“Volksvergadering” van Wit-Rusland: Sovjetfolklore in plaats van dialoog

Donderdag 11 februari 2021

Volksvergadering in Wit-Rusland
Sovjetfolklore in plaats van dialoog

Een andere gast van Jacob Wallenstein, Vilnius

De geheel Wit-Russische Volksvergadering begint vandaag in Minsk. Maanden geleden leek het erop dat de vergadering in Sovjetstijl kon beginnen met een grondwetshervorming. Maar het lijkt erop dat Loekasjenko het gewoon wil vieren.

Afgelopen voorjaar, Wit-Russische president Alexander Loekasjenko, die sindsdien afwezig is en een behandeling voor het Coronavirus heeft voorgesteld – “Gewoon psychose! Wodka drinken helpt!” – Het haalde de krantenkoppen over de hele wereld. Nadat hij in december de westelijke grenzen had gesloten door te verwijzen naar Covid-19, wil hij donderdag en vrijdag een groot evenement houden met bijna 2.400 afgevaardigden in Minsk, wat niet alleen in het licht van de pandemie buiten de tijd lijkt.

De zogenaamde “Al-Wit-Russische Volksvergadering” komt voor de zesde keer bijeen; Het komt sinds 1996 om de vijf jaar bijeen. Vertegenwoordigers van de regering, de staatseconomie, cultuur en wetenschap bespreken “de belangrijkste trends en waarden van de ontwikkeling van het land” en formuleren een vijfjarenplan voor “de economische en sociale ontwikkeling van het land”. . ” De vorm en elegantie doen denken aan eerdere caucuses van de Communistische Partij van China. Maar hoewel de congressen formeel het hoogste besluitvormingsorgaan waren van de Communistische Partij van de ingestorte Sovjet-Unie, hebben ze in Wit-Rusland tot dusverre een folkloristisch karakter. Dit kan nu drastisch veranderen.

Loekasjenko heeft problemen. Uit peilingen blijkt dat hij na verkiezingsfraude en het ongekende geweld waarmee hij tegen de protestbeweging vocht, slechts de steun heeft gehad van een vijfde van de bevolking – en hij neigt naar oudere, lager opgeleide plattelandsbewoners en veiligheidstroepen. Aan de andere kant eisen de democratische beweging en grote delen van de internationale gemeenschap zijn ontslag en het houden van nieuwe vrije en eerlijke verkiezingen. Zelfs Rusland, Loekasjenko’s belangrijkste bondgenoot, heeft in de maanden sinds augustus druk uitgeoefend om met de machtsoverdracht te beginnen, bijvoorbeeld door de grondwetshervorming die werd gevolgd door een referendum.

Maximale blanco inhoud als vertragingstactiek

Loekasjenko wil de macht echter niet opgeven, hij zoekt naar een andere oplossing. Volgens hem zouden grote beslissingen ‘van het volk’ moeten komen, maar dialoog met de daadwerkelijke oppositie is voor hem uitgesloten. Dit is immers niet van bovenaf te sturen. De laatste tijd was er grote hoop op de Volksvergadering. Deze bestaat bijna uitsluitend uit loyalisten, en de selectie van afgevaardigden was dit jaar bijzonder ondoorzichtig. Volgens een onderzoek gelooft slechts 14 procent dat de mening van de mensen er is – democratie is naar de smaak van de heerser.

Het leek er echter enige tijd op dat de assemblee een aangekondigde constitutionele hervorming zou kunnen initiëren om het Parlement te versterken en mogelijk een herverdeling van de macht op gang te brengen. Begin december veroorzaakte Loekasjenko een sensatie toen hij aankondigde dat hij de vergadering zou verheffen tot de status van constitutioneel orgaan. Het zou voor hem logisch zijn geweest om zichzelf tot president te laten aftreden als president, maar de facto aan de macht te blijven. Maar het was er ook niet de laatste tijd. De nieuwe ontwerpgrondwet zou pas aan het einde van het jaar beschikbaar moeten zijn.

Het is dus meer dan ooit onduidelijk wat je van de bijeenkomst kunt verwachten. Geen twijfel mogelijk: lege inhoud maximaliseren als een opzettelijke vertragingstactiek. Ogenschijnlijk presenteert Loekasjenko zichzelf al als een winnaar die niets hoeft te veranderen. Als hij onlangs zou bevestigen dat zijn ambtstermijn inderdaad zijn laatste zou zijn, zou hij niet langer uitsluiten dat de president na 2025 zou blijven.

De oppositie roept op tot demonstraties

De protesten tegen hem en zijn verkiezingsfraude waren onlangs afgenomen onder grote druk van terreur en kou, maar schijn bedriegt. De onvrede zit diep en een nieuwe belediging van de heerser kan ertoe leiden dat mensen massaal de straat op gaan.

Tegen deze achtergrond wordt verondersteld dat de caucus de “steun van het volk” toont als tijdelijke public relations. Het kan de verkiezingsuitslag van augustus bevestigen en een gratis kaartje uitgeven aan Loekasjenko (of niet) om naar eigen goeddunken en agenda constitutionele hervormingen door te voeren en zijn tegenstanders te onderdrukken. Telegram-kanalen van de oppositie riepen echter op tot demonstraties in Minsk op 11 en 12 februari en dreigden afgevaardigden op sanctielijsten te plaatsen. Tegelijkertijd is er een werkelijk democratisch debat over de toekomst van het land gepland op het online platform Skhod (“Vergadering”) als alternatief voor de Loekasjenko-conferentie.

Het lijkt er dus op dat een oplossing voor de politieke crisis vergezocht is, en een flinke klap kan nauwelijks worden verwacht van de geachte raad. Het zou echter niet de eerste keer zijn dat Loekasjenko heeft laten zien dat hij goed is om verrast te worden. Maar dat geldt ook voor de Wit-Russen.

Jacob Wallenstein heeft sinds februari 2019 het Wit-Russische kantoor geleid van de Konrad Adenauer Foundation, gevestigd in Vilnius / Litouwen. Daarvoor werkte hij een aantal jaren op het hoofdkantoor van de stichting in Berlijn, onder andere als country officer voor Midden- en Oost-Europa. Europa.