“PFAS – Dit zijn chemicaliën uit het verleden”

Polychloorbifenylen (PCB’s), bisfenol A en vele andere stoffen hebben kankerverwekkende of hormoonachtige effecten. Bijna alle mensen dragen ze nu in zichzelf en ze zijn alomtegenwoordig in de omgeving. Maar zelfs het handhaven van nationale verboden of grenswaarden is lastig. Wat kan een internationaal orgaan als de World Chemicals Council hier bereiken?

Eerlijk gezegd heeft het IPCC tot nu toe op praktisch vlak heel weinig bereikt. Bedrijf₂De uitstoot blijft wereldwijd stijgen. Dit komt vooral doordat dit Wetenschapsbeleidscomité geen echte handelingsbevoegdheid heeft, maar enkel een adviserende functie. Zo’n commissie zou politici suggesties kunnen doen over hoe het beter kan, maar zij heeft geen richtlijnen. Dienovereenkomstig verwacht ik dat de World Chemicals Council het publiek zal voorzien van wetenschappelijk onderbouwde rapporten waarin duidelijk wordt gesteld: dit is het probleem, dit zijn de oorzaken, en dit zijn de mogelijke oplossingen.

U bent de voorzitter van de Internationale Raad van Chemici…

Ik moet dringend dit misverstand ophelderen. In 2004 heb ik op een gespecialiseerde conferentie in Berlijn de oprichting voorgesteld van een mondiale chemicaliënraad – naar het voorbeeld van het Intergouvernementeel Panel voor Klimaatverandering (IPCC) en de International Biodiversity Board (IPBES). Dienovereenkomstig had het Intergouvernementeel Panel voor Chemische Verontreiniging IPCP moeten heten. Op enkele collega’s in de wetenschap na was er destijds niemand in geïnteresseerd en mislukte het idee. Volgende hebben we Oprichting van de Internationale Commissie voor Chemische Verontreiniging, waarvan ik voorzitter ben. Wij zijn dus een niet-gouvernementele organisatie (NGO). Dit hebben we gedaan om het voorstel levend te houden. We dachten dat als we op politiek vlak niets bereikten, we op zijn minst een wetenschappelijk forum zouden creëren om ideeën over dit onderwerp uit te wisselen. Nog maar ongeveer vijf jaar geleden kreeg deze kwestie een nieuwe impuls, en in 2022 besloot de Milieuvergadering van de Verenigde Naties een echte intergouvernementele commissie op te richten.

Wat motiveert jou persoonlijk om betrokken te raken bij zo’n wild veld?

Ik wil gewone mensen, vooral overheidsfunctionarissen, helpen duidelijker te zien dat we de wereld niet op een oncontroleerbare manier kunnen blijven overspoelen met potentieel schadelijke chemicaliën. Sommige materialen vormen een reëel gevaar voor mens, dier en milieu. Er zijn er veel van in omloop, en ze zijn overal – en microplastics zijn al ontdekt, zelfs op onherbergzame plaatsen zoals Antarctica en het Noordpoolgebied. Onlangs concludeerde een onderzoek dat bijna iedereen in Europa wordt blootgesteld aan hoge niveaus van BPA. Dit is niet goed, dit moet veranderen. Als scheikundige draag ik daarvoor een zekere verantwoordelijkheid. Het is niet voldoende om jezelf simpelweg wetenschappelijk uit te drukken; kennis moet eerder worden gepresenteerd op een manier die voor iedereen begrijpelijk is.