Nederland: Nederlandse jongeren stellen de Holocaust in vraag

Anti-joodse voetbalfans, vijandigheid, aanslagen: antisemitisme neemt toe in Nederland. De Holocaust in perspectief plaatsen is opnieuw maatschappelijk aanvaardbaar, vooral onder jongeren. Wat is het en wat kan eraan gedaan worden?

Prinsengracht 263 in Amsterdam is een adres dat bijna iedereen in Nederland kent. Omdat het het huis is waar Anne Frank tussen 1942 en 1944 met haar familie ondergedoken zat voor de nazivervolging van joden en waar ze haar beroemde memoires schreef. Tegenwoordig is het huis een monument en komen er dagelijks duizenden bezoekers van over de hele wereld.

Elke derde Nederlander is hier ook geweest, vaak als onderdeel van schoollessen. En dit maakt indruk. Een jonge vrouw zegt dat ze daar was met een oorlogsoverlevende. De persoonlijke dimensie raakte haar. En een ander voegt eraan toe: hier kun je ontdekken wat er toen is gebeurd – en het zou niet meer moeten gebeuren.

Twaalf procent betwijfelt het de datum

Er zijn echter andere geluiden. Een jonge man die voor het museum loopt, geeft toe: hij is er nog nooit geweest en het kan hem ook niet schelen. Op school heb je immers al alles over het vak geleerd. Er is inderdaad veel over de Holocaust voor hem gezegd.

Nederland heeft het inmiddels zwart op wit staan ​​dat de jongere generaties niet op hun best zijn als het gaat om kennis over de Holocaust. Eerder dit jaar schokte een studie van de Jewish Claims Conference het land. Hiervoor werden mensen in verschillende landen gevraagd naar hun relatie tot de geschiedenis.

12% van de Nederlanders antwoordde sceptisch te zijn over de officiële datum. Maar onder degenen onder de 40 waren er veel meer: ​​volgens de studie relativeerde ongeveer een kwart van hen de Holocaust. Dit zijn de hoogste waarden ooit gemeten in Nederland.

De wet van waarden vervaagt

Er was ook veel kritiek op de methodiek van het onderzoek, maar niet op de cijfers. overeenkomen met de bevindingen van de Nederlandse regering. Dit is dramatisch voor het zelfbeeld van het land. Lange tijd dacht Holland dat ze bijzonder goed met het verleden om kon gaan. Aan herdenkingsdagen geen gebrek, het vak is verplicht op scholen. Het lijkt er echter op dat enkele jonge mannen zijn bereikt.

Dat komt volgens Eddo Verdoner ook door de sociale media. Steeds meer mensen bewegen zich in bubbels, zegt de Nederlandse nationale commissaris voor antisemitisme, terwijl ze een alternatieve realiteit voorgeschoteld krijgen. Daarnaast raakt de samenleving steeds meer gepolariseerd en behoort de tijd van het nationaal-socialisme steeds meer tot het verleden. “Dit alles zorgt ervoor dat onze sociale waardenprincipes vervagen”, zegt Verdoner. Dit maakt de bevolking ontvankelijker voor complottheorieën.

Dat geldt niet alleen in Nederland, maar in heel Europa. Uit het onderzoek van de Jewish Claims Conference blijkt dat ook elders jongere generaties steeds sceptischer staan ​​tegenover de Holocaust.

Het gevolg is dat antisemitische denkpatronen zich weer verspreiden. Dat heeft het Europees Bureau voor de grondrechten geconstateerd. Ze vraagt ​​regelmatig aan 16.000 joden in heel Europa hoe zij hun dagelijks leven zien. De resultaten zijn angstaanjagend.

Dan heeft het moderne Europa geen zin meer.

90% van de ondervraagden verklaarde dat de opkomst van antisemitisme een bron van zorg voor hen was. Een derde van de goede mensen is zelf gediscrimineerd. Volgens het Agentschap van de Europese Unie nemen deze trends al jaren toe. De huidige editie van de monografie is in de maak. Volgens Michael O’Flaherty, hoofd van het EU-agentschap, wordt er helaas geen positieve ommekeer verwacht.

Wat hem vooral opviel: 38% van de ondervraagde joden overweegt emigratie, vooral naar Israël of de Verenigde Staten. Dat zou niet moeten gebeuren. Als Europa zijn joodse bevolking verdrijft, zal dat meer zijn dan een cultureel verlies. “Dan wordt het moderne Europa zinloos”, zei de EU-functionaris. Het Europese project bouwt immers voort op de ervaringen van de Holocaust.

Dus wat doen we? Het EU-bureau beveelt een nieuwe benadering van geschiedenisonderwijs aan. Aangezien er geen overlevenden meer zijn die over hun ervaringen kunnen vertellen, moeten er nieuwe manieren komen om de geschiedenis persoonlijk tastbaar te maken. Ook in Nederland nemen ze het heel serieus. De antisemitismecommissaris in Verdun beveelt een strategie in drie fasen aan.

Maak het joodse leven zichtbaarder

Enerzijds moet het joodse leven zichtbaarder worden om de angst eruit te halen. Dit omvat een beter onderricht in joodse gebruiken. Ten tweede moet er daadkrachtig worden opgetreden tegen antisemitisme, bijvoorbeeld in voetbalstadions. En ten derde zijn er nieuwe voorstellingen nodig in de klas. Over digitale formaten, maar ook directe affiniteit.

Verdoner stelt zich bijvoorbeeld een database voor van scholen die ze kunnen gebruiken om gedenkplaatsen bij hen in de buurt te vinden. “Zodat mensen kunnen zien: dit gebeurde allemaal in mijn stad, in mijn dorp.” Dit helpt complottheorieën te begrijpen en is effectief tegen hen.

Een route die ze ook afleggen in het huis van Anne Frank. Daar experimenteren ze met nieuwe lesmethoden, zo zijn de dagboeken van Anne Frank nu beschikbaar op Instagram. Volgens het museumteam blijft een persoonlijk bezoek aan de site het belangrijkste. Als de klassen van de school de trappen van het achtergebouw opgaan en door de verborgen deur de onderduikplaats betreden waar acht joodse bestemmingen plaatsvonden, dan corrigeert dat voor veel bezoekers hun beeld van de geschiedenis.

U kunt dit verslag en andere zien in Europamagazin – zondag om 12.45 uur op de 1e.