Wetenschappers onderzoeken de risico's van remstof – omgeving München

Stel je een gemiddelde autorit door Europa voor. Er zijn veel snelwegen, weinig stadsverkeer – en altijd hard remmen. Het is gemakkelijk voor te stellen dat hierdoor een grote hoeveelheid remstof ontstaat. Je kunt de deeltjes nauwelijks zien omdat ze ultrafijnstof worden genoemd. De deeltjes zijn ongeveer duizend keer kleiner dan de diameter van een mensenhaar. Remstof is echter ongezond voor mens en milieu, maar dit is nog niet nader onderzocht. Wetenschappers van de Duitse Legeruniversiteit in Neuberg zijn nu betrokken bij een onderzoeksproject.

De remschijf en remklauw zijn gemonteerd in een metalen behuizing. Schone lucht wordt aangevoerd via een zeer fijn filter. Het geselecteerde rijprofiel wordt bediend via de computer, die het bijbehorende remproces simuleert. Het meetsysteem van het Instituut voor Werktuigbouwkunde van de Duitse Legeruniversiteit meet kleine deeltjes die vrijkomen bij het remmen. Onderzoekers onder leiding van Thomas Adam, hoogleraar aan het Institute of Environmental Chemistry and Technology, onderzoeken ultrafijnstof onder de loep in het Ultrhas-project. “Er is weinig kennis over dit onderwerp en de impact ervan wordt mogelijk onderschat”, zegt Adam.

Andere instellingen in Duitsland, Noorwegen, Finland en Zwitserland doen ook onderzoek naar de impact van ultrafijn stof dat door het verkeer wordt gegenereerd op de menselijke gezondheid en het milieu. Het door de EU gefinancierde project, dat naar verwachting vier jaar zal duren, loopt naar verwachting tot de zomer van 2025. “Hoe kleiner de deeltjes, hoe gevaarlijker ze zijn”, zegt Adam. “Uit dierproeven weten we dat ultrafijnstofdeeltjes via de longen in de bloedbaan terecht kunnen komen.” Hoe kleiner het is, hoe dieper je erin ademt.

Tot nu toe vormden deeltjes geen groot probleem in de openbare ruimte; Bij officiële meetstations langs de weg ligt de focus op grotere deeltjes. In het project onderzoeken de onderzoekers nu de biologische en fysisch-chemische eigenschappen van deeltjes die afkomstig zijn uit verschillende transportzones. Met andere woorden: uitlaatgassen van diesel-, benzine- en gasmotoren in het wegverkeer, van scheepsmotoren en vliegtuigmotoren, maar ook van corrosie door remmen en bovengrondse spoorlijnen. Wetenschappers in Newberg concentreren zich op remstof.

Meetcampagnes werden uitgevoerd door andere projectdeelnemers in Rostock en Kuopio in Finland. Adam en zijn team voerden remtests uit op een hightech remmentestbank bij het Instituut voor Werktuigbouwkunde in Neuberg in samenwerking met het More Mobility-project, dat wordt gefinancierd door het Centrum voor Digitalisering en Technologieonderzoek van het Duitse leger. Het grote pluspunt van het systeem: het voldoet nu al aan de toekomstige wettelijke eisen voor remstofmeting. En nu de Emissienorm 7 voor het wegverkeer de komende jaren wordt ingevoerd, moeten er ook limieten gelden voor remstof. Tot nu toe is dit niet het geval geweest.

De teststoel simuleert een gemiddelde autorit in Europa met tien verschillende etappes, legt Michael Mader uit, die de teststoel bedient. De temperatuur in de remschijven, die afhankelijk van de snelheid ontstaat, is cruciaal voor de deeltjesvorming. Het wordt geabsorbeerd en verzameld met behulp van een filter en vervolgens gewogen met behulp van een bijzonder gevoelige balans. In Adams laboratorium worden moleculen met behulp van complexe methoden gescreend op hun chemische componenten. Remstof bestaat voornamelijk uit ijzer en andere metalen. Partners van het Helmholtz Center in München en van de Universiteit van Rostock bestuderen de biologische effecten van ultrafijnstof. In experimenten gebruikten wetenschappers remstof op gekweekte menselijke longcellen. Vervolgens analyseerden ze of cellen aan het afsterven waren, DNA-strengen kapot gingen of dat er iets veranderde in de stofwisseling. “Er wordt vermoed dat ultrafijne stofdeeltjes het organisme besmetten en mogelijk ziekten zoals longkanker veroorzaken”, zegt Adam.

Gedetailleerde weergave openen

Het onderzoek naar de effecten van remstof is nog niet afgerond: “Het bewijs is duidelijk: je wilt geen metaaldeeltjes inademen”, zegt Adam. Uiteindelijk moeten de resultaten van alle projectdeelnemers aan elkaar gerelateerd worden om een ​​risicoanalyse te kunnen maken met betrekking tot de gevaarlijkste ultrafijnstofsoorten. Met de resultaten in de hand willen wetenschappers vervolgens beleidsmakers adviseren.

Strengere eisen voor remstof kunnen passend zijn. Adam ziet in ieder geval een positieve ontwikkeling door elektrische mobiliteit. Dankzij de recuperatiefunctie, waarbij de elektrische auto energie terugwint en remt door je voet van het pedaal te halen, wordt er minder vaak geremd. Maar Adam ziet ook de noodzaak om op andere gebieden een inhaalslag te maken: afgezien van de eis voor het zwavelgehalte in brandstof, zijn er momenteel geen emissielimieten voor vrachtverkeer.