Hoe willen universiteiten minder internationale studenten aantrekken?
In Nederland komt ongeveer één op de drie nieuwe studenten uit het buitenland. 70% van hen komt uit Europa, de meeste uit Duitsland. De kritiek op het grote aantal buitenlandse studenten neemt echter toe. De toestroom zorgt voor overbevolking in collegezalen en vergroot het woningtekort. Ook voor Nederlandse studenten wordt het lastiger om een plek aan de universiteit te bemachtigen. Het aantal internationale studenten is de laatste tijd toegenomen omdat universiteiten er meer geld aan verdienen. Nu willen de Nederlandse universiteiten de instroom van buitenlandse studenten, en dus ook van Duitsers, flink terugdringen.
Minister van Onderwijs Robert Dijkgraaf bereidt momenteel een wetsvoorstel voor dat het aantal internationale studenten moet terugdringen. Daarnaast nemen de veertien universiteiten ‘onmiddellijke maatregelen om de instroom van internationale studenten terug te dringen en de Nederlandse taalvaardigheid te verbeteren’, aldus een gezamenlijke verklaring. Het doel is om de instroom van internationale studenten terug te dringen, het aandeel van de bacheloropleidingen die in het Engels worden gegeven terug te dringen, meer cursussen in het Nederlands aan te bieden en de Nederlandse taalvaardigheid van docenten en studenten te vergroten. “Internationalisering is van groot belang voor de Nederlandse universiteiten en de Nederlandse samenleving”, zegt Jock de Vries, interim-rector van de Van Nederlande Universiteit (UNL). “Maar het zorgt ook voor knelpunten en spanningen in deze samenleving. Om de meerwaarde van internationalisering te behouden, willen we hard werken aan het oplossen van deze knelpunten.
Internationalisering blijft voor Nederland van groot belang. Het draagt bij aan het creëren van een stimulerend studieklimaat, goede aansluiting op internationale wetenschappelijke ontwikkelingen en het opleiden van voldoende talent voor de arbeidsmarkt. Daarnaast leveren internationale studenten ook een belangrijke bijdrage aan de Nederlandse economie. Volgens schattingen van het CBO bedraagt de netto bijdrage per Europese student iets minder dan € 17.000, en voor studenten uit niet-Europese economische gebieden € 96.000.
“Tegelijkertijd zien universiteiten dat het toenemende aantal internationale studenten op sommige plekken voor knelpunten zorgt. De aanwezigheid van hele grote groepen internationale studenten tast de toegankelijkheid en kwaliteit van het onderwijs aan, en in sommige steden is er niet voldoende studentenhuisvesting ”, zeggen de universiteiten in een gezamenlijke verklaring.
Maar wat zijn universiteiten concreet van plan te doen om de instroom van internationale studenten af te remmen? Ze willen geen studenten meer werven voor internationale beurzen en ook het voorbereidend jaar voor aankomende internationale studenten komt te vervallen. Universiteiten voeren campagne voor een quotum voor cursussen die in het Engels worden gegeven. Ze gaan ook meer cursussen Nederlands aanbieden. Zij zijn het er over eens dat alle belangrijke bacheloropleidingen minimaal in het Nederlands worden gegeven. Daarnaast evalueren universiteiten momenteel Engelse taalcursussen die volledig naar het Nederlands kunnen worden omgezet. Ook spraken de universiteiten af om op dit moment geen nieuwe bacheloropleidingen in het Engels te ontwikkelen. Tegelijkertijd willen we werken aan het verbeteren van de Nederlandse taalvaardigheid van docenten en studenten. “Met deze maatregelen zorgen de universiteiten niet alleen voor een betere toegankelijkheid voor Nederlandse studenten, maar bevorderen ze ook de Nederlandse taal universiteitsbreed”, aldus de verklaring.
Universiteiten willen er ook voor zorgen dat meer internationale studenten na hun studie in Nederland blijven werken. Dit is momenteel ongeveer een derde van de internationale studenten. In de technologiesector ligt dit percentage hoger. In de toekomst zal elke universiteit samenwerken met regionale en nationale werkgevers om een meerjarenplan te ontwikkelen. Het doel is om de kansen op retentie van promovendi te vergroten.
“Met dit pakket aan maatregelen nemen universiteiten hun verantwoordelijkheid om maatschappelijke zorgen aan te pakken, kwaliteitsonderwijs te waarborgen, knelpunten weg te nemen, de leidende internationale positie van onze wetenschap veilig te stellen en te zorgen voor duurzame integratie in een gecontroleerde internationale wereld. Studentenorganisatie”, aldus de universiteiten. De Vries.
Er is echter ook kritiek uit de grensregio op de plannen van onder meer minister van Onderwijs Robert Dijkgraaf. De Euregio Rijn-Maas-Noord riep minister Dijkgraaf op om zijn plannen te heroverwegen. Er bestaat angst voor negatieve effecten op de arbeidsmarkt. Eurigio wees erop dat Duitsers die in Nederlandse grenssteden studeerden soms in naburige Duitse steden woonden en geen conflicten met de Nederlanders hadden over studentenhuisvesting. Grenssteden die hiervan profiteren zijn onder meer Nettital bij Venlo of Kranenburg bij Nijmegen. “Het beperken van inschrijvingen uit Europa dient het Europese belang niet”, citeerde de krant De Limberger Eurigio. “Zowel Nederlandse als Duitse studenten studeren aan Nederlandse universiteiten en hogescholen in het Nederlands-Duitse grensgebied om zich op te leiden voor de regionale (EU) arbeidsmarkt”, schrijft Eurigio-directeur Mike Alhajoubi. “Het is belangrijk dat ze hier intensief mee omgaan, zodat ze na hun studie in het grensgebied aan de slag kunnen, vooral omdat leven en werk hier makkelijk te combineren zijn.”
Wij zijn het echter met de minister eens dat studenten die in Nederland studeren ook de taal moeten leren.
“Vriendelijke twitter-junkie. Totale zombiemaker. Toegewijde spekenthousiast. Voorstander van sociale media. Tv-liefhebber. Woedend bescheiden internetbeoefenaar.”