Fossiel bewijs van verlies van zee-ijs in het verleden – wissenschaft.de

Wat klimaatverandering ons binnenkort kan brengen, zo blijkt uit een studie, gebeurde ook tijdens de laatste ijstijd: in de zogenaamde interglaciale periode 129.000 tot 115.000 jaar geleden was de Noordelijke IJszee in de zomer ijsvrij. Dit blijkt uit microfossielen van planktonsoorten die normaal gesproken worden aangetroffen in gebieden vrij van zee-ijs in sedimentkernen uit het noordpoolgebied. Wetenschappers zeggen dat verdere studie van het laatste interglaciaal dus zou kunnen bijdragen aan een beter begrip van de klimaatdynamiek in een wereld zonder zee-ijs in het Noordpoolgebied.

Klimaatverandering laat zich overal op aarde zien – maar het is vooral ernstig in het hoge noorden. De sterke opwarming van het Noordpoolgebied wordt onder meer weerspiegeld in een aanzienlijke afname van de zee-ijsbedekking: er worden steeds meer records geregistreerd van het smelten van ijs in de Noordelijke IJszee in de zomer. Volgens prognoses zou het zee-ijs in de nazomer rond 2050 tijdelijk volledig kunnen verdwijnen. Dit is niet alleen een sterk teken van de opwarming van de aarde, dit verlies aan zee-ijs zal ook ernstige gevolgen hebben. Omdat Arctisch zee-ijs ook een belangrijke rol speelt in het klimaatsysteem door water in te sluiten en licht te reflecteren. De afnemende zee-ijsbedekking kan dus feedbackprocessen op gang brengen die opnieuw een aanzienlijke impact hebben op het regionale en mondiale klimaat.

Wanneer was de Noordelijke IJszee ijsvrij?

Voor verdere klimaatvoorspellingen en modellen zal informatie over de effecten van de recente verdwijning van zee-ijs in het Noordpoolgebied belangrijk zijn. Maar wanneer gebeurde dat? De vragende blik is gericht op de laatste interglaciale periode – de ijstijd tussen 129.000 en 115.000 jaar geleden. Volgens eerdere studies waren de temperaturen in die tijd hetzelfde of iets hoger dan nu. Het is echter onduidelijk in welke mate dit op dat moment leidde tot een seizoensgebonden verlies van zee-ijsbedekking in de Noordelijke IJszee. Onderzoekers onder leiding van Flor Vermsen van de Universiteit van Stockholm hebben zich op deze vraag gericht.

Hun bevindingen zijn gebaseerd op het onderzoeken van microfossielen in een reeks sedimentkernen. Ze komen van locaties dicht bij de polen, die zelfs vandaag nog direct onder de dikste delen van het Arctische zee-ijs liggen. In de gegevenslagen van deze monsters onderzochten wetenschappers de microscopische schelpen van enkele vertegenwoordigers van zoöplankton – de zogenaamde foraminiferen. Er zijn veel soorten van deze organismen die in de open wateren van sommige zeegebieden leven. De soort in kwestie kan worden geïdentificeerd aan de hand van de kenmerken van hun kleine kalkhoudende schelpen.

Vrijheid van ijs in de spiegel van microfossielen

Zoals gemeld door de wetenschappers, vonden ze de microfossielen van de foraminiferensoort Turborotalita quinqueloba in kernboorlagen uit de laatste ijstijd. Het wordt echter niet gevonden in jongere afzettingen. Zoals de onderzoekers uitleggen, is het een soort die nu alleen voorkomt in de grotendeels seizoensgebonden, ijsvrije wateren van de Atlantische Oceaan. Blijkbaar bestonden vergelijkbare omstandigheden ook op de plaatsen waar de monsters werden genomen tijdens de interglaciale periode. In die tijd konden kleine wezens migreren van de zuidelijke regio’s naar het gebied van de Noordelijke IJszee. Met andere woorden: de wetenschappers concludeerden dat de resultaten laten zien dat het gebied tijdens de zomermaanden lange tijd niet bedekt was met zee-ijs.

Dienovereenkomstig was tijdens de laatste interglaciale periode het proces dat ook vandaag de dag zichtbaar is blijkbaar zeer geavanceerd: de zogenaamde “atlantificatie” van de Noordelijke IJszee. Onderzoekers zeggen dat de ontdekking dat de Noordelijke IJszee in die tijd seizoensgebonden ijsvrij was, bijzonder zorgwekkend is omdat het misschien iets warmer was dan nu. Volgens hen toont hun studie nu het belang aan van de laatste ijstijd voor klimaatonderzoek: “Onze resultaten tonen aan dat dit tijdperk een geschikte tegenhanger is voor de studie van de seizoensgebonden ijsvrije Noordelijke IJszee, die naar verwachting in deze eeuw zal plaatsvinden. ”, schrijven de onderzoekers.

Dus de studie moet nu volgen op verder onderzoek, zegt Vermas: “Om de omstandigheden in dit Noordpoolgebied zonder seizoensgebonden zee-ijs tijdens de laatste ijstijd te begrijpen, moeten nu onderzoeken worden uitgevoerd die informatie verschaffen over de temperatuur van het zeeoppervlak en andere parameters daarin. uit.” Bovendien zijn voor deze periode gerichte studies van klimaat en oceanografie nodig ”, zegt de wetenschapper.

Bron: Universiteit van Stockholm, gespecialiseerd artikel: Natuur Geowetenschappen, doi: 10.1038/s41561-023-01227-x

© wissenschaft.de – Martin Vieweg