Duitse bezorgdheid bij 48 graden in de schaduw: Redders houden van het einde van de wereld

Karl Lauterbach op vakantie in Toscane. Donderdag een week geleden in Bologna aangekomen. “De hittegolf is hier geweldig”, schreef hij bij aankomst. “Als het zo doorgaat, hebben deze vakantiebestemmingen op lange termijn geen toekomst.

Klimaatverandering verwoest Zuid-Europa. Er komt een einde aan een tijdperk.” Natuurlijk zijn de sociaal-democraten bijzonder gevoelig voor het onderwerp Toscane. Een hele generatie is dol op de regio geworden totdat het spreekwoordelijk is geworden als “deel-Toscane”.

En nu, van alle dingen, doodt de zon deze vrolijke band? Ik heb meteen mijn weer-app gecheckt. Mijn vrienden zijn momenteel ook in Italië en ze hebben niets gezegd.

De app meldde 29 graden als maximumtemperatuur voor 13 juli, de dag van Lauterbachs aankomst. Dat is ongetwijfeld warm, maar verre van wat een Italiaan doet zweten. Dinsdag zakte de thermometer even naar 39 graden, wat in de zomer ook gebruikelijk is in Italië.

Hitte in Bologna: een blik op de temperaturen

Daarentegen: Spiegel rapporteerde 48 graden zuiderbreedte. Dat zag er heel anders uit. Ik heb acht jaar geleden 45 graden meegemaakt in Sandpoint, Idaho, een week in juni. Alles is prima tot 42 graden, je kunt het verdragen. Daarna wordt het echt vermoeiend. Boven de 45 graden verlaat niemand vrijwillig de hotelkamer.

advertentie

“Doktoren waarschuwen al voor veel doden door de hitte”, verklaarde het nieuwsmagazine uit het koude noorden op de voorspelbare toon van de klimaatapocalyps. De kleine lettertjes waren dat het niet bedoeld was met luchttemperatuur, maar met ‘grondtemperatuur’, wat dat ook mag zijn. Je legt waarschijnlijk een thermometer in de zon als het erg heet is en kijkt wat er gebeurt.

Oh Italië, zou je kunnen zeggen. Maar toen herinnerde ik me dat ik onlangs had gelezen over een klimaatonderzoeker die een lezing gaf over hoe Neder-Franken verandert als gevolg van klimaatverandering.

Het ging natuurlijk over dodelijke slachtoffers door het klimaat en dat het centrum van Würzburg tijdens de lunch op een spookstad zou lijken, met absoluut desastreuze gevolgen voor de handel. Over een paar decennia heeft Würzburg een klimaat als Bologna, concludeert de expert. Ik moest nog lachen toen ik dat las, ik kende het ervaringsrapport van onze minister van Volksgezondheid niet.

Media, nymfofobie en reactie op extreme weersomstandigheden

Men zal nu tegenwerpen dat het stadscentrum van Bologna ook niet verlaten is, ondanks de waarschuwingen van de federale minister van Volksgezondheid. In Italië houden ze tussen de middag gewoon een uitgebreide siësta, maar de winkels gaan later op de avond open.

Maar dat zou waarschijnlijk te praktisch zijn voor een Duitse stad. Klimaatverandering is een beetje als een moslimangst die met een mes zwaait. De angst voor onheil wordt vermengd met het verlangen naar de dodelijkste uitkomst van het angstscenario. In zijn esthetiek noemde Immanuel Kant deze vreemde mengeling van tegenstrijdige gevoelens ‘angst’.

Als je wilt, kun je ook tot de conclusie komen dat de toename van extreme weersomstandigheden wordt veroorzaakt door medianetwerken. Ergens op de wereld regent het altijd te veel of te weinig. Je vindt altijd wel een plek die te warm of te koud is voor deze tijd van het jaar. Maar dat wil niemand horen. Als het niet zo regent als regen, dan brandt het!

Zelfs mensen die verondersteld worden koud te zijn, kunnen in de verleiding komen om deze onzin te zeggen. Twee weken geleden toonden talloze tweets een straat in Zaragoza, Spanje, die na hevige regenval in een stortvloed was veranderd. “Is er nog iemand die niet heeft gemerkt dat we te maken hebben met een escalerende klimaatcrisis?”, schreef klimaatonderzoeker Stefan Ramstorff.

Reflecties op de klimaatcrisis en individuele verlating

Als meneer Ramstorff het terrein in Zaragoza had gekend, zou hij hebben geweten dat de straat vroeger bekend stond als de ‘Vallei des Doods’. Het is op het laagste punt van de stad. De stadsplanners bouwden links en rechts een muur, zodat een zware regenbui voldoende zou zijn om alles onder water te zetten.

