Nederland in de problemen? Nederland bevindt zich op een politiek pad naar rechts

Er was een echte politieke aardbeving in Nederland tijdens de recente Tweede Kamerverkiezingen: de rechtse, populistische, anti-Islam Partij voor de Vrijheid (PVV) van Geert Wilders werd verrassend genoeg de sterkste partij na het winnen van een aardverschuiving met 37 zetels. Maar ook de nieuwe conservatieve partij Nieuw Sociaal Contract onder leiding van voormalig christen-democraat Peter Umtsigt heeft grote successen geboekt. Verkiezingsuitslag? Het is een duidelijke verschuiving naar rechts – een die waarschijnlijk decennialang de koers van de Europese politiek in het land zal bepalen. Samenvatting van de verkiezingsavond vanuit federaal perspectief.

Woensdagavond 22 november 2023: De opgewonden en angstige blikken van Nederland zijn gericht op de televisieschermen van de publieke omroep NOS. Na weken van moeilijke verkiezingscampagnes was het precies negen uur ’s avonds zover, wat de eerste verwachting was. Met terloopse plechtigheid werd, nog vóór de uitslag zelf, in een secundair item aangekondigd wat het land letterlijk op zijn kop zou zetten: een partij voor de vrijheid rondom de rechtse, anti-Europese populistische vijand Geert Wilders, zoals hij kortstondig werd genoemd. moderator. Zet het – “de sterkste kracht.”

De opgewekte en energieke stemming aan de ene kant werd onmiddellijk beantwoord met geschokte, sprakeloze en verbaasde blikken aan de andere kant. Na de officiële bekendmaking van de verkiezingsuitslag waren er echter geen twijfels meer: ​​de rechtse populisten en eurosceptici hadden een historisch ongekend succes voor Nederland geboekt. Aan de andere kant zien de eurosceptici zichzelf duidelijk verslagen: de linkse Groenen, onder leiding van voormalig vicevoorzitter van de Commissie en vriend van Europa Frans Timmermans, wisten met bijna 16% van de stemmen de op een na sterkste partij te worden. Met zijn overwinning op 37 van de 150 zetels en daarmee 23,5% van de stemmen, ligt de partij van Wilders ruim voor op hem. Ook de regerende Volkspartij voor Vrijheid en Democratie heeft zware electorale verliezen moeten aanvaarden: nu zij 24 in plaats van 34 zetels in de Tweede Kamer heeft, neemt haar aandeel – en daarmee haar politieke macht – in Den Haag dramatisch af.

Aardbeving met voorafgaande kennisgeving?

Wat Nederland op deze historische avond als een aardbeving trof, was uiteraard niet geheel onverwacht. Of het nu gaat om het opmerkelijke succes van de populistische en eurosceptische Citizen-Farmer-beweging bij de provinciale verkiezingen in maart, de ineenstorting van de vorige coalitie over de controversiële kwestie van de gezinshereniging van asielzoekers afgelopen zomer of de daaropvolgende bevestiging onder vrijwel alle centrumrechtse partijen over de kwestie van… Immigratie. Nederland beweegt zich al maanden op politiek en sociaal vlak naar rechts. Bovendien is het vertrouwen in de rechtsstaat en de bestaande democratische instellingen in het land al jaren aan het instorten. Als onderdeel van de zogenaamde kinderalimentatiezaak worden onschuldige gezinnen jarenlang beschuldigd van uitkeringsfraude en systematisch op de rand van het bestaan ​​gedreven.

Bovendien is de frustratie diepgeworteld onder grote delen van de bevolking, in het licht van de aanhoudende huizencrisis, de stijgende kosten van levensonderhoud en de groeiende sociale kloof. alle Volgens een recent onderzoek is 72% van de bevolking van mening dat het land op de verkeerde weg zit. Geen wonder dus dat het Nederlandse wantrouwen jegens de gevestigde politiek op de verkiezingsavond dreigt te exploderen: zo werd het succes van anti-establishmentpartijen die kritisch stonden tegenover de regering – zoals de partij van conservatieve nieuwkomer Peter Umtsigt – al eerder door politicologen voorspeld. . Ik heb de verkiezingen voorspeld.

