Het Neanderthaler-gen maakt mensen kwetsbaar voor ernstige infectie met COVID-19, beschermt…

Leipzig/Stockholm – Een genetische risicovariant van een acuut beloop van COVID-19, die oorspronkelijk afkomstig is van Neanderthalers, lijkt het risico op hiv-infectie met 27 procent te verminderen. Dit blijkt uit een rapport gepubliceerd in de Proceedings of the US National Academy of Sciences (DOI: 10.1073/pnas.2116435119).

Naast risicofactoren zoals hoge leeftijd, zwaarlijvigheid en chronische ziekten, kan genetische samenstelling ook het risico van een individu op het ontwikkelen van ernstige COVID-19 verhogen of verlagen.

Al in de herfst van 2020 toonden wetenschappers van het Max Planck Instituut voor Evolutionaire Antropologie in Leipzig en het Karolinska Instituut in Stockholm aan dat mensen een belangrijke genetische risicofactor voor ernstige COVID-19-ziekte hebben geërfd van Neanderthalers.

Toen Svante Pääbo en Hugo Zeberg verder onderzoek deden naar prehistorisch menselijk DNA, ontdekte hij dat deze genetische variant sinds de laatste ijstijd steeds gebruikelijker was geworden – onverwacht gebruikelijk voor een variant die werd geërfd door Neanderthalers. De wetenschappers concludeerden dus dat de genvariant ook een voordeel moet hebben voor zijn drager.

“Dit type genetisch risico voor COVID-19 komt zo vaak voor dat ik me begin af te vragen of het ergens gunstig voor is, bijvoorbeeld of het zou kunnen beschermen tegen andere infectieziekten”, zei Zberg in een verklaring van de Max Planck Society.

De genetische risicovariant bevindt zich op chromosoom 3, in de buurt van verschillende genen die coderen voor receptoren van het immuunsysteem. Het HI-virus gebruikt een van deze receptoren – CCR5 – om witte bloedcellen te infecteren.

Zberg ontdekte dat mensen met de risicovariant COVID-19 minder van deze CCR5-receptoren hadden. Een analyse van drie grote bloedbanken in Finland, het Verenigd Koninkrijk en de Amerikaanse staat Michigan wees uit dat dragers van de genvariant een 27 procent lager risico hadden om hiv op te lopen.

“Dit laat zien hoe een genvariant zowel goede als slechte kanten kan hebben: het is erg als een drager besmet raakt met SARS-CoV-2, en het is goed als ze hiv tegenkomen”, zegt Zyberg.

Echter: HIV verscheen pas in de 20e eeuw, dus bescherming tegen deze infectieziekte verklaart niet waarom dit type genetisch risico zich 10.000 jaar geleden zo snel bij mensen verspreidde.

“We weten nu dat deze COVID-19-risicovariant kan beschermen tegen hiv-infectie. Maar het kan zijn dat bescherming tegen een andere ziekte ervoor heeft gezorgd dat de infectie na de laatste ijstijd dramatisch is toegenomen.” © nec / aerzteblatt.de