Vleermuizen schrikken uilen af ​​met het geluid van wespen

Als ze zich bedreigd voelen, zoemen ze als boze stekende insecten: een onderzoek toont aan dat onze inheemse muisoorvleermuizen een slimme truc gebruiken om roofzuchtige uilen af ​​te weren. Wetenschappers zeggen dat dit het eerste gedocumenteerde geval is van vocale mimicry bij een zoogdier.

Ze doen alleen maar alsof ze gevaarlijk zijn: sommige ongevaarlijke dieren profiteren van het verschijnen van giftige of defensieve soorten in hun omgeving om roofdieren af ​​te schrikken. Dit concept wordt Batesiaanse traditie genoemd. Er zijn veel voorbeelden hiervan, vooral onder insecten: sommige soorten stekende vliegen hebben geelzwarte markeringen van defensieve wespen en horzels om te profiteren van hun afschrikkende “imago”. Maar het internationale onderzoeksteam onder leiding van Danilo Russo van de Universiteit van Napels Federico II meldt nu een ongebruikelijk geval van mimiek in twee opzichten: het wezen dat zoogdieren imiteert, imiteert niet het uiterlijk, maar eerder het geluid van een dreigend wezen, of om jezelf te beschermen.

Zoals gerapporteerd door de vleermuisonderzoekers, was hun ontdekking gebaseerd op hun ervaring met het vangen van het grootste aantal muisoorvleermuizen (Myotis myotis) voor onderzoek. “Als we de vleermuizen aanraakten om ze van het web te verwijderen of om ze te onderzoeken, maakten ze soms geluiden die deden denken aan het sissen van wespen”, zegt Russo. Het lijkt mogelijk dat dit een soort noodoproep is die bedoeld is om andere soorten te waarschuwen. Maar toen begonnen de onderzoekers te vermoeden dat de geluidsovereenkomst niet toevallig was – ongebruikelijke geluiden zouden op een speciale manier kunnen worden gebruikt om vijanden af ​​te weren.

Wat is vreemde tinnitus?

Om deze mogelijkheid te onderzoeken, voerden Russo en collega’s eerst akoestische analyses uit van de roep van ongewone vleermuizen en vergeleken de geluidspatronen met die van bijtende insecten. Zo konden ze aantonen dat er wel degelijk duidelijke overeenkomsten zijn met de typische “bzzzz-geluiden” die horzels maken als waarschuwing wanneer ze gestoord worden. Maar wie kan vleermuizen afschrikken? Zoals de onderzoekers uitleggen, zijn kerkuilen en donkerbruine uilen mogelijk omdat vleermuizen met muizenoren op hun menu staan. Om de reacties van deze twee soorten nachtelijke roofvogels op de oproepen van privévleermuizen te bestuderen, speelden Russo en collega’s audio-opnames af op de luidsprekers van in gevangenschap gehouden samples. De geluiden van originele horzels, vermoedelijke imitaties en andere geluiden van vleermuizen met muizenoren zijn te horen als bedieningselementen.

Hieruit bleek dat uilen worden aangetrokken door de “natuurlijke” geluiden van hun prooi – ze naderden luidsprekers. Aan de andere kant, als je de ongewone geluiden van wespen of vleermuizen hoort, gaan de roofvogels weg. Dit vermijdingsgedrag was vooral duidelijk bij vogels die niet in gevangenschap waren grootgebracht, maar ervaring hadden opgedaan in het wild. Blijkbaar is de afkeer van het geluid van hoornaars deels aangeboren en versterkt door negatieve ervaringen.

vocale imitatie bij een zoogdier

Interessant genoeg toonde de analyse van de geluiden ook aan dat de overeenkomst tussen de zoemende geluiden van wespen en vleermuizen het duidelijkst was wanneer vocale parameters die uilen niet konden horen, werden uitgesloten van de analyse. Met andere woorden, vleermuizen lijken vooral op wespen als ze door de oren van uilen horen. Volgens de onderzoekers bewijzen de resultaten dat dit in feite een nieuw geval van klanknabootsing is: voor het eerst verschijnt een zoogdier als imitator, insecten zijn het model en roofvogels zijn de ontvangers. Zoals Rousseau uitlegt, kunnen de geluiden een kleine maar cruciale galm veroorzaken in de geladen uil, waardoor de vleermuis kan ontsnappen.

Je kunt je echter afvragen waarom uilen bang moeten zijn voor wespen. Zoals de onderzoekers hebben uitgelegd, kan deze specifieke afkeer iets te maken hebben met nestgewoonten: zowel uilen als wespen houden ervan om zich in boomholten te verplaatsen. Stekende insecten zullen het bezoek van een uil waarschijnlijk niet tolereren en agressief reageren. “Het is verrassend dat de onaangename ervaringen van uilen met stekende insecten de oorzaak lijken te zijn van de evolutie van het vocale gedrag van vleermuizen. Dit is weer een ander voorbeeld van de vele fascinerende processen in de evolutie! “

Zoals hij en zijn collega’s onlangs meldden, ontstaan ​​er nu aanvullende onderzoeksmogelijkheden: volgens hen zijn er aanwijzingen dat naast andere vleermuissoorten ook andere gewervelde dieren vreemde zoemgeluiden maken als ze worden bedreigd. In toekomstig onderzoek willen de onderzoekers duidelijk maken in hoeverre dit ook een vorm van vocale imitatie kan zijn.

Bron: Cell Press, artikel: Huidige biologie, doi: 10.1016/j.cub.2022.03.052

© wissenschaft.de – Martin Vieweg