De kosmische invloed is gedateerd – wissenschaft.de
Veel eerder dan gedacht: de enorme Hiawatha-krater die 58 miljoen jaar geleden onder het ijs van Groenland werd gevormd, en dus niet alleen toen de mens echt bestond, zoals eerder werd aangenomen. Dit komt voort uit analyses van rotsachtig materiaal gevormd tijdens de asteroïde-inslag. De nieuwe dating roept nu vragen op over de effecten van de hel op de wereld in die tijd. Wetenschappers zeggen dat meer ideeën kunnen leiden tot een beter begrip van de evolutie van de aarde in het post-dinosaurustijdperk.
Keer op keer ontstond er een helse kloof: veel asteroïden sloegen in de loop van de geschiedenis van de aarde op onze planeet en veroorzaakten lokale of verstrekkende gevolgen. Het bekendste voorbeeld is de enorme impact die dinosauriërs zo’n 66 miljoen jaar geleden uit de evolutie heeft geslagen. Wees getuige van deze aanval op de enorme overblijfselen van de Chicxulub-krater op het Mexicaanse schiereiland Yucatan. Naast dit bijzonder grote litteken zijn er ook andere littekens van grote afmetingen bekend. Een bijzonder verbazingwekkende krater werd echter pas in 2015 ontdekt: de structuren van de Hiawatha-krater werden pas onthuld door een radaronderzoek, omdat deze lag te slapen onder een dikke laag ijs in het noordwesten van Groenland.
Hoe oud is het gat onder het ijs?
Volgens onderzoeken is de diameter van de Hiawatha-krater ongeveer 31 kilometer – waarmee het een van de 25 grootste bekende kraters op aarde is. Het spreekt vanzelf dat de impact ooit verstrekkende gevolgen had voor het klimaat op aarde. Maar wanneer gebeurde dat? Tot nu toe hebben relatief weinig verweringsstructuren gesuggereerd dat de krater nog steeds klein is. Dit heeft geleid tot enige speculatie: het leek mogelijk dat de asteroïde pas 13.000 jaar geleden met de aarde in botsing kwam. Dus ze kunnen verantwoordelijk zijn geweest voor de bijna 1000 jaar durende wereldwijde afkoeling die bekend staat als de Jongere Dryas, speculeert men.
Maar zoals de nieuwe geschiedschrijving aangeeft, is het Hawatha-effect misschien geen glaciale klimatologische factor geweest die ook het lot van onze voorouders zou kunnen hebben beïnvloed. De bevindingen van het internationale onderzoeksteam zijn gebaseerd op analyses van zand en gesteente die zijn gemarkeerd door water dat van onder het oppervlak van de gletsjer in het kratergebied stroomt. “Sinds we de krater zeven jaar geleden ontdekten, hebben we tot nu toe hard gewerkt. We hebben verschillende veldtochten naar het gebied gemaakt om monsters te verzamelen die verband houden met de Hiawatha-impact”, zegt co-auteur Nikolai Larsen van de Universiteit van Kopenhagen. De monsters die nu worden onderzocht, zijn met name materiaal dat direct uit de impact is voortgekomen.
Het stortte 58 miljoen jaar geleden neer
Zoals de onderzoekers uitleggen, leidden de temperatuurstijging en het schokachtige smelten tot veranderingen in sommige materialen die classificatie in de tijd mogelijk maken door ontbindingsprocessen te definiëren. Een op argon gebaseerd onderzoek werd uitgevoerd in zand in het Natuurhistorisch Museum van Denemarken in Kopenhagen – Geschiedenis 40Ar/39Ar. Tegelijkertijd werd het mineraal zirkoon in gesteentemonsters blootgesteld om de geschiedenis van uranium en lood te bepalen in het Swedish Natural History Museum in Stockholm.
Zoals de onderzoekers rapporteren, wijzen de resultaten van beide benaderingen op het Paleoceen – specifiek op de tijd ongeveer 58 miljoen jaar geleden. Dit betekent dat de Hiawatha-krater veel ouder is dan eerder werd gedacht. “Het resultaat van de leeftijdsbepaling verraste ons allemaal”, zegt hoofdauteur Gavin Kenny van het Swedish Museum of Natural History. “Omdat de twee laboratoria met verschillende dateringsmethoden tot dezelfde conclusie kwamen, ben ik ervan overtuigd dat we de werkelijke leeftijd van de krater hebben bepaald”, zegt zijn collega Michael Storey van het Natural History Museum in Denemarken.
De nieuwe geschiedenis laat nu ook zien onder welke omstandigheden de inslag plaatsvond: toen de asteroïde Hiawatha het aardoppervlak insloeg, was het gebied in het huidige noordwesten van Groenland niet bedekt met een één kilometer dikke laag ijs. De onderzoekers zeiden dat de temperaturen daar vrij mild waren en dat het gebied vol bossen en dieren was. De levenswereld van onze planeet was net aan het herstellen van de catastrofale effecten van het Chicxulub-effect, dat acht miljoen jaar geleden plaatsvond.
Hoewel de impact van Hiawatha lang niet zo groot was, heeft het zeker het gebied verwoest en mogelijk verstrekkende gevolgen gehad voor het klimaat en de natuur op aarde. Er konden echter nog geen duidelijke effecten van een dergelijk effect worden gedetecteerd. Maar het kan uitkomen: wetenschappers zeggen dat verder onderzoek in de toekomst oude milieu- en klimatologische gevolgen kan aantonen.
Bron: Universiteit van Kopenhagen – Faculteit Wetenschappen, professioneel artikel: Science Advance, doi: 10.1126/sciadv.abm2434
“Analist. Schepper. Zombiefanaat. Fervente reisjunkie. Popcultuurexpert. Alcoholfan.”