Een historische politieke avond in Den Haag

Maar: wat er op deze verkiezingsavond gebeurde, was geen typische populistische revolutie waaraan we nu bijna gewend zijn. Het was een keerpuntgebeurtenis, “De grootste politieke transformatie die we ooit in Nederland hebben gezien”. Nooit eerder is een rechts-populistische partij erin geslaagd meer dan 20 procentpunten te behalen, en nooit eerder is een extreemrechtse kracht de sterkste partij geworden. Het doet er helemaal niet toe dat Geert Wilders zich onlangs als gematigd heeft opgesteld in de media en heeft beloofd zijn anti-islam- en constitutionele eisen tijdelijk te ‘bevriezen’ (een omstandigheid die hem in de media soms de bijnaam Geert Melders heeft opgeleverd). ). .

Onder de gematigde mantel die Wilders tactisch droeg tijdens de verkiezingscampagne zit nog steeds dezelfde xenofobe en anti-Europese Wilders. Dit was duidelijk zichtbaar direct na de bekendmaking van de verkiezingsuitslag. Toen Wilders voor televisiecamera’s verscheen en onmiddellijk zijn eis herhaalde voor een onmiddellijke stopzetting van de zogenaamde ‘asieltsunami’, zijn ‘Nederland eerst’-retoriek en anti-immigrantengevoelens.

“De tsunami aan vluchtelingen en migranten zal beperkt zijn”, zegt Wilders.

“De Nederlander zal op de eerste plaats komen”, zei Partij voor de Vrijheid-leider Geert Wilders tegen een menigte. “Nederland heeft hoop… Mensen zullen hun land terugnemen en de tsunami van vluchtelingen en migranten zal beperkt blijven.” pic.twitter.com/ZCYbPL8TZp

— DutchNews.NL (@DutchNewsNL) 22 november 2023

Het was een zeer schokkende en bittere avond, vooral voor veel migranten en asielzoekers in Nederland. In meer abstracte zin was dit ook een bittere avond voor de principes van de rechtsstaat, democratie en solidariteit tussen mensen – die nu worden blootgesteld aan voorheen onbekende gevaren in het koninkrijk, dat lange tijd als tolerant en kosmopolitisch werd beschouwd. Uiteraard brengt de verkiezingsuitslag ook onbekende risico’s met zich mee voor de Europese politieke toekomst van het land. Achter de eisen van Wilders – of het nu gaat om het sluiten van de grenzen, het vertrek van Nederland uit de Europese Unie of het verlenen van werkvergunningen aan EU-burgers – schuilt een flagrante anti-Europese agenda en de wens om radicaal te breken met het Europese idee. Wat dit daadwerkelijk betekent voor de Europese verkiezingen van volgend jaar zullen we moeten zien.

Nederland draait rechtsaf – uitkomst onzeker

Doorslaggevend hierbij zullen de lopende coalitieonderhandelingen zijn, die momenteel meer dan lastig zijn gebleken voor Wilders. Nadat de vorige regeringspartij, de VVD, kort na de verkiezingen aankondigde op zijn best een regering onder leiding van Wilders te tolereren, is er nu een andere veelbelovende kandidaat van boord gesprongen. De leider van de partij Nieuw Sociaal Contract, Peter Umtsigt, die nog maar een paar maanden geleden werd opgericht, is oprecht verontrust door de anti-constitutionele ideeën van Wilders. Hij ziet dus geen basis voor een gezamenlijke rechtse coalitie na de eerste ronde van verkenningsrondes – maar wil toch in gesprek blijven

In ieder geval om deze reden adviseerde Ronald Plasterk, die door verkiezingswinnaar Wilders was aangewezen om de verkennende gesprekken te leiden, de verkennende partijen in eerste instantie in de volgende gespreksronde. “Bescherming van de Grondwet, grondrechten en de democratische rechtsstaat” Spreken. Dit is de enige manier om een ​​basis te creëren voor een objectieve discussie over kwesties op het gebied van migratie, klimaat en sociaal beleid. Plasterk beschouwt de rechtse coalitie echter niet als een luchtkasteel; het land moet immers bestuurd worden en de rechtse coalitie is in het licht van de verkiezingsuitslag de meest logische keuze.. Het blijft onduidelijk of dit zal gebeuren en welke vorm zo’n rechtse regering uiteindelijk zal aannemen. Plasterk geeft de partijen nu tot februari de tijd om tot passende afspraken te komen. Pas dan zullen de binnenlandse en Europese politieke gevolgen van de historische verkiezingsavond van 22 november volledig duidelijk worden.