De film “Close”: verharding voor het leven (nd-aktuell.de)

Twee perspectieven op de films van de jonge Belgische regisseur Lucas Dhont lijken moeilijk te verzoenen. “de meiden”, zijn eerste speelfilm van 2018, leek me een goed beeld, ook beklijvend. In mijn herinnering versmelt deze film, over een jonge transgenderdanseres die een geslachtsveranderende operatie ondergaat, met de pastelkleurige balletschetsen van Edgar Degas. Maar waar had ik mijn ogen! Tot mijn grote verbazing las ik dat deze film tot gewelddadige protesten leidde onder transgenderactivisten.

Het “meisje” zou voyeuristisch zijn en naaktheid vieren, waarbij de camera letterlijk naar haar geslachtsdelen staart. Voyeurisme – Dat is waar de meeste films over gaan. Maar naaktheid? Geslachtsdelen? Dit alles verbaasde me, als het mijn aandacht trok. De sterk uiteenlopende meningen over ‘Girl’ suggereren dat de meningen ook sterk zullen verschillen over ‘Close’, de nieuwste speelfilm van Dhont.

Aan de andere kant gaat “Close” over de liefde van twee 13-jarigen, die bezwijkt onder de druk van de samenleving. Het verhaal hangt dus nauw samen met vijandigheid jegens homoseksuelen; Experts zeggen: homofobie. Aan de andere kant zijn de ouders van een van de jongens, Leo (Aiden Dambrin), niet voor niets bloemenkwekers. Omdat de bloemenvelden de camera, die altijd met de kinderen meesnelt, de mogelijkheid geven om hele groepen gekleurde vlekken te maken. De camera (Frank van den Eeden) is voortdurend gehecht aan de performers en laat ons nooit een afstandsschot nemen. Hij lost de beelden op in wolken van rood, geel en violet. In plaats van de pasteltinten van Degas, nu de gedurfde tinten van Paul Signac of Berthe Morisot (artistiek leider: Eve Martin).

Beide perspectieven, het sociale en het zintuiglijke, zouden eigenlijk gecombineerd moeten kunnen worden, want ze kunnen toch niet steriel van elkaar gescheiden worden. Zelfs als zintuiglijk lezen esthetisch dreigt te worden, heeft het nog steeds het voordeel dat het zich verzet tegen concepten, vooral overhaaste. Je vraagt: zijn de jongens echt homo? Ze zijn immers nog niet in de puberteit. En deze keer is er echt niets te zien in termen van naaktheid, geslachtsdelen en dergelijke.

Zoals het hoort, zijn Léo en Rémi (Gustav De Waele) onafscheidelijk, brengen ze hun dagen en nachten samen door en zweven ze samen weg in denkbeeldige werelden. Léo maakt graag een sissend geluid dat doet denken aan een windvlaag. De storm vangt ze op, tilt ze op en voert ze naar verre landen, zo niet naar de maan. Een van hun plannen is dat Leo, die Remy’s hobospel enorm bewondert, zijn manager wordt en dat ze “zeer rijk” worden. Maar dan belanden de twee in een nieuw semester.

Wat onbepaald en onschuldig was, was nu vastbesloten en vol minachting. “Zijn jullie een stel?” Vraag klasgenoten, die de nauwe relatie tussen de twee hebben opgemerkt. En zoals je je kunt voorstellen, wordt Léo al snel een “flikker” genoemd door een klasgenoot met dreadlocks. Fast food houdt van. Dat is een cliché.

Het cliché volgt een opmerkelijke originele ontwikkeling. De magere Leeuw, die zich tot nu toe de gevoeligste van de twee heeft getoond, dromerig en fanatiek, degene die zijn begaafde vriend met zijn ogen leek te verslinden, geeft onmiddellijk toe aan druk van buitenaf en jaagt zijn liefje weg. Sterker nog, om te bewijzen dat hij op weg is naar echte mannelijkheid, begint hij aan een zware sport, ijshockey. Aangemoedigd door een wrede baas vocht hij met de andere jongens. Remy reageert op dit verlies met de hardst denkbare neiging; die niet naar beneden komt.

Als hersenspelletjes zijn toegestaan, zou het verhaal zich anders kunnen ontvouwen: twee jongens, als fervente hockeyspelers als pech en zwavel, worden met argwaan bekeken door hun gedeelde sterke genegenheid en fysieke nabijheid. Het resultaat was dat ze de ander aan het lot overlieten en zich vanaf dat moment toelegden op het bespelen van de nobele hobo. Deze plot zou interessanter kunnen zijn, maar er zou een belangrijk aspect mee verloren gaan: flexibiliteit.

Nu zit het zo: de jongen, die vroeger met zijn trouwe vriend over de bloemenvelden zwierf, verschijnt plotseling op een koude ijsbaan in militair harnas. Dit is een zeer grafische manier om uit te leggen wat de kapitalistische samenleving van het individu verlangt, d.w.z. de onderdrukking van alles wat utopisch, creatief en erotisch is. In plaats daarvan komt wreedheid jegens jezelf en anderen.

Dhont markeert subtiel het einde van de vriendschap tussen Léo en Rémi: in tijden van grote solidariteit denken ze dat iemand achter hen aan zit – 80 kwaadaardige ridders. Als dan, zo niet de ridders, dan tenminste hun klasse achter hen aanzit, kan het spel niet worden voortgezet; Het werd serieus. ‘Laten we naar huis gaan,’ zegt Leo. Die nacht zal hij niet naast Remy slapen.

De twee kindacteurs zijn zo goed dat zelfs de profs moeite hebben om naast hen te concurreren. Emily Deakin speelt de moeder van Remy – ze is verpleegster op de kraamafdeling en helpt Leo ook bij het baren van een nieuw leven. Kijkers denken dat het een gewoner leven zal zijn, een beter veranderd leven. Het is onmogelijk om zonder bitterheid te zeggen: “Deze jongen heeft laten zien dat hij zijn zin krijgt.” Voor ons betekent opgroeien het doden van liefde, en Leo heeft het niet uitgevonden.

“Closing” België/Frankrijk/Nederland 2022. Regie: Lucas Dhont; Schrijvers: Lukas Dhont, Angelo Tijssens. Met: Aiden Dambrin, Gustave de Waele, Emily Deakin, Leah Drucker. Nu 105 minuten in de bioscoop.