletje en opent de deuren van het gevouwen papieren theater – en daar gaan we. Op de voorkant van de fotoborden wordt gesproken over carnaval, de seizoenen en de lente – en daarachter gaat het over woordenschat, conceptvorming en het vermogen om verhalen te vertellen. “Wat komt er na de winter?” vraagt ​​de onderwijzer. ‘Pasen,’ zegt Ronja. “En wat vliegt er in de lucht?” Alina, van Indiase afkomst, weet dit: “De vlinder en de vogel bouwen hun nesten.” De kleintjes zijn volledig gefocust op het onderwerp, soms wat langer zoekend naar de juiste woorden, soms met behulp van gebaren, maar ze zijn allemaal actief en blij – en maken taalkundige vooruitgang, zegt Petra Hahn.

Aan de FABIDO-Kita Berliner Straße van de stad worden in vier groepen 70 kinderen van nul tot zes jaar opgevangen. Er zijn 26 nationaliteiten vertegenwoordigd. “We hebben een zeer hoog percentage kinderen met een migrantenachtergrond; onze kinderen komen uit gezinnen met verschillende opleidingsniveaus en verschillende culturele achtergronden”, zegt Rosaria Caravanti, voorzitter van de organisatie. Taalondersteuning is erg belangrijk. Daarnaast volgt het team trainingen. De taalgroep met woordenschatuitbreidingsspellen beweegt zich over de vier groepen. Petra Hahn haalt ook jongens en meisjes met speciale behoeften uit groepen binnen voor gerichte taalondersteuning – bijvoorbeeld uit gezinnen met een slechte opleiding of kinderen als Anwar (4), die nog geen Duits kende toen hij maanden geleden naar de crèche kwam. .

Dit alles is mogelijk dankzij de zelden goede personeelsbezetting. Maar er moeten te veel kinderen op afstand worden gehouden. “Ik heb 21 vrije plekken van de zomer en 420 namen op de wachtlijst”, zegt de directeur van de voorziening, die tevens een gezinscentrum en cultureel kinderdagverblijf is.

Bezoeken zijn vooral nuttig voor kinderen uit kansarme gezinnen

Vooral kinderen uit sociaal achtergestelde gezinnen kunnen qua cognitieve vaardigheden veel baat hebben bij een kinderdagverblijf. Volgens een onderzoek van het Leibniz Educational Pathways Institute (LIfBi) kunnen herkomstgerelateerde verschillen op gebieden als woordenschat of fundamenteel wiskundig inzicht worden verminderd. Kinderen uit kansarme gezinnen met weinig economische, culturele en sociale middelen worden echter in veel grotere mate getroffen door het gebrek aan kinderopvangplaatsen dan jongens en meisjes uit welgestelde gezinnen.

Uit een onderzoek onder bijna 1.000 kinderen gedurende een lange observatieperiode van meerdere jaren bleek dat kinderen uit sociaal-economisch zwakkere gezinnen aanzienlijk meer baat hebben bij het bezoeken van de kinderopvang dan kinderen uit meer bevoorrechte gezinnen. Dit geldt bijvoorbeeld voor elementaire wiskundige vaardigheden zoals hoeveelheden, legt studieauteur Corinna Kleinert uit. Kinderen die op tweejarige leeftijd met de kinderopvang begonnen, hadden drie jaar later ook zeer positieve effecten op de woordenschat. De situatie was vergelijkbaar met betrekking tot het vermogen om attributies te maken en voorlopige conclusies te trekken.

Kleinert zegt dat een bezoek aan de kleuterschool de sociale kloof in de cognitieve vaardigheden van kinderen kan verkleinen. Wat de situatie nog erger maakt: “Hoe lager de opleidingsstatus en het inkomen van het gezin, of als de factor migratieachtergrond wordt toegevoegd, hoe meer kinderen vertraging oplopen bij het binnenkomen van pleeggezinnen.” Slechts ongeveer 35 procent van de jongens en meisjes uit kansarme gezinnen wordt op tweejarige leeftijd ingeschreven in een instelling.

“Steun gericht op zeer jonge leeftijd is duurzaam, een waardevolle overheidsinvestering op de lange termijn. Later inhalen is altijd lastiger en duurder”, benadrukt de socioloog. En: “Het is niet zo dat deze ouders hun kinderen niet naar een kinderdagverblijf willen sturen, maar ze vallen vaak weg als het gaat om de strijd om beperkte plaatsen. Dit komt door een gebrek aan informatie en door het selectieproces. ”

Sociale selectiviteit?

Op dezelfde manier vond een recente analyse van de Friedrich-Ebert-Stiftung een sterke variatie in het gebruik van kinderopvang op basis van gezinskenmerken. Kinderen uit gezinnen die risico lopen op armoede, waarvan de ouders geen academische achtergrond hebben en waar thuis niet vaak Duits wordt gesproken, gaan veel minder vaak naar de kinderopvang dan andere kinderen. De kloof tussen jongens en meisjes uit kansarme gezinnen is het grootst in het tweede en derde levensjaar.

Kleinert zegt dat vergoedingen daarbij vrijwel geen rol spelen. Gezinnen die een sociale uitkering ontvangen, betalen sinds augustus 2019 in het hele land geen kinderdagverblijfkosten meer. In veel deelstaten is de kinderopvang over het algemeen, gedeeltelijk of gedurende bepaalde jaren gratis voor alle kinderen. Volgens het Federaal Bureau voor de Statistiek werden in 2023 3,93 miljoen kinderen opgevangen in kinderdagverblijven. Op 1 maart 2023 bedroeg het opvangpercentage voor kinderen onder de drie jaar ongeveer 36 procent, en voor kinderen tussen drie en zes jaar. van de leeftijd, het zorgpercentage was 90 procent. De Bertelsmann Stichting gaat ervan uit dat er ongeveer 430.000 ontbrekende kinderdagverblijven zijn.

Een bezoek aan de kwekerij op zich levert geen enkel voordeel op

Ook onderwijsdeskundige Annette Stein van de Bertelsmann Stichting klaagt dat kinderen uit sociaal en economisch achtergestelde gezinnen vaak achterblijven bij het toewijzen van plaatsen. Tegelijkertijd legde ze uit: “Kinderen hebben alleen baat bij een bezoek aan een kinderdagverblijf als de kwaliteit goed is.” Of educatief werk en compenserende diensten voor jonge kinderen mogelijk zijn in een kinderdagverblijf hangt grotendeels af van de personeelsbezetting. Dit is vaak het probleem; Er is behoefte aan een groter aantal goed gekwalificeerde leraren.

Ondertussen vertelt Kadisha (3 jaar) in een kinderdagverblijf in Dortmund over haar eerste carnaval: “Ik was erbij”, wijst ze naar een foto van een prinses op het kleine podium. De driejarige Milo was gefascineerd door de bloemen op de papieren toneelpanelen en leerde een nieuw woord: ‘sneeuwklokje’. De kinderen kunnen er later een in de voortuin graven. “Ouders zijn heel dankbaar dat hun kinderen hier zoveel mee kunnen nemen”, zegt directeur kinderopvang Caravanti.

© dpa-infocom, dpa:240218-99-32017/2