Vóór de verkiezingen in Groot-Brittannië: is de Conservatieve Partij met uitsterven bedreigd?

Halverwege de Britse verkiezingscampagne is de conservatieve Conservatieve Partij volgens opiniepeilingen voor het eerst op de derde plaats geëindigd: achter Labour – en de rechtse populisten rond Nigel Farage. Worden ze nu met uitsterven bedreigd?

Eigenlijk is verkiezingscampagnes in Groot-Brittannië een beetje saai.

Labour loopt al weken voorop sinds de conservatieve premier Rishi Sunak de verkiezingen uitschreef, en staande in de regen op het podium voor Downing Street nr. 10, terwijl het water op hem druppelde, schetste hij een somber beeld van de toestand van de conservatieven.

‘Het omslagpunt is bereikt’

Gisteren publiceerde de krant The Times een opiniepeiling die de Conservatieve Partij voor het eerst op de derde plaats plaatste, achter de Labour Party en achter de British Reform Party, de zuidelijke vleugel van de Britse politiek.

Het enfant verschrikkelijk van de Britse politiek, Nigel Farage, is de leider van een extreemrechtse partij en stelt zich nu kandidaat voor een zetel in het Lagerhuis.

Nadat bekend werd dat de Britse Hervormingspartij momenteel op de tweede plaats staat, haastte hij zich gisteren naar een persconferentie. Nu is het zover, en het signaal moet zijn: “Wij stellen met grote vreugde vast dat het keerpunt nu is bereikt.”

Farage wil Oppositieleider Worden

Farage leidt de Conservatieven – opnieuw – vooruit. Voorheen, met de Brexit, is immigratie nu zijn belangrijkste kwestie, aangewakkerd door aanzienlijke onvrede onder veel kiezers.

En hij heeft grote plannen: Farage wil leider van de oppositie worden. Farage zei over de Labour-leider: “Starmer zal een grote meerderheid krijgen, ook al heeft hij geen plan. Hij noemt illegale immigratie niet eens als een van zijn prioriteiten.” Hij wil nu de stem worden van de oppositie in het parlement en in het land.

Wat niet zo zou moeten werken. Het Britse kiesstelsel zorgt ervoor dat in elk kiesdistrict de sterkste kandidaat wint. De Hervormingspartij in Groot-Brittannië zou dus 19% van de stemmen kunnen halen, maar zou slechts een paar kiesdistricten winnen, en misschien helemaal geen. Vooral het bedrijfsleven zou hiervan moeten profiteren.

Conservatieven zijn wanhopig

Dat maakt deze verkiezingscampagne erg spannend. Worden conservatieven niet alleen bedreigd met een echte nederlaag, maar zelfs met uitsterven?

Binnen de Conservatieve Partij vertellen parlementsleden elkaar het verhaal van 1993. Destijds hadden de Canadese Conservatieven een verschrikkelijke nederlaag geleden en stonden ze twee zetels achter op de regerende partij.

De Britse conservatieven zijn zo wanhopig dat minister van Defensie Grant Shapps heeft opgeroepen tot een conservatieve stemming, zodat een geschikte oppositie de controle over de regering kan overnemen.

“Dit land doet het niet goed als we een meerderheid hebben zoals die van Tony Blair – of zelfs groter. Er zijn veel hardwerkende conservatieve parlementsleden die de regering zouden moeten controleren”, zei Shapps.

Een derde van de zetels van de Labour Party

In 1997 traden 418 Labour-parlementsleden toe tot het Lagerhuis onder de nieuw gekozen premier Tony Blair, vergeleken met slechts 165 voor de Conservatieven.

Volgens opiniepeilingen en berekeningen voor de verkiezingen van 4 juli heeft opiniepeiler YouGov 422 zetels voor Labour en 140 voor de Conservatieven.

Hierdoor zouden ze 225 zetels minder hebben dan na de verkiezingen van 2019, maar als de Britse hervormingsbeweging winst blijft boeken, zou deze projectie verder kunnen veranderen.

De Labour Party richt zich op ‘verandering’ na ‘chaos’

Ondertussen probeert Rishi Sunak te beloven: er moeten belastingverlagingen komen. Hij beschuldigt Labour ervan de belastingen te willen verhogen, waarvoor geen bewijs bestaat.

Labour-leider Keir Starmer zet in op verandering: ‘Verandering’, na 14 jaar chaos, zoals hij de tijd van de Conservatieven in de regering beschrijft na Brexit, Partygate en premier Liz Truss, wat leidde tot een ineenstorting van de financiële markten voordat hij zijn ambt verliet. Slechts een korte tijd later. Werd een paar dagen geschorst in functie.

Maar de ‘verandering’ van Starmer inspireert verre van enthousiasme. Uit een opiniepeiling van het National Center for Social Research bleek dat veel Britten ontsteld zijn door de politiek en hun vertrouwen hebben verloren.

45% van de respondenten zei dat ze nooit vertrouwen zouden hebben in het vermogen van de regering om de behoeften van het land boven die van henzelf te stellen, ongeacht tot welke partijpolitici ze behoren.

Volgens studieauteur John Curtis is dit het resultaat van de Brexit, gebroken beloften, een vertragende economische ontwikkeling en de onrust rond de voormalige premiers Boris Johnson en Liz Truss.