Geert Wilders kon alleen winnen omdat het establishment hem dat toestond
De verkiezingen die afgelopen woensdag in Nederland plaatsvonden, kwamen voor velen in Europa als een schok: de rechtse Partij voor de Vrijheid (PVV) van Geert Wilders kreeg het grootste aantal stemmen. In de toekomst zal het 37 zetels van de 150 zetels in het parlement bezetten. Nog nooit in de naoorlogse geschiedenis van Nederland heeft een extreemrechtse partij zoveel steun gekregen. Er heerst ongeloof en woede onder liberale journalisten en commentatoren. Maar deze kritiek lijkt hypocriet, omdat de vooruitgang die Wilders heeft geboekt al langer duidelijk is.
Het lijdt geen twijfel dat dit resultaat duidt op meer extremisme onder rechts in heel Europa. Hoewel kwesties als de kosten van levensonderhoud en de democratische verantwoordingsplicht van de overheid aanvankelijk een belangrijke rol speelden bij deze verkiezingen, was de politisering van de immigratie uiteindelijk doorslaggevend. De kwestie immigratie en asiel is de afgelopen decennia herhaaldelijk besproken, maar werd pas de centrale kwestie toen de laatste regering over deze kwestie instortte. Wilders, die al vóór Donald Trump de aandacht trok van de politieke pers met zijn zeer twijfelachtige beslissingen over zijn kapsel en zijn racisme, liet zich dit jaar door de voormalige Amerikaanse president inspireren voor zijn verkiezingsslogan: ‘Dutch First’.
Maar Wilders is niet de enige persoon die verantwoordelijk is voor zijn opkomst. De conservatief-liberale Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD), die onder de aftredende leiding stond Minister-president Mark Rutte Na dertien jaar lang een destructief neoliberaal beleid te hebben gevoerd, gokte het land door zich in de laatste weken van de verkiezingscampagne ook op immigratie te concentreren. Uiteindelijk heeft de partij onder leiding van Dylan Yesilgoz aanzienlijke verliezen geleden en beschikt zij nu nog over slechts 24 in plaats van 34 parlementszetels. Een politieke nieuwkomer, het Nieuwe Christen-Democratisch Sociaal Contract (NSC), onder leiding van Peter Umtsigt, won twintig zetels. De centrumlinkse coalitie onder leiding van Frans Timmermans (Groen Links) werd met 25 zetels de op één na sterkste macht, hoewel dit niet genoeg was om de algehele verschuiving naar rechts te compenseren.
Normalisatie van extreemrechtse standpunten
Geert Wilders bereikte zijn (eerste) doorbraak in 2006 toen hij destijds negen zetels behaalde bij de verkiezingen – en zijn partij omdoopte tot Partij voor de Vrijheid. Hij was eerder de rechtse leider van de moordenaars Pim Fortuyn Die waarschuwde na de aanslagen van 11 september 2001 voor de ‘islamisering van Nederland’. Wilders voerde ook een denkbeeldige cultuuroorlog tegen de islam, de dominante ideologie van de partij. In zijn eerste programma, dat daarna grotendeels ongewijzigd bleef, riep hij op tot intrekking van artikel 1 van de Nederlandse Grondwet, dat fundamentele discriminatie verbiedt. In plaats daarvan zou volgens hem de topprioriteit van de staat moeten zijn ‘het verzekeren van de dominantie van de joods-christelijke en humanistische tradities en cultuur’.
Sindsdien portretteert Wilders – het enige lid van zijn vreemd gestructureerde ‘partij’ – zichzelf als het heimelijk geliefde ‘zwarte schaap’ van de Nederlandse politiek. Zijn grootste PR-stunts waren onder meer een spreekverbod voor imams en wat hij kopvoddentaks noemde, de ‘hoofdbedekkingsbelasting’, een speciale belasting voor moslimvrouwen die de hijab dragen. In 2010 behaalde hij zo’n goed verkiezingsresultaat dat de VVD en het Christen-Democratisch Appèl (CDA) een minderheidsregering vormden die Wilders moest tolereren en steunen. Het was een eerste keerpunt in de richting van de normalisering van extreemrechts in Nederland.
De VVD, onder leiding van Mark Rutte, speelde een belangrijke rol in dit keerpunt. Door externe druk van de Partij voor de Vrijheid, maar ook door kleine en nieuwe rechtse rivalen als Forum voor Democratie (FvD) van Thierry Baudet, en interne onvrede binnen de VVD, nam de partij langzaam maar zeker afscheid van haar klassieke liberale waarden. . In plaats daarvan wordt de taal van extreemrechts steeds meer overgenomen. Mark Rutte zelf heeft het nu steeds vaker over de zogenaamde ‘vluchtelingencrisis’.
Hij heeft onlangs ook een belangrijke rol gespeeld op het EU-toneel, samen met Commissievoorzitter Ursula von der Leyen en EU-leden. De Italiaanse rechtse leider Giorgia Meloni Met Tunesië werd het zogenaamde vluchtelingenverdrag gesloten. Volgens mensenrechtenorganisaties worden vluchtelingen als onderdeel van deze overeenkomst onder meer in de woestijn achtergelaten en aan hun lot overgelaten. Rutte sprak op Twitter triomfantelijk van een ‘echte prestatie’. Op 7 juli viel zijn regering toen hij opportunistisch een limiet oplegde aan het aantal gezinsherenigingen voor asielzoekers (een ‘ultimatum’, zoals hij het noemde).
De ingebeelde ‘vluchtelingencrisis’.
