Resultaten van de late oudheid / Byzantijns in Standard Water Canal – Wissenschaft.de
Het langste kanaal in de geschiedenis aan de horizon: archeologen melden aanwijzingen voor het complexe onderhoud van het 426 km lange watervoorzieningssysteem van Constantinopel. De faciliteit, die werd gebouwd in de late oudheid, werd enkele decennia voordat het gebruik ervan stopte in de 12e eeuw ontdaan van kalkafzettingen. Wetenschappers meldden dat aangenomen wordt dat dubbele waterkanalen in speciale delen van de constructie het ook mogelijk maakten om onderhoudswerkzaamheden uit te voeren tijdens lopende werkzaamheden.
Het is een van de meest indrukwekkende gebouwen uit de oudheid: zelfs vandaag de dag kun je je vergapen aan de archeologische overblijfselen van aquaducten op sommige plaatsen van het voormalige Romeinse rijk. De Romeinen hebben geen aquaducten uitgevonden voor lange afstanden, maar in hun vakgebied werd het een handelsmerk van hun beschaving. “De hoogontwikkelde watervoorziening was een revolutionaire technische prestatie voor de Romeinen – de kanalen voerden water over grote afstanden naar steden, baden of mijnen”, zegt Gül Sürmelihindi van de Universiteit van Johannes Gutenberg in Mainz. Er zijn meer dan 2000 Roemeense langeafstandskanalen bekend. Surmelihendi en haar collega’s concentreerden zich nu op het meest opwindende: ze werden gebruikt om Constantinopel te bevoorraden – het huidige Istanbul in Turkije.
De lengte is 426 kilometer
Het enorme kanaalsysteem werd noodzakelijk nadat de Romeinse keizer Constantijn Constantinopel in het jaar 330 tot nieuwe hoofdstad van het rijk had uitgeroepen. De stad lag op een zeer gunstige strategische locatie, maar de zoetwatervoorziening was lokaal niet voldoende. Om voor de toevoer te zorgen, werd een systeem van aquaducten aangelegd die water haalden uit bronnen in het verre westen. Om gelijke tred te houden met de bevolkingsgroei werd de faciliteit in de 5e eeuw weer op grote schaal uitgebreid: met een totale lengte van 426 kilometer werd het uiteindelijk het langste aquaductsysteem in de oudheid. Het systeem bestaat uit bouwgrachten, 90 grote bruggen en meerdere tunnels.
Om inzicht te krijgen in het gebruik van de enorme faciliteit, onderzochten Sürmelihindi en haar team de sedimenten in de overblijfselen van het pijpleidingsysteem in verschillende gebieden. Dit is kalksteen dat op constructies wordt gevormd door de stroming van water. Aan de hand van de dikte van de lagen kunnen conclusies over het gebruik worden getrokken en leggen de onderzoekers uit. In deze context is het duidelijk uit de traditie dat de faciliteit goed werd gebruikt in de Byzantijnse periode: over het algemeen was het meer dan 700 jaar in bedrijf – in ieder geval tot de 12e eeuw. Vandaar dat men dikke kalkaanslag verwachtte in de watervoerende delen.
Periodiek onderhoud tot het einde
Echter, zoals de onderzoekers melden, kwamen ze tijdens hun onderzoek een verrassend dunne laag kalksteen tegen in alle delen van de faciliteit. Volgens hun analyses komt het overeen met een aanbetalingsperiode van slechts 27 jaar. Hoewel het aquaduct van laat-Romeinse oorsprong is, dateert de kalk in de grachten alleen uit de Midden-Byzantijnse periode. Met dit in gedachten concludeerden de wetenschappers: “De hele 426 kilometer lange waterleiding moet worden onderhouden en ontdaan van puin in het tijdperk van het Byzantijnse rijk, kort voordat de operaties stoppen”, zegt Surmelheende. Vermoedelijk werden de sedimenten van tevoren regelmatig verwijderd omdat ze de waterstroom konden verstoren, legden archeologen uit.
Sürmelihindi en haar collega’s benadrukken dat dit veel moeite kost. Volgens hen is mogelijk een schijnbare infrastructuur van de faciliteit gebruikt voor deze onderhoudswerkzaamheden: in het centrale gedeelte van het kanaalsysteem was een gedeelte van ongeveer 50 kilometer lang met een dubbele waterleiding – een van de kanalen boven de andere – ook over bruggen van twee verdiepingen. “Dit systeem is mogelijk voorbereid op reinigings- en onderhoudswerkzaamheden”, zegt Surmelheende. Wetenschappers leggen uit dat een continue levering van water aan stadsbewoners mogelijk was.
Bron: Johannes Gutenberg University Mainz, gespecialiseerd artikel: Geologische archeologie. Twee: 10.1002 / gea.21853
“Analist. Schepper. Zombiefanaat. Fervente reisjunkie. Popcultuurexpert. Alcoholfan.”