Waarom je de wetenschap kunt vertrouwen

BEnthousiasme voor de wetenschap – als men de essentie zou kunnen identificeren van wat de bijzonder blijvende en stimulerende impact van de Lindau-conferentie op de interacties tussen jonge onderzoekers en Nobelprijswinnaars is, is het waarschijnlijk dat deze diepe passie door iedereen wordt gedeeld. Het vertrouwen in de kracht van de wetenschappelijke methode groeit vanzelf wanneer jong en oud de onderzoekselite ontmoeten. Meer dan twee jaar na de pandemie is het echter duidelijk dat dit vertrouwen niet algemeen en zonder controle als vanzelfsprekend kan worden beschouwd. De onenigheid tussen het publiek en de wetenschap, die niet altijd even soepel verliep, heeft de afgelopen jaren eindelijk wereldwijd een ongekende omvang bereikt, en de pandemie heeft ook voor enige omwenteling en discussies gezorgd over de claims, taken en tekortkomingen van het individu in het onderzoek zelf.

“Vertrouwen in wetenschap, vertrouwen in chemie”

Het was dus duidelijk dat Lindau’s eerste persoonlijke ontmoeting na de epidemiologische pauze deze discussies moest opvolgen en voortzetten, samen met gespecialiseerde lezingen. Het raamwerk hiervoor werd verschaft op de eerste dag, toen hij, onder de gematigde leiding van veteraan Lindau Adam Smith, de wetenschap in het algemeen vertrouwde en in het bijzonder… “Vertrouwen in wetenschap, vertrouwen in chemie” – Je zou moeten komen. Venky Ramakrishnan, een Nobelprijswinnaar in de chemie, stond op het podium met Nobelprijswinnaar in de natuurkunde Brian Schmidt, marien bioloog Antjee Boetius uit Bremen en twee jonge onderzoekers Maria Clara Misrindino van de Universidad Nacional de Cordoba en Sophie Marie Gothenthaler van LMU in München.

Al snel werd duidelijk dat de kwestie van vertrouwen op veel verschillende niveaus moest worden belicht. Er is behoefte aan debat, zelfs onder de geleerden zelf. “We moeten constant nieuwe culturen leren. Tijdens de pandemie betekende dit dat we heel snel kennis moesten uitwisselen toen er bijna geen kennis was”, aldus Antje Botius. Nu moet worden overwogen of men deze nieuwe snelheid van verspreiding van resultaten moet handhaven en, zo ja, waar men moet terugkeren naar de alomvattende en dus trage methode van peer review.

Meer discussie en transparantie kan helpen

De voormalige president van de Royal Society, Venki Ramakrishnan, zei echter dat het probleem van kwaliteitsborging in onderzoek niet eenvoudig is. Het systeem van experts is vergelijkbaar met wat Churchill zei over democratie: “Het is het slechtste systeem ter wereld, op alle andere na.” Het delen van gegevens en resultaten leidt direct tot een snelle verspreiding van kennis, maar versterkt deze ook en de verspreiding van valse informatie. Wetenschappelijke resultaten moeten op elkaar worden afgestemd, anders kunnen leken en het grote publiek geen onderscheid maken tussen hoogwaardige informatie en ‘hype’. Brian Schmidt onthulde dat hij tijdens de pandemie soms een “wetenschaps-Twitter” wenste die discussies tussen wetenschappers mogelijk zou maken zonder dat het hele publiek eraan kon deelnemen. Tegelijkertijd pleitte hij voor meer transparantie bij het verstrekken van gegevens en methodologische informatie, zodat andere wetenschappers de resultaten snel kunnen verifiëren. In ieder geval op de lange termijn is onderzoek een zelfcorrigerend systeem en Ramakrishnan heeft herhaaldelijk verklaard dat vroeg of laat fouten zullen worden ontdekt. Het probleem ontstaat wanneer dit proces te traag verloopt om op korte termijn schade door verkeerde resultaten te voorkomen. Je moet nog steeds snel handelen in een crisis, en hier is geen gemakkelijke oplossing.