Geert Wilders is nog niet klaar

Heel Europa kijkt momenteel naar Nederland. Bij de parlementsverkiezingen daar won een politicus die had beloofd de grenzen te sluiten, de klimaatwetten aan flarden te gooien, de hulp aan Oekraïne stop te zetten en zijn land uit de Europese Unie te halen.

Geert Wilders nam de eerste plaats in, en daarom was het logisch dat de eeuwige oppositiefiguur werd aangesteld om de regering te vormen, in overeenstemming met de democratische regels. Je kunt je afvragen of de pragmatische Nederlanders een stabiele coalitie zullen kunnen vormen waar ook de verleidelijke rechtse partij deel van uitmaakt. Eén die Wilders zou kunnen temmen.

Geen ‘anti-rechtse’ rellen

In tegenstelling tot Duitsland is de politieke participatie van populisten in Nederland niet ongebruikelijk. Veertien jaar geleden tolereerde Wilders' Partij voor de Vrijheid een minderheidsregering bestaande uit liberalen en christen-democraten. De autoriteiten hebben sinds de verkiezingsresultaten in november tevergeefs geprobeerd massale ‘anti-rechtse’ bijeenkomsten te organiseren.

Toch is Wilders niet bepaald een gewone politicus. Het islamitisch terrorisme kondigde niet aan dat het zijn ongrondwettelijke wetgevingsvoorstellen met betrekking tot de kwestie van het verbieden van de Koran of moskeeën zou intrekken, maar nam er genoegen mee deze in de ‘koelkast’ te stoppen. Betekent dit dat het beleid dat burgers discrimineert op basis van hun religie op een later tijdstip moet worden opgeheven?

Peter Omtzgut, een van de potentiële coalitiepartners, kreeg al buikpijn als het om de kwestie ging. Deze zelfbenoemde kruisvaarder voor de rechtsstaat fleurde ook op toen onlangs een wet werd aangenomen om asielzoekers over het hele land te verdelen en Wilder zijn verzet aankondigde. Ondanks alle overeenstemming over het gemeenschappelijke doel om de migratie terug te dringen, is Umtsigt van mening dat de bestaande regels nog steeds moeten worden nageleefd.

Over het geheel genomen was het duidelijk dat de voormalige christen-democraat Umtsigt en de rechts-extremist Wilders niet alleen op politiek vlak een slechte match waren. Umtzigt wordt beschouwd als geobsedeerd door details, terwijl Wilders meer vertrouwt op zijn intuïtie en retorische scherpte. Geen van beide mannen is een goede teamspeler.

Uiteindelijk waren het de financiële kastelen die in de lucht hingen die Wilders vond. Het hoofd van de Vrijheidspartij beloofde zijn kiezers royale belastinggiften, die door deskundigen als onhoudbaar worden beschouwd. In ieder geval officieel, daarom trok Omtzigt de stekker eruit. Uiteraard zijn sommigen van mening dat de centrumrechtse politicus zich nooit op zijn gemak voelde in een van beide richtingen en alleen maar op zoek was naar een uitweg uit verkennende gesprekken.

Burgers willen een rechtse regering

Maar de ervaring van Wilder is nog niet voorbij. Umtsigt bood aan een minderheidsregering onder zijn leiding te tolereren. Het is mogelijk dat Wilders ermee instemt een hard-rechtse regering te vormen met alleen de boeren- en kleine burgerbeweging om uiteindelijk te verhuizen naar ‘Torrente’, de residentie van de premier in Den Haag. Mogelijk is dit op dit moment ook voor de rest van het land de beste optie.

Het alternatief van het houden van nieuwe verkiezingen zou niet voor alle deelnemers een goede optie zijn, behalve voor Wilders, die dan een veel groter aantal zetels in het parlement zou krijgen. In dit scenario zouden centrumrechtse partijen de beschuldiging moeten aanvaarden dat ze een probleem vermijden dat ze niet kunnen oplossen.

Uit opiniepeilingen blijkt dat een rechtse regering is wat de meerderheid van de Nederlanders momenteel wil. Misschien kan Wilders zichzelf sneller van zijn stuk brengen dan de simpele sloganmaker zou willen.