Het universum presenteert het mysterieuze Holland – de wildernis aan de horizon

15 maart om 20:15 ORF 2

Wenen – Windmolens, lavendelvelden, pittoreske dorpjes, idyllische grachten – dit is de algemene omschrijving van Holland. Het kleine land aan de Noordzee is ongeveer half zo groot als Oostenrijk en is een van de dichtstbevolkte regio’s van Europa. Er is echter nog ruimte voor bijna ongerepte wildernis: aan de kust koesteren zeehonden zich in de warme middagzon en tientallen vogelsoorten stippelen de schijnbaar eindeloze stranden van de Waddenzee uit. Wilde Konik-paarden grazen in weelderige groene weiden, zeearenden circuleren in de lucht en damherten in de bossen. Het lijkt erop dat hier elk droog stuk land wordt gebruikt – een zeldzaam goed dat in veel gebieden met inventieve dammen en stuwen zorgvuldig uit de zee moet worden geplukt. Het universum-beeld “Mysterious Netherlands – Wilderness to the Horizon” door Hans-Peter Kuttler (Editing ORF: Doris Hochmayr) dinsdag 15 maart 2022 om 20:15 uur op ORF 2 verschijnt in verschillende voorbeelden van de afhankelijkheden, aanpassingen, samenwerking en coëxistentie die het heeft ontwikkeld Dieren en mensen zijn voor het leven met water – en soms ook tegen.

De Waddenzee domineert de kust van Holland. In zijn oneindige uitgestrektheid vervaagt de grens tussen water en land. De getijden creëren dit speciale ecosysteem, dat een van de meest vruchtbare landschappen op aarde is. Tweemaal per dag leggen getijden de bodem van de Noordzee bloot en onthullen een overvloed aan wormen, mosselen en andere kleine dieren. Dit trekt elk jaar miljoenen trekvogels aan, die in de herfst uit het noordpoolgebied komen en in de lente uit het zuiden en zich daar een paar maanden vestigen. Zelfs lepelaars en kluten maken de lange reis vanuit Afrika en de Middellandse Zee om hier en op de Westfriese eilanden voor de kust te broeden. Als het tij opkomt op de Waddenzee, kruipen zeehonden samen op kleine ontsluitingen in de oostelijke kuststreek. Hier rusten de dieren en vallen ze in slaap in de matige zon. Tenzij er een geschil is. Omdat zeehonden in wezen solitaire dieren zijn en alleen in grotere groepen op het land samenkomen. De rest van de samenleving is voor de veiligheid, want zeehonden zijn traag en onhandig op de grond. Kleine dieren zullen een gemakkelijke prooi zijn.

Ook in het binnenland heeft Nederland, dat zijn naam niet voor niets draagt, natuurschatten te bieden. Meer dan een kwart van het landoppervlak ligt onder zeeniveau. Dammen en gemalen houden de vlaktes droog en bewoonbaar – en creëren zelfs nieuwe leefruimte: Flevoland County, zo groot als Vorarlberg, is het grootste kunstmatige gebied ter wereld. Hier liggen steden, enorme tulpenvelden en het Natuurontwikkelingsgebied Oostvaardersplassen, waar dieren en planten al decennia lang onbeperkt kunnen gedijen. 400 konnik-paarden, afstammelingen van kuddes Poolse wilde paarden, werden gebruikt om de moerassige grasvlakte te beschermen tegen het binnendringen van struiken. In de directe omgeving leven rode vossen. In de vroege zomer is het erg handig voor vrouwtjes om af en toe karpers tegen te komen in groene weiden terwijl ze aan het jagen zijn – meestal vier of vijf jongen die wachten op hun maaltijd. Af en toe een druppel vis uit de lucht is te danken aan de zeearenden, die hier pas sinds het begin van de jaren 2000 zijn teruggekeerd. Zeearenden vinden veel prooien in veel wateren. Vaak ontsnappen de vissen zelf aan hun krachtige vangst. Dan is er de vis bij de rode vossen.

In het oosten van Nederland worden schilderachtige landschappen en weilanden onderscheiden. Ook bevindt zich hier het grootste aaneengesloten bosgebied van het land: de Veluwe. Rouw, edelherten en damherten zwerven door de lichte gemengde dennenbossen, die worden geteisterd door steeds langere droogtes. Dankzij een grootschalig hervestigingsproject hebben otters en bevers zich weer gevestigd langs de oevers van de rivier. Beide werden eind jaren tachtig in Nederland als uitgestorven beschouwd. Maar sindsdien is er veel veranderd. Er is een proces van heroverweging geweest waarbij meer belang wordt gehecht aan het landschap en de natuur. De strijd tegen het water hoef je niet alleen te voeren in de laaglanden. Ook de natuur is een bondgenoot: gezonde uiterwaarden kunnen bijvoorbeeld enorme hoeveelheden water vasthouden. Ze beschermen op natuurlijke wijze tegen overstromingen, omdat zonder hen steeds duurdere dammen zouden moeten worden opgepompt om veel water op afstand te houden.

Vragen en contact:

http://presse.ORF.at