Gezien de stijgende voedsel- en energieprijzen en het aanhoudende woningtekort in Nederland leek het alsof het sociale zekerheidsvraagstuk deze verkiezingscampagne aanvankelijk domineerde. Vooral de christen-democraat Omtsigt slaagde erin zichzelf te positioneren als een heimwee naar het ‘herstel van de verzorgingsstaat’. Maar in de laatste weken voor de verkiezingen nam identiteitspolitiek een veel grotere plaats in in veel televisiedebatten en gedrukte media: het is onaanvaardbaar dat iedereen profiteert van de Nederlandse verzorgingsstaat; De algemene trend is dat het woningtekort vooral te wijten is aan de steeds toenemende immigratie en asielzoekers.
Dit is duidelijk een politieke omkadering en adoptie van een sprookje gecreëerd door rechts. Uit statistieken blijkt dat het aantal asielaanvragen in Nederland sinds de jaren negentig ongeveer gelijk is gebleven. Bovendien bestaat 90% van de immigranten uit arbeidsmigranten en expats, inclusief buitenlandse studenten.
De Nederlandse economie – die lijdt onder een chronisch tekort aan laagbetaalde ‘ondergeschikte’ werknemers – heeft lange tijd geprofiteerd van arbeidsmigratie. Immigratie-expert Leo Lucassen Opmerking: » Polen, Roemenen en Bulgaren werken vooral in de verkoop, logistiek, slachthuizen, land- en tuinbouw. Ze werken daar onder omstandigheden met zeer flexibele werktijden die de meeste Nederlanders niet voor zichzelf zouden willen hebben.
Over deze 90 procent werd tijdens de verkiezingscampagne uiteraard niet veel gezegd. Wilders heeft Nederland afgeschilderd als een ‘groot thuis voor asielzoekers’. Maar op de een of andere manier hield hij zijn vlag in de huidige wind: in plaats van de gebruikelijke anti-islamretoriek concentreerde hij zich op het demoniseren van asielzoekers in het algemeen en stelde voor dat hij zijn eerdere anti-constitutionele voorstellen zou laten varen, zodat hij kon deelnemen aan de nieuwe regering. .
Daarom zeiden de reguliere media dat Wilders ‘gematigder’ was geworden. Maar dit geldt alleen voor zijn publieke optreden. Zijn platform was en blijft net zo discriminerend en racistisch als altijd.
Dreiging van rechtse regering
Zoals in heel Europa het geval is, was de overwinning van de PVV in Nederland het resultaat van jarenlange normalisatie met extreemrechts. De ooit conservatieve liberale partij, die nu concurreert met extreemrechts, wilde punten scoren op het gebied van immigratie. Zoals vaak gebeurt, werkt dit averechts: mensen kiezen liever voor het origineel.
Ongeveer 15 procent van de kiezers van Wilders lijkt eerder op de Liberale Partij voor Democratie te hebben gestemd. Hij slaagde er ook in veel voormalige niet-stemmers bijeen te brengen, die nog eens 12% van zijn stemmen kregen. Naast haar kleine kern met een racistische, anti-islam-ideologie, is het electoraat van de Vrijheidspartij relatief divers en komt uit het hele land en met verschillende achtergronden. Ook wordt aangenomen dat veel stemmen te wijten zijn aan protest en onvrede met de bestaande (minder radicale) partijen.
Het is teleurstellend dat de centrumlinkse coalitie onder leiding van voormalig Europees commissaris Timmermans er in deze verkiezingscampagne niet in is geslaagd een eigen koers te varen. In plaats daarvan reageerden ze eenvoudigweg zo emotioneel mogelijk op Wilders en benadrukten ze bij verschillende gelegenheden de noodzaak om hem te ‘tegenhouden’. Er was weinig ruimte voor de eigen politieke inhoud. In de slotfase van de verkiezingscampagne riepen de troepen van Timmermans de mensen op om ‘strategisch’ op GroenLinks van de PvDA te stemmen.
Na de verkiezingen, vóór de regeringsvorming; In Nederland blijft dit ingewikkeld. Om een meerderheid in het parlement te verwerven zou het voor de radicaal-rechtse Partij voor de Vrijheid mogelijk zijn om samen te werken met de in naam liberale Partij en de conservatieve Nationale Veiligheidsraad, of met een anti-Wilders-regering bestaande uit de Partij voor Vrijheid en Democratie, de Nationale Veiligheidsraad. Raad en de Groen Linkse Partij. In dit opzicht is het helaas duidelijk dat de ‘firewall’ die door de FDP en de NSC tegen Wilders is opgetrokken, al erg kwetsbaar lijkt. De dag na de verkiezingen sprak partijleider Yeilgoz op verzoenende toon over een ‘nieuwe politieke realiteit’.
Aan de andere kant wordt Nederlands links, net als in veel delen van Europa, bedreigd door een nieuwe ijstijd. De groenlinkse alliantie PvDA wilde ‘groene’ verandering combineren met ‘rode’ kwesties zoals de sociale zekerheid. Misschien vanwege Timmermans’ geschiedenis als pionier van de zogenaamde Green New Deal van de EU, concentreerde ze zich aanvankelijk grotendeels op haar klimaatbeleid en verwaarloosde ze haar sociale programma. Ondertussen viel de Socialistische Partij, de enige macht met een werkelijk overtuigende socialezekerheidsagenda, van negen naar vijf zetels.
In Nederland heeft extreemrechts een sterke positie. In het licht van deze dreiging moet links stoppen met het herhaaldelijk compromitteren van zijn beleid – en eindelijk weer gaan vechten.
“Analist. Schepper. Zombiefanaat. Fervente reisjunkie. Popcultuurexpert. Alcoholfan.”