Klimaatconflicten in Brussel zijn mogelijk – in het buitenland

Het is nu officieel: minister van Buitenlandse Zaken Wubke Hoekstra zal Frans Timmermans opvolgen bij de Europese Commissie. Sociaal-democraat Timmermans keert terug naar Den Haag om de links-groene coalitie te leiden in de verkiezingscampagne. Hoekstra is conservatief en zou een geheel nieuwe dynamiek in het klimaatdebat kunnen brengen – als Commissievoorzitter Ursula von der Leyen hem dezelfde portefeuille zou geven als zijn voorganger.

Bij milieuorganisaties en in het overwegend klimaatvriendelijke EU-Parlement zorgen werknemers voor onrust. Zelfs vóór het zomerreces maakten verschillende wetgevingsvoorstellen duidelijk dat de conservatieven campagne wilden voeren voor een meer burgervriendelijke en betaalbare klimaatbescherming, wat in gewone taal betekent: ze wilden overstappen op koolstofdioxide.₂Gratis toekomstige vertraging. Het conflict brak openlijk uit met de Rehabilitation Act, die het parlement slechts ternauwernood goedkeurde.

Terwijl Frans Timmermans tijdens zijn jaren in Brussel (van 2014 tot heden) meer gepassioneerd raakte over milieu- en klimaatbescherming, is Hoekstra een geweldige rekenaar. De landen in het zuiden hebben slechte herinneringen aan zijn tijd als Nederlandse minister van Financiën, toen hij zich uitsprak tegen coronabonds. En de 47-jarige vader van vier kinderen kijkt naar de Nederlandse nettobijdrage. Hij begon zijn carrière bij Royal Dutch Shell en stapte op 36-jarige leeftijd over naar McKinsey, het managementadviesbureau. Het fossiele perspectief moet hem dus net zo bekend voorkomen als de economische overwegingen. Tijdens zijn tijd als minister van Financiën verwierf Hoekstra in Brussel een reputatie vanwege zijn relatief kalme reactie op politieke druk.

Om stress te verlichten, loopt hij marathons en snowboards en is hij een paar keer per week te vinden in de sportschool. Zijn bereidheid, tot op het punt van koppigheid, om indien nodig stroomopwaarts te zwemmen, is zelfs voor Nederlandse begrippen opmerkelijk. Hij werd ooit door functionarissen van het ministerie van Financiën geciteerd: “Ik doe liever het goede en word daarvoor besmeurd dan mijn tijd in vrede door te brengen en niets gedaan te krijgen.”

Ursula von der Leyen heeft volledige vrijheid bij het vormgeven van haar commissieportefeuilles. En het zou de Europese “Green Deal”-gerelateerde wetten in de handen kunnen laten van Maros Sefcovic, die al op interim-basis werkt en tevens de functie van vice-president overneemt van Timmermans. Hoekstra zal de rest van de klimaatportefeuille erven, waardoor hij het ‘gezicht’ wordt van klimaatvriendelijke transformatie, inclusief het bijwonen van internationale klimaatconferenties. Het is ook mogelijk dat de commissaris de verantwoordelijkheden volledig herschikt – een jaar voor het einde van haar ambtstermijn, maar dat is onwaarschijnlijk.

Voordat hij wordt benoemd, wordt elke kandidaat uitgebreid ondervraagd, zowel schriftelijk als mondeling, door het Europees Parlement. Voor Hoekstra mag dit geen wandeling in het park zijn, ook al zijn de Conservatieven in de Kamer een belangrijke groep en steunen zij uiteraard hun partijgenoten. Ze hopen dat hij de klimaatvriendelijke herstructurering van de economie, het transport en de bouwsector in toom zal houden, en dat ze punten kunnen scoren bij de Europese verkiezingen van volgend jaar juni. Hoekstra zou om precies dezelfde redenen gepest worden door liberalen, socialisten en groenen. De Green Deal is immers het vlaggenschip van het Von der Leyen-tijdperk. Uiterlijk in 2050 moet de Europese Unie klimaatneutraal zijn, d.w.z. de atmosfeer niet langer vervuilen met extra broeikasgassen.

De Europese Commissie heeft onder Frans Timmermans het grootste deel van de noodzakelijke wetgeving ingevoerd. De verantwoordelijke commissaris neemt echter ook deel aan zogenaamde tripartiete onderhandelingen, waarbij het Parlement, de Raad en de Commissie onderhandelen over de definitieve tekst – inclusief grenswaarden, data en deadlines.

Als Hoekstra de kant zou kiezen van lidstaten die vrezen dat hele bedrijfstakken Europa zouden kunnen verlaten vanwege de hoge energiekosten en strenge regelgeving, zou dit de implementatie van de transitie naar groene energie zeker kunnen vertragen.