Nederlandse verkiezingen: er wordt een onderlinge race verwacht

Nederland zal bij de parlementsverkiezingen beslissen over de politieke toekomst van het land, na dertien jaar bewind door de rechts-liberale premier Mark Rutte. Waarnemers spreken woensdag over historische verkiezingen.

De drie kandidaten zijn: de rechtse populisten, de Eerste Rood-Groene Alliantie en de Partij Rutte, maar nu voor het eerst met een vrouw aan de top. Uit opiniepeilingen blijkt dat er sprake is van een spannende strijd tussen de drie partijen, waarbij elk van hen 15 tot 19 procent van de stemmen krijgt.

Ongeveer 13,3 kiesgerechtigden worden uitgenodigd om de 150 leden van de Tweede Kamer te kiezen. De eerste voorspellingen zullen naar verwachting onmiddellijk verschijnen nadat de stembureaus om negen uur ’s avonds sluiten.

Volgens opiniepeilingen behoren de rechts-populist Geert Wilders (60 jaar) en zijn Partij voor de Vrijheid tot de meest waarschijnlijke kandidaten om voor het eerst de verkiezingen te winnen. De rechts-liberale Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD) staat ongeveer op één lijn met de Partij voor de Vrijheid.

Koploper Dylan Jesselgöz (46 jaar) wil haar partijgenoot Mark Rutte opvolgen en zo de eerste vrouw worden die het kabinet in Den Haag leidt. Yeselgoz sluit een samenwerking met rechtsbuiten Wilders niet uit. Volgens verkiezingswaarnemers maakte dit de partij van Wilders sociaal aanvaardbaar.

Volgens peilingen hebben ook de sociaal-democraten en de groenen kans op succes. Zij stellen zich voor het eerst als coalitie kandidaat en willen een gevreesde verschuiving naar rechts met hun topkandidaat, voormalig EU-commissaris Frans Timmermans (62) voorkomen.

De kans dat de extreemrechtse Wilders de nieuwe premier wordt, is echter klein. Het is voor iedereen lastig om samen te willen werken in een coalitie onder leiding van premier Wilders. Volgens opiniepeilingen kan geen enkele partij een absolute meerderheid behalen.

De thema’s van deze verkiezingscampagne waren immigratie, woningtekorten en armoede. Vooral rechtse partijen beloofden de instroom van arbeidsmigranten, vluchtelingen en buitenlandse studenten aanzienlijk terug te dringen.

De verkiezingen werden gekenmerkt door een grote vertrouwenscrisis. Minder dan de helft van de Nederlanders heeft nog steeds vertrouwen in de politiek, blijkt uit een onderzoek van het beroemde Instituut voor Sociaal en Cultureel Onderzoek. Ruim 60% is ontevreden over de manier waarop hun land wordt bestuurd. Veel burgers getuigen dat de staat en politici hebben gefaald op het gebied van immigratie, het gezondheidszorgsysteem, huisvesting en sociale zekerheid.

Ook de Nieuwe Sociale Contractpartij onder leiding van Peter Omtzgut (49) kan electoraal succes verwachten. De voormalige christen-democraat en oud-parlementslid is toegewijd aan de nieuwe leiderschapscultuur en zou een beslissende rol kunnen spelen bij de vorming van de regering.

Verkiezingsonderzoeker Peter Kahn van het I&O Research Institute zei dat de uitkomst moeilijk te voorspellen is. “Velen zullen strategisch kiezen.” De verkiezingsonderzoeker verwacht dat rechtse kiezers vóór Wilders en zijn strenge anti-immigratiebeleid zullen stemmen om zo een rechtse coalitie zoveel mogelijk op te leggen. Aan de andere kant kunnen andere kiezers nu overwegen om op de rood-groene alliantie te stemmen om een ​​alliantie met Wilders te voorkomen.

Wilders was bijzonder gematigd tijdens de verkiezingscampagne. Daarom stelde hij zijn controversiële standpunten tegen de islam uit. “Dit heeft nu geen prioriteit”, voegde hij eraan toe. “Ik ben beschikbaar als premier.” Maar het platform van zijn partij blijft duidelijk en roept op tot een verbod op moskeeën en de Koran, evenals tot het vertrek van Nederland uit de Europese Unie.

Het is de bedoeling dat minimaal drie partijen samenkomen om een ​​coalitie te vormen om een ​​meerderheid te bereiken. Waarnemers verwachten nu al zeer moeilijke coalitieonderhandelingen – ongeacht de verkiezingsuitslag. Na de vorige verkiezingen, in maart 2021, duurde het bijna tien maanden voordat rechts-liberaal Mark Rutte zijn vierde kabinet presenteerde.

Maar na slechts achttien maanden stortte de centrumrechtse coalitie in de zomer ineen als gevolg van onenigheid over het immigratiebeleid. Rutte kondigde daarop zijn afscheid uit de nationale politiek aan. Hij is nu ongeveer dertien jaar premier van het koninkrijk, langer dan wie dan ook vóór hem. Hij wil in functie blijven totdat er een nieuwe regering is gevormd. (DAP/EPA)