Review “Wat brengt de wereld samen?”
Fausts vraag van Goethe over “wat de wereld in de kern bindt” was zeker de inspiratie voor de titelkeuze. Het zijn de wetten van de natuur, dit is het antwoord van de Britse schrijver Brian Clegg, en hij beschreef ze in de belangrijkste delen van zijn boek. De Engelse titel “The Ten Patterns That Explain the Universe” richt zich op de term “patroon”, in de Duitse versie verschijnt het in de ondertitel als “patronen in de natuur”. Deze term is het leidende principe van een auteur die door het hele boek loopt. Hij schrijft in de inleiding: “We begrijpen de wereld om ons heen in termen van patronen. Daarbij gaat het niet per se om patronen in visuele zin, maar om processen en fenomenen die regelmatig voorkomen. “Hier moet je rekening mee houden als het gebruik van de term stijl op sommige plekken wat vreemd klinkt.
Van ruimtetijd tot jetstream tot knopentheorie
De eerste hoofdstukken zijn gewijd aan de macro- en microwereldfysica. De kosmische achtergrondstraling, die sommige theoretische natuurkundigen al in de jaren vijftig voorspelden, kan al na zo’n 20 jaar worden gedetecteerd. Gefilmd door steeds nauwkeuriger wordende ruimtetelescopen, vertegenwoordigt het nu een patroon dat ‘ons voortdurend meer vertelt over het begin van het universum’.
De auteur legt vervolgens de wiskundige vorm uit van het weergeven van het Minkowski-diagram als een “ruimte-tijdpatroon”. Met behulp van deze tweedimensionale diagrammen (de ene dimensie van ruimte, de andere van tijd) kunnen de verschijnselen van Einsteins speciale relativiteitstheorie, die zo verrassend zijn voor gewone mensen, duidelijk worden weergegeven – zonder wiskundige formules. Clegg maakt dit duidelijk.
Kies als voorbeeld van patronen in de microkosmos een tabel die het standaardmodel van de deeltjesfysica weerspiegelt. Dit beschrijft het belang van elementaire deeltjes en de relaties daartussen. Er zijn patronen te zien wanneer subatomaire deeltjes botsen met bijna de lichtsnelheid in deeltjesversnellers zoals de Large Hadron Collider bij CERN, waardoor nieuwe deeltjes ontstaan. Zo had het Higgs-deeltje een paar jaar geleden ontdekt kunnen worden. In navolging van zijn hoofdgedachte introduceert de auteur een theoretisch model, Feynman-diagrammen genaamd, waarmee interacties tussen deeltjes zonder formules kunnen worden verklaard.
“Analist. Schepper. Zombiefanaat. Fervente reisjunkie. Popcultuurexpert. Alcoholfan.”