Slavernij: Nederland worstelt met zijn eigen koloniale geschiedenis

Het Nationaal Slavernijmonument staat in het Oosterpark, Amsterdam. Afgelopen zaterdag ontstond hier leven met muziek, gezelligheid en felle kleuren. Omdat Nederland op 1 juli “Kitty Koti” viert. De naam komt uit het Sranantongo, een van de Creoolse talen van Suriname. Het kleine land in het noorden van Zuid-Amerika werd pas in 1975 politiek onafhankelijk van Nederland.

“Kitty Koti” betekent gebroken ketting en staat voor de afschaffing van de slavernij in de Nederlandse koloniën in het Caribisch gebied. In Suriname en de Nederlandse Antillen ging de meedogenloze uitbuiting van plantages meer dan 200 jaar door en de slavernij eindigde officieel op 1 juli 1863, 150 jaar geleden. Ter gelegenheid van het bijzondere jubileum vonden de festiviteiten niet alleen plaats in het Oosterpark, maar ook op meerdere locaties in Amsterdam.

Abonneer je op “en”

Jou verlaten is ingewikkeld. We volgen!
Met ons abonnement op de digitale campagne lees je alle edities van »nd« digitaal (nd.App of nd.Epaper) thuis of onderweg voor heel weinig geld. Abonneer nu!

Het was echter bij het slavernijmonument in het Oosterpark dat koning Willem-Alexander voor het eerst een verontschuldiging afkondigde: “We dragen de hardheid van ons slavernijverleden nog steeds met ons mee. De gevolgen daarvan zien we nog steeds in racisme in onze samenleving.

Willem-Alexander bevestigde dat premier Mark Rutte in december vorig jaar al excuses had aangeboden namens het kabinet. “Nu sta ik voor u als koning, en ik vraag u ook om uw hart en ziel te vergeven.” Op dit punt werd de toespraak van de koning onderbroken door gejuich en applaus van de aanwezigen.

Koning Willem-Alexander verklaarde in februari van dit jaar dat er geen excuses uit zijn mond zouden komen, zoals Mark Rutte dat namens de staat had gedaan.

De publieke verontschuldiging zorgde voor positieve reacties, met name van antiracismeorganisaties en in Suriname. Maar de afwijkende stemmen duurden niet lang. De rechts-populistische politicus Geert Wilders (PVV) twitterde kort daarna: “Niet in mijn naam, #koning. En niet in naam van miljoenen Nederlanders. «

Mitchell Isagas, oprichter van The Black Archives, die de ‘zwarte geschiedenis’ in Nederland documenteert, waardeert de verontschuldiging van de koning als een gebaar. Tegelijkertijd maakte hij tegenover het Nederlandse nieuwsblad “NOS” duidelijk dat het niet genoeg zou zijn: “In zijn toespraak sprak de koning ook twee keer over herstelbetalingen en dit is waar we naar op zoek zijn.” Voor slavernij moet dat worden aangepakt.

“Het is aan ons als samenleving, wij als samenleving en de politiek om dit waar te maken”, stelt hij. Esajas stelt echter ook weinig vertrouwen te hebben dat deze betalingen er ook daadwerkelijk komen.

Naast herstelbetalingen zijn er nog andere vorderingen. Hoewel Ketikoti sinds 2002 in veel steden in het hele land wordt gevierd, is het geen officiële feestdag. Veel Nederlanders nemen deze dag nu zelfstandig vrij. Dergelijke campagnes worden geadverteerd via banners op sociale media op internet. Er zijn nu veel online petities die de regering en het parlement oproepen om Kitikuti tot nationale feestdag te verklaren.

“Het is jammer dat 1 juli geen feestdag is”, zegt Marisela de Cuba, oprichtster van WePromise, dat strijdt tegen racisme en discriminatie in Nederland. Ze roept op tot een actieve herevaluatie van zowel de slavernij als de koloniale geschiedenis, samen met de nakomelingen van de getroffenen. “De regering heeft niet de gewoonte om met de echt belangrijke mensen te praten en met hen samen te denken over mogelijke oplossingen”, klaagt de Cuba.

In de ogen van de activist zijn excuses geen vervanging voor een gebrek aan concrete stappen: “Dit is geen periode, het is een pauze, en je moet ophouden met kruimels naar ons te gooien en verwachten dat mensen er blij mee zijn.”