Ontdekking van “Trilobiet Pompeii” – forschung.de
Vulkanische as omringde hun lichaamsstructuren en bewaarde ze tot in het kleinste detail: paleontologen rapporteren bewaarde 3D-geprinte fossielen die ongeveer 500 miljoen jaar geleden ontstonden tijdens een vulkaanuitbarsting nabij de kust. Ontdekkingen in het Atlasgebergte van Marokko hebben nu nieuwe inzichten opgeleverd in de anatomie van deze beroemde prehistorische waterdieren. Onderzoekers zeggen dat de ontdekkingen er ook op wijzen dat fossiele schatten op de loer liggen in andere Pompeii-achtige afzettingen over de hele wereld.
Ze vallen op tussen de uitgestorven wezens in de geschiedenis van de aarde: vanaf het Cambrium, ongeveer 521 miljoen jaar geleden tot het einde van het Perm, ongeveer 251 miljoen jaar geleden, wemelden de wereldzeeën van de trilobieten. Dit blijkt uit talloze fossielen van vertegenwoordigers van deze soortenrijke groep geleedpotigen (arthropoden). Daarom behoren trilobieten tot de best bestudeerde zeedieren in de geschiedenis van de evolutie. Maar dat betekent niet dat ze al hun geheimen al hebben onthuld. In de regel zijn alleen hun harde schelpen goed bewaard gebleven. Aan de andere kant zijn fijne structuren van de vroegere lichaamsstructuur grotendeels verloren gegaan tijdens fossielenprocessen. Er bestaat nog steeds enige onzekerheid over de eigenschappen van de delicate lichaamsstructuren en interne organen van trilobieten.
Nieuw licht op de fijne fysieke structuur van prehistorische wezens wordt nu verschaft door speciale ontdekkingen gerapporteerd door een internationaal onderzoeksteam onder leiding van Abderrazak Al-Albani van de Universiteit van Poitiers. Het komt uit de zogenaamde Tatlet-formatie in het Atlasgebergte van Marokko, die ongeveer 500 miljoen jaar geleden dateert uit het Cambrium. Onderzoekers hebben daar verbazingwekkend gedetailleerde fossielen van twee soorten trilobiet ontdekt. “Ik bestudeer trilobieten al bijna veertig jaar, maar ik heb nog nooit zo’n krachtig gevoel gehad bij het kijken naar levende dieren. Het driedimensionale behoud is in dit geval werkelijk verbazingwekkend”, zegt co-auteur Greg Edgecombe van de Natural History Museum in Londen.
Ingericht met as
Zoals het team rapporteerde, blijkt uit onderzoek van het materiaal waarin de fossielen werden begraven dat het van vulkanische oorsprong is. Sommige silicaten en andere materialen geven aan dat het gesteente is gevormd uit hete as die in contact is gekomen met zout water. Het team veronderstelt daarom dat de fossielen zijn ontstaan door een stroom lava-as die na een vulkaanuitbarsting in een ondiep deel van de zee terechtkwam. Toen het het water in ging, vormde het een dichte wolk van fijne materialen die al het leven bedekte en begroef. Ongeveer 500 miljoen jaar geleden ondergingen trilobieten een lot dat vergelijkbaar was met de inwoners van de Romeinse stad Pompeii na de uitbarsting van de Vesuvius. De onderzoekers legden uit dat in het geval van prehistorische waterdieren de daaropvolgende fossielen resulteerden in verbazingwekkend gedetailleerde fossielen die geen misvormingen of blauwe plekken vertonen.
Om gevoelige structuren niet te vernietigen, heeft het team ze vastgelegd met behulp van computertomografie. Op basis van de gegevens maakten ze vervolgens virtuele röntgensecties, wat resulteerde in 3D-weergaven. Hieruit bleek hoe goed de details van de dieren bewaard waren gebleven: zelfs haarachtige structuren die langs hun ledematen liepen, waren zichtbaar, evenals kleine mosselen die ooit aan trilobietschelpen waren vastgemaakt. De structuren van het spijsverteringsstelsel bleven ook behouden, rapporteerden de onderzoekers. In sommige gevallen lijkt de as deze interne structuren te hebben bereikt.
Video: Met de CT-scanresultaten kunnen de gedetailleerde 3D-structuren van de fossielen in het model worden weergegeven. © Greg Edgecombe
Nieuwe inzichten in de anatomie van trilobiet
Onderzoek heeft nu ook structuren aan het licht gebracht die nog niet eerder zijn ontdekt in minder goed bewaarde fossielen. Er werd bijvoorbeeld aangenomen dat trilobieten drie paar kopaanhangsels achter lange antennes hadden. Maar zoals ontdekkingen van kleine structuren in het mondgebied lieten zien, waren er in werkelijkheid vier paren. Voor het eerst konden onderzoekers ook een structuur ontdekken bij prehistorische geleedpotigen die de mond bedekten, het labrum genaamd.
“De resultaten onthulden ook in fascinerend detail een reeks gespecialiseerde paar poten rond de mond, waardoor we een duidelijker beeld kregen van hoe trilobieten zich voeden. Het toonde ook aan dat de hoofd- en lichaamsaanhangsels naar binnen gerichte ruggengraatconfiguraties hebben”, zegt co-auteur Harry Birks van de Universiteit van Bristol “, vergelijkbaar met die gevonden in degenkrabben vandaag.”
Naast nieuwe inzichten in de anatomie van trilobiet ziet het team ook een belangrijke boodschap in de bevindingen van het onderzoek: “Deze resultaten tonen aan dat mariene vulkanische asafzettingen een voorheen onontdekte bron van uitzonderlijk bewaarde organismen vertegenwoordigen.” Hij schrijft. “Ik geloof dat lavaafzettingen een nieuw onderzoeksdoel moeten worden, omdat ze een uitzonderlijk conserveringspotentieel hebben”, zegt de Albanese hoofdauteur. Dergelijke bevindingen zouden kunnen leiden tot belangrijke ontdekkingen over de evolutie van het leven op onze planeet, zei de wetenschapper.
Bron: Universiteit van Bristol, gespecialiseerd artikel: Science, doi: Wetenschap, doi: 10.1126/science.adl4540
“Analist. Schepper. Zombiefanaat. Fervente reisjunkie. Popcultuurexpert. Alcoholfan.”