Neolithicum: zijn deze menselijke botten het bewijs van kannibalisme?
Een grot in Zuid-Spanje: Vertonen deze menselijke botten kannibalisme?
In het Neolithicum hadden de Iberiërs een bijzondere doodsgewoonte: ze hakten hun doden in stukken en haalden het merg uit de botten. Of is het een bewijs van andere gebruiken?
Een bot zoals archeologen van de vloer van de Marmolos-grot in Andalusië hebben opgepikt.
Meer dan 7.000 jaar geleden begonnen mensen in het zuiden van het Iberisch schiereiland een speciaal gebruik in praktijk te brengen: ze brachten hun doden naar grotten toen ze al gedeeltelijk ontbonden waren, braken de botten, plukten het vlees van de botten en schraapten het eraf. . Soms hergebruikten ze ook botten: ze hakten er gereedschap uit of maakten drinkbekers van schedelkappen. Een team onder leiding van antropoloog Zita Lafranchi van de Universiteit van Bern onderzocht waarom mensen deze gebruiken volgden vanaf het Neolithicum en of ze ook kannibalistische praktijken weerspiegelen. Onderzoekers analyseerden botten ontdekt in de Cueva de los Mármoles in de Andalusische provincie Cordoba. Zoals zij In het gespecialiseerde tijdschrift “PLOS ONE” Het resultaat van hun onderzoek suggereert dat mensen dachten dat de grot een andere wereld was. Het schrapen en breken van de botten van overledenen zou in die tijd een bijzondere maar wijdverbreide vorm van dodenzorg zijn geweest.
De botten zijn deels door experts zelf verzameld in de Marmolis-grot, en deels beschikbaar via eerdere onderzoeksexpedities. Ze konden ruim 400 stukjes botten en tanden toewijzen aan twaalf mensen, waaronder kinderen, jongeren, volwassenen, mannen en vrouwen. Het team van Lafranchi merkte op dat delen van de schedel, ribben, been- en armbeenderen al duizenden jaren bewaard zijn gebleven, en dat delen van handen en voeten zelden zijn gevonden.
Voor het eerst hebben wetenschappers er ook een uitgevoerd 14C-datering werd uitgevoerd op enkele botten uit de Marmolis-grot. Dit werd onthuld over een periode van drieduizend jaar, vanaf het einde van het vijfde millennium tot het tweede millennium voor Christus. Voor Christus, dat wil zeggen vanaf het Neolithicum tot de Late Bronstijd, werden de doden naar de grot gebracht en daar uiteengereten.
De kap als drinkbeker?
Toen het team van Lafranchi de botten nader onderzocht, ontdekten ze breuken in een derde van de overblijfselen die lang geleden leken te zijn ontstaan. De botten zijn echter waarschijnlijk beschadigd toen ze nog ‘vers’ waren, wat betekent dat ze enigszins flexibel waren, schreven de experts in hun onderzoek. Er werd ook merg van enkele lange botten geschraapt. Twee ontdekkingen waren bijzonder opvallend: neolithische mensen maakten een stuk gereedschap uit een scheenbeen – en gebruikten een apparaat om een menselijke schedel open te blazen, zodat ze de schedel open konden snijden.
Wat soortgelijke vondsten van schedels uit het gebied betreft, vermoedden experts al, zo meldden LaFranchi en zijn collega’s, dat ze op die manier binnen wilden komen – om de hersenen op te eten. Dit wordt ook ondersteund door het feit dat de koepel zorgvuldig werd verwijderd van de Cueva de los Mármoles.
Grotingang | De Mármoles-grot strekt zich ongeveer 370 meter de rots in. Het ligt op een hoogte van ongeveer 900 meter boven de zeespiegel in de Andalusische provincie Cordoba.
LaFranchi en haar collega’s willen ook de mogelijkheid van pogingen om “om voedingsredenen toegang te krijgen tot de hersenen” niet uitsluiten, schrijven ze. Het schrapen van beenmerg kan ook worden geïnterpreteerd als ‘voedseldoeleinden’. Maar dit kan niet met zekerheid worden bewezen. Door zijn vorm zou de koepel ook als drinkbeker kunnen dienen.
Kannibalisme of doodsgewoonten – of allebei?
Daarom beschouwen onderzoekers de botten ook als bewijs van bijzondere doodsgewoonten. De overledene werd de grot binnengebracht toen hij al gedeeltelijk ontbonden was. Lafranchi en haar team leidden dit af uit de weinige hand- en voetbeenderen die mogelijk al van het lichaam zijn gescheiden. Het grottenstelsel van Marmoles, niet ver van Granada, heeft mogelijk neolithische ideeën doen ontstaan over een andere wereld waarin de doden leven. “De constante duisternis en de ondergrondse ligging van de grotten maken ze ideale rustplaatsen” voor overleden leden van de gemeenschap, zegt PLOS ONE. “De tijd is ondergronds bevroren omdat verschijnselen die normaal gesproken het verstrijken van de tijd aangeven ontbreken”, zoals de zichtbare wisseling van seizoenen in de natuur of het verschil tussen dag en nacht. Vooral in grotten was het mogelijk om via speciale gebruiken hun voorouders te aanbidden en te herdenken.
De onderzoekers schreven echter dat het niet kan worden uitgesloten dat de breuksporen op de botten op natuurlijke wijze zijn veroorzaakt: door stenen die in de grot vallen of door botten die door dieren worden meegesleurd. Bovendien documenteerden ze zelden snij- en penetratiesporen, die vrijwel zeker door mensen werden veroorzaakt. Aan de andere kant merkten ze merkbaar enkele bijtsporen van dieren op de botten. Vondsten in andere grotten in de omgeving geven ook aan dat de breuken niet toevallig zijn ontstaan: botten met talloze inkepingen of gebroken schedels getuigen van vergelijkbare gebruiken uit het stenen tijdperk, en misschien ook van kannibalisme.
Sta Javascript toe om de volledige functionaliteit van Spektrum.de te behouden.
“Analist. Schepper. Zombiefanaat. Fervente reisjunkie. Popcultuurexpert. Alcoholfan.”