Een nieuwe race naar de maan: zorgen over ongerepte maankraters

In het licht van de nieuwe race naar de maan maken wetenschappers zich steeds meer zorgen over onbereikte plaatsen op de satelliet van de aarde die binnen slechts een paar jaar onherstelbaar verloren zouden kunnen gaan. Dat meldt het onderzoekstijdschrift Science en verwijst onder meer naar een werkgroep van de International Astronomical Union (IAU), die maandag voor het eerst bijeenkomt. Het doel hiervan is om nauwkeurig de plekken te identificeren die beschermd moeten worden en waar de risico’s bijzonder groot zijn. Het gaat niet alleen om het feit dat plaatsen die belangrijk zijn voor de wetenschap worden vernietigd als er grondstoffen worden gewonnen, maar ook om de afgelegen ligging van de aardse satelliet, waarvan de astronomie kan profiteren.

advertentie

De speciale maanlander vóór de lancering

De specifieke reden voor het rapport is de aanstaande lancering van Peregrine Mission One. Het gelijknamige ruimtevaartuig van het Amerikaanse bedrijf Astrobiotic wil het eerste privévoertuig zijn dat op een ander hemellichaam landt en verschillende ladingen met zich meedraagt. Astrobiotic beweert de deur te openen naar de volgende fase van wetenschap, verkenning en handel op de maan en daarbuiten. Er zullen nog tientallen andere missies volgen, naast de geplande bemande vluchten van NASA’s Artemis-missies en ook aangekondigde missies uit China en India. Er bestaat nu bezorgdheid in het onderzoek dat er een echte ‘moon rush’ zal plaatsvinden en dat plaatsen van wetenschappelijke waarde onder de radar zullen blijven.

Zoals de wetenschap uitlegtDaartoe behoren onder meer unieke gebieden op de maan, zoals de kraters op de noord- en zuidpool, die permanent in de schaduw liggen en tot de koudste plekken in het zonnestelsel behoren. Het waterijs dat daar wordt aangetroffen, heeft zich waarschijnlijk in de loop van miljarden jaren opgehoopt en zou daarom waardevolle informatie kunnen verschaffen over hoe water de aarde bereikt. Tegelijkertijd zijn kraters ook bijzonder geschikte locaties voor telescopen, die goed beschermd zullen zijn tegen interferentie van de aarde of de zon. Omdat water ook buitengewoon nuttig zou zijn bij het bouwen en exploiteren van potentiële maanbases, bestaat de vrees dat aan deze zorgen niet voldoende aandacht zal worden besteed.

Volgens Science is het doel van de betrokken onderzoekers nu om via onder meer de Internationale Astronomische Unie invloed uit te oefenen op overheden en ruimtevaartorganisaties, zodat zij kunnen pleiten voor de benodigde bescherming. Het Outer Space Treaty, dat sinds 1967 van kracht is, verhindert echter niet alleen dat landen territoriale aanspraken maken op hemellichamen, maar staat de winning van grondstoffen ook niet in de weg. De Amerikaanse overheid beweert bijvoorbeeld dat dit mogelijk is en staat Amerikaanse bedrijven expliciet toe grondstoffen in de ruimte te winnen en ervan te profiteren. De Artemis-overeenkomst voor het gelijknamige ruimteprogramma voorziet niet in enige bijzondere bescherming voor bepaalde gebieden.

Unieke zoektermen

Bezorgdheid over de oorspronkelijke aard van de maan is zeker niet nieuw, maar is in het licht van de vele komende missies steeds acuter geworden. We werden in het voorjaar al gewaarschuwd dat de ongerepte kant van de maan zou kunnen eindigen voordat de astronomie kon profiteren van ideale omstandigheden. Er is geen andere plaats in het hele zonnestelsel die hiervoor geschikter is, omdat alleen de andere kant van de maan voortdurend beschermd is tegen aardstraling. Daar kan men bijvoorbeeld kijken naar kosmische radiogolven onder de 100 megahertz, die bijzonder moeilijk vanaf de aarde te analyseren zijn en ook licht werpen op het vroege heelal na de oerknal.

(bleh)