Hardlopen, wandelen en wandelen: maakt hardlopen je slim?

Daarnaast kun je vrij het ritme kiezen en in je eigen tempo lopen. Eén stap, één ademhaling, dat is bijna meditatief. Kan het ook helpen om je hoofd leeg te maken en nieuwe ideeën op te doen? Leonhard Braunsmann en Vera Abelen van de Duitse Sportuniversiteit in Keulen hielden zich bezig met deze vraag.

bij de zgn ClearMind-studie Ze onderzochten het effect van een hardloopsessie van 30 minuten op de hersenactiviteit. Voor en na het hardlopen plaatsten ze elektroden op bijna 30 ervaren recreatieve hardlopers en registreerden ze de elektrische activiteit in hun hersenen. Deze methode staat bekend als elektro-encefalografie (EEG) en wordt onder andere gebruikt om neurologische aandoeningen te diagnosticeren.

Naast reguliere oscillaties zijn er ook zogenaamde aperiodische of niet-oscillerende signalen. “Eerder werd het EEG weggefilterd omdat men dacht dat het alleen maar ruis was die de eigenlijke meting verstoort”, zegt Brownsman, die voor zijn proefschrift onderzoek doet naar de neurofysiologische effecten van fysieke activiteit. We weten nu dat ruis zelf een belangrijk signaal is. “Het vertelt ons hoe nauw neuronen met elkaar verbonden zijn”, legt Brownsman uit. Hoe hoger het geluid, hoe slechter de communicatie – en dus de cognitieve prestaties. Inmiddels is ook bekend dat mensen met ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder) Verhoogde zenuwruis.

Hoe meer zelfbeschikking, hoe beter

Het spannende: na het hardlopen hadden de proefpersonen minder lawaai. Ze deden het beter op cognitieve tests. Het verminderen van geluid zou dus kunnen verklaren waarom veel mensen het gevoel hebben dat ze tijdens het hardlopen hun hoofd leeg kunnen maken – en zich daarna weer beter kunnen concentreren. Het effect dat Braunsmann en Abeln opmerkten, duurde minstens 25 minuten nadat ze hadden gerend. “We hebben latere data niet onderzocht”, zeggen ze. Maar dit is een schema. Net als het bestuderen van ADHD-patiënten. “Misschien kan hardlopen de symptomen verlichten en zo mensen op hun gemak stellen”, zegt Vera Abelin.

Met het eerste onderzoek, waarvan de resultaten binnenkort worden gepubliceerd, wilde het onderzoeksteam ook weten welke rol zelfbeschikking speelt bij hardlopen. Daarom lieten ze de proefpersonen twee keer hardlopen: de eerste keer mochten ze hun eigen tempo kiezen, en op de tweede date, vier weken later, moesten ze precies hetzelfde tempo aanhouden als de vorige keer.

Voor en na het hardlopen registreerden Brownsman en Abelin ook fysiologische parameters zoals hartslag en bepaalde bloedwaarden. Ze waren bijna identiek na de eerste en tweede helft. Uit vragenlijsten over het welzijn van de deelnemers bleek echter dat de tweede ronde meer inspanning kostte. Hoewel de neurale ruis na beide runs was verminderd en de cognitieve prestaties beter waren dan voorheen, “waren de effecten meer uitgesproken na de self-run”, zegt Brownsman. Waar dit allemaal precies over gaat, is nog niet te zeggen.