Maar er is een onverzadigbare behoefte aan validatie. Het is net als de ontkenners van klimaatverandering, voor wie een natte mei of een besneeuwde november genoeg is om triomfantelijk te roepen: zie je, het is allemaal een leugen!

Ik ben bang dat de mensen die elke week aan de bel trekken, precies het tegenovergestelde krijgen van wat ze willen bereiken. De eerste keer dat je hoort dat er in Europa 48 graden wordt voorspeld, denk je: wow, nu wordt het echt krap.

De tweede keer is de oma weg en ben je blij dat ze zelf nog cooler is. De derde keer haal je je schouders op. Ik vind het verrassend dat het effect van gewenning zelden wordt overwogen, vooral door experts op mediagebied. Vooral journalisten moeten weten hoe lezers omgaan met vreselijk nieuws. Maar het vreemde is dat het de media zijn die vooral uitgaan van het effect van shock. Als je dat niet doet, verhoog dan gewoon de dosis.

Het lijdt geen twijfel dat de planeet aan het opwarmen is. Vermeende extreme weersomstandigheden zullen waarschijnlijk ook toenemen. Hoewel dit niet eenvoudig te beoordelen is. Vorige week haalden de grappenmakers meteen de voorpagina van het weekblad “La Domenica del Corriere” van 12 juli 1952, dat waarschuwde voor “extreem hete dagen” in Italië (“40 graden in de schaduw in Novara, 42 in Reggio Emilia”).

Hoop op menselijk vernuft

Wat is het juiste mentale kader om de crisis het hoofd te bieden? Zo maar doorgaan is ook geen dwingend concept. Meer bedachtzame tijdgenoten proberen toegepast protestantisme te gebruiken. Je moet dus doen wat de klimaatverandering bevordert, wat in deze tijd van het jaar in de eerste plaats een vakantievlucht inhoudt.

‘SZ’-hoofdredacteur Vera Schroeder meldt uit de Encyclopedia dat ze dit jaar met de trein naar Zuid-Italië gaan. Ik heb grote bewondering voor de toewijding aan deze zaak serieus. Met drie jonge kinderen is de lange reis een uitdaging. Maar 22 uur met gierende worstjes in een benauwde treincoupé?

Ik geef mezelf de bal. Ik denk in ieder geval niet dat een enkele concessie ons zal redden. Ik wijt dit aan mijn hoge leeftijd, maar als ik lees dat 68 procent in peilingen zegt de groene energietransitie te steunen, denk ik bij mezelf: laten we eens kijken hoe ze reageren als het serieus wordt.

Ik hoop alleen op de vindingrijkheid van onze soort. Gelukkig zijn mensen zeer vindingrijke wezens als het gaat om het omgaan met ongunstige omstandigheden, zoals endemismen in Nederland laten zien. Een kwart van de oppervlakte van het land ligt onder de zeespiegel. Natuurlijk bekruipt mij ook wel eens de gedachte: wat als we te laat zijn? Maar ik zie geen redelijk alternatief.

Als ik iets te zeggen had, zou mijn aanbeveling aan mensen die hun carrière nog moesten kiezen zijn: stop met het postkoloniale of genderseminar en ga techniek, natuurkunde en scheikunde studeren. Genderstudies bestuderen is een goede zaak. Maar als het gaat om het redden van de wereld, is het helaas volkomen nutteloos.

Innerlijke meditatie als mogelijke methode in het licht van het naderende einde

Om echt iets te doen aan klimaatverandering, is protesteren niet voldoende. Wat ons zeker zal helpen, is een manier om de kooldioxide die we in de atmosfeer brengen terug te winnen. Of een technologie die onze planeet zo afkoelt dat we ook de vele kolencentrales aankunnen die China maandelijks levert.

Lauterbach arriveerde eerder deze week in Siena. Als vakantiegroet stuurde hij een foto van de verlaten kerk van San Domenico, met de aanbeveling om de kerk als koelcel te gebruiken.

Vertegenwoordigers van de evangelische en katholieke kerk in Duitsland communiceerden onmiddellijk. Meneer Lauterbach snelt naar de openstaande deuren. Iedereen is welkom in de kerk, voor gebed, voor devotie en ook voor bescherming tegen de hitte. Misschien is dit de manier om het naderende einde onder ogen te zien: introspectie. Als al het andere faalt, is er altijd gebed.

Lees hier alle columns van Jan Fleischhauer.