Ik heb klezmer weer gevonden

Klezmer, de kenmerkende muziek van de Joodse kolonisten, was te horen tijdens een concert in de Onze-Lieve-Vrouwekerk, geïnitieerd door het culturele project “Tra-Vogelsberg”.

Klezmer, de kenmerkende muziek van de joodse nederzetting, is een klank met een rijke historie en tegelijk een inspiratiebron voor nieuwe composities.

Bijzonder was ook hoe dit Klesmere-trio, dat optrad in de Liebfrauenkirche, bij elkaar kwam. Elizabeth Schwartz (zang) en Yale Ström (viool), twee muzikanten uit San Diego, Californië, ontmoetten de jonge Wit-Russische accordeonist Sacha Yasinsky in Praag en ontdekten hun gemeenschappelijke interesse in het maken van muziek, in een klezmer tussen levensvreugde en melancholie. Er is een suggestieve samenwerking ontwikkeld. Het is goed dat “Tra-Vogelsberg” het trio naar Schotland heeft weten te halen tijdens hun tournee door Nederland en Noord-Duitsland.

Sterker nog, de partij heeft een veel langere geschiedenis, zo blijkt uit het vervolggesprek. Traditionele stukken van Clésmer zijn eeuwenlang niet opgeschreven, maar zijn van generatie op generatie doorgegeven nadat ze zijn beluisterd en afgespeeld. Tijden van vervolging, zoals in het tsaristische Rusland of de Holocaust, onderbraken deze keten van muzikale overdracht.

zoeken was Vaak erg moeilijk

Sinds 1960 is de interesse voor deze muziekstijl over de hele wereld gewekt, samen met onderzoek dat vaak moeizaam verloopt. Dit was ook de ervaring van Yale Strom, regisseur, componist en auteur, die verschillende keren naar de landen van het Pact van Warschau reisde om Klesmere-artiesten en hun luisteraars, melodielijnen en scripts op te sporen en te documenteren – Schwartz vertelde over de etnografische Destijds hield de officiële regering van het land er niet van; het was Er zijn werelden tussen Klezmer, plechtige parades en hymnes van “staatsondersteunende muziek”. Strom moest het materiaal dat hij onderzocht vaak over de grenzen heen op subversieve wijze verbergen. Maar opmerkelijk Zo worden ontmoetingen vastgelegd, bijvoorbeeld in Stroms film “The Last Klezmer” over Leopold Kozlowsky.

In het programma van Schotten werden tradities afgewisseld met eigen composities van Strom en Yasinsky. Zo begon de ritmisch opwindende dansmelodie van “Berditshever”, “Berhometlid”, “Pilky” en een andere dans, terwijl Ström kon laten zien hoeveel Bella Bartok ervan hield en werd geïnspireerd door deze melodie. een stuk te schrijven.

Wat het publiek als eerste opviel, was het zingen van melodieën, dat werd benadrukt door de zwangere en expressieve stem van Schwartz. Ström benadrukte dat de melodieën vaak geïnspireerd waren op cantorzang in synagogen. Maar luisteraars ervoeren veel meer levendigheid dan plechtige “liturgische” muziek. Stroms viool speelde sfeervol met veel variaties, kleine trillers en intervallen, en Jasinski’s accordeon, die vooral voor ritmische structuur zorgde en toch melodische accenten legde, was enthousiast.

Het trio toonde een hoge kunst van improvisatie. Het publiek applaudisseerde vaak uitbundig, vooral na zijn composities, bijvoorbeeld na een solo-accordeon tussen Lamentation en Fury, die Yasinsky opdroeg aan zijn Wit-Russische volk, strijders en lijden in Oekraïne, of na Strom’s lied “Ben Aframini”. En steeds weer verschenen er muzieknetwerken, bijvoorbeeld met twee Hessische liederen die Strom in Kleismere-stijl veranderde.

De ceremonie eindigde met een lang en levendig applaus en een informele uitnodiging van het publiek: “Kom!”

In de ochtend Lagere school

Yale Strom en Sasha Jasinsky hadden ’s ochtends al zo’n 90 kinderen van Schotten Elementary School en Digmudis geïnspireerd met een 45 minuten durend optreden met hun repertoire van Joodse, Oekraïense, Duitse en Amerikaanse volksliederen.

Dankzij eenvoudige uitleg en een directe en kindvriendelijke aanpak communiceerden de twee muzikanten snel met de kinderen, die bleven zingen en in hun handen klapten op het ritme van de muziek. Uiteindelijk bleven Yale Strom en Sasha Jasinsky niet afwezig bij dit specifieke concert.