Wiarda wil weten: kwaliteit in plaats van massa in publicaties
Een van de meest voorkomende vooroordelen tegen de Europese Unie is dat een groep technocraten in Brussel zoveel nieuwe kaarten en regels produceert dat het leven het leven zelden beter maakt, maar altijd ingewikkelder is.
De waarheid is: dit geldt misschien voor papier en complexiteit, maar het resultaat is soms echte revoluties, ook op het gebied van onderwijs en wetenschap. Erasmus bijvoorbeeld als ’s werelds populairste uitwisselingsprogramma met legendarische status. Of de European Research Council, die in een paar jaar tijd de felbegeerde leider van internationale excellentiefinanciering is geworden.
Wat momenteel wordt gepromoot door de Commissie van de Europese Unie, het Franse voorzitterschap van de Europese Unie, toonaangevende onderzoeksinstellingen en met de steun van 200 anderen, past perfect in dit schema. Een proces dat moeilijk in een paar zinnen uit te leggen is vanwege de overlappende vormen van participatie en zijn fasen.
Maar de ambities erachter zijn enorm. Uiteindelijk zou er inderdaad een hervorming van de wetenschappelijke prestatiebeoordeling kunnen komen, die volgens velen jaren te laat was, maar die nooit het niveau van luidruchtige uitingen van sympathie heeft overtroffen.
Meer citaten en publicaties, meer financiering door derden, meer materiaal om te publiceren
Wetenschappelijke carrières worden nog steeds grotendeels opgebouwd door de hoeveelheid onderzoeksfinanciering (financiering door derden) en het aantal publicaties en citaties in zo hoog mogelijke wetenschappelijke tijdschriften. De twee zijn nauw verwant: degenen die vaak worden geciteerd en gepubliceerd, hebben een grotere kans dat hun financieringsverzoeken van derden worden goedgekeurd. Hem/haar meer materiaal geven om opnieuw te posten.
Alleen degenen die zich van ’s ochtends tot ’s avonds en zo nodig ’s avonds op hun werk kunnen concentreren en die niet tegelijkertijd voor kinderen of familieleden hoeven te zorgen, kunnen in zo’n systeem terecht. Ook besteedt het zo min mogelijk tijd aan universitair onderwijs, wetenschapscommunicatie of andere vormen van participatie in de interactie tussen wetenschap en samenleving.
Dit leidt uiteraard tot een demografische en inhoudelijke vernauwing. Lange tijd had niemand in de wetenschap daar echter last van, omdat het overeenkwam met het enge perspectief van degenen die op deze manier in managementposities wisten te komen.
De afgelopen jaren is er in ieder geval een retorische verschuiving geweest, een betekenis: we hebben meer diversiteit in de wetenschap nodig, want alleen dan kan zij creatieve antwoorden vinden op de grote vragen van onze tijd. Daarom moeten we de prestatiebeoordeling wijzigen.
Maar er gebeurde weinig. Omdat het gebruik van een weegschaal heel eenvoudig is. Omdat niemand de verandering heeft geïnitieerd. Tot nu.
In maart 2021 bespraken wetenschappers en wetenschappelijke organisaties, georganiseerd door de Commissie van de Europese Unie, voor het eerst hoe de noodzakelijke hervorming zou kunnen worden doorgevoerd op een manier die uiteindelijk niet beperkt blijft tot papier. Op basis van het resulterende rapport gaan we nu verder. Stap 1: Alle onderzoeks- en financieringsinstellingen die willen deelnemen aan de hervorming, worden verzocht contact met ons op te nemen. Meer dan 200 hebben de oproep al beantwoord.
DFG en Helmholtz: “De essentiële vragen zijn onduidelijk”
Stap twee: Om de publieke druk op de verwachtingen te vergroten, heeft de Paris Open Science Conference, met de steun van het Franse voorzitterschap van de Europese Unie, begin februari een evaluatie gepubliceerd van de Paris Call on Research Evaluation, maar om nieuwe bindende kwaliteitscriteria die rekening houden met de daadwerkelijke impact van zoekresultaten en de manier waarop ze werden weergegeven.
Een team bestaande uit de Commissie van de Europese Unie, de Vereniging van Europese Universiteiten en Wetenschappen Europa is nu begonnen te werken en concrete toekomstige normen en principes op te stellen, met nauwe steun van een kerngroep van Europese wetenschappelijke organisaties, waaronder voor Duitsland de DFG en Helmholtz .
In de media wordt gespeculeerd of de DFG en Helmholtz alleen bij de kerngroep betrokken zijn om de boel te vertragen, aangezien zij ook niet op de supporterslijst staan. Desgevraagd maakte de DFG duidelijk dat zij de oproep nog niet had ondertekend omdat de “basisvragen onduidelijk zijn”, vooral de onafhankelijkheid van de wetenschap van de politiek en de gevolgen van het lidmaatschap “in termen van rapportage en zelf-compliance”.
Dit laat ook zien hoe complex het proces eigenlijk is. De Europese Unie moet zichzelf blijven. Misschien is het uiteindelijk wel precies de Brusselse stijl die nodig is om alle mooie toespraken op den duur te laten ontaarden in een revolutie.
“Analist. Schepper. Zombiefanaat. Fervente reisjunkie. Popcultuurexpert. Alcoholfan.”