België, arme zus van Nederland

In Zeeuws-Vlaanderen, rond Breskens, zijn de dorpen mooier, de fietspaden breed en de wegen schoon. Maar eens je de grens oversteekt, wordt het richting Oostende hobbelig. Gaten in de straten, verlaten bouwplaatsen, lege winkels. Hoe kan dat nou?

België is een goed voorbeeld van de opkomst en ondergang van landen waar economen zich al eeuwenlang over afvragen. The Wealth of Nations is de naam van het beroemdste boek van Adam Smith. Brugge in België laat zien wat elk land economisch groot kan maken: een goede geografische ligging (in de 12e eeuw had Brugge toegang tot de Noordzee), een goede beroepsbevolking en een beleid dat de ontwikkeling van de handel mogelijk maakt. Vlaams laken maakte de streek rijk. Maar de glorie van Brugge eindigde in de 15e eeuw, toen de toegang tot de Noordzee dichtslibde, de politiek de handel aan banden legde – en kledingfabrikanten technische vooruitgang zoals mechanische molens en weefgetouwen verwierpen. Engeland haalde Vlaanderen in en de regio werd een pion in de oorlogen.

Het is duidelijk dat de politiek mede verantwoordelijk is voor de achterstand ten opzichte van Nederland vandaag de dag. Tot voor kort had het land te lijden onder conflicten tussen Vlamingen en Walen, in plaats van dat het zijn energie investeerde in het opbouwen van een post-bergeconomie. Frequente regeringswisselingen zorgen voor onzekerheid en instabiliteit. Met een schuldquote van meer dan 100% van de jaarlijkse economische productie verkeert het land in de hele EU in een slechte positie en zijn de handen gebonden als het gaat om de politieke ontwikkeling.

Goed beleid kan de groei niet afdwingen, maar slecht beleid kan dit wel voorkomen – dit was waar in de dertiende eeuw, en dat geldt vandaag de dag nog steeds.