Regels voor het EU-Parlement: Zal ​​Brussel nu het lobbymoeras droogleggen?

Sinds het corruptieschandaal waarbij voormalig vicepresident Kylie betrokken was, worstelt het Europees Parlement met zijn eigen regels voor de omgang met lobbyisten. Het is duidelijk dat veel afgevaardigden ze tot nu toe hebben genegeerd zonder ervoor gestraft te worden. De EU wil nu bijsturen.

Het Europees Parlement staat nog steeds onder druk. Het corruptieschandaal rond zijn voormalige hulpsheriff Eva Kayley in de winter van vorig jaar zorgde voor flinke imagoschade. Het werpt een slecht licht op het werk van de EU-instellingen, die naar schatting worden beïnvloed door zo’n 30.000 lobbyisten. Er zijn er evenveel in Brussel als er werknemers zijn bij de EU-autoriteiten. Discussies met stakeholders leiden natuurlijk niet automatisch tot omkoping. De vraag rijst nu echter hoe de EU met het moeras van lobbyisten om wil gaan. In dit verband is zij voornemens een ethische commissie op te richten.

De regels voor het parlement bestaan ​​al jaren, maar niet alle EP-leden houden zich eraan. Zo moeten parlementariërs hun ontmoetingen met belangenvertegenwoordigers aantekenen in het lobbyregister. Bijkomende inkomsten, geschenken en uitnodigingen van derden moeten worden gemeld aan de administratie van het Parlement en worden gepubliceerd. Dat gekozen functionarissen deze regels gedeeltelijk negeerden, blijkt uit het feit dat veel van de geschenken of reizen pas na het schandaal werden gemeld. Dit gebeurt meestal na de daarvoor gestelde termijn, die afloopt tegen het einde van de volgende maand.

Een van de wanbetalers was parlementsvoorzitter Roberta Metsola. In januari onthulde ze de geschenken en uitnodigingen die ze in de loop van een jaar had ontvangen. Een woordvoerder zei dat ze had geprobeerd “zo transparant mogelijk” te zijn. Ze wilde breken met de traditie van haar voorgangers, die pas cadeaus gaven aan het einde van hun termijn en ervan afzagen ze te publiceren. Het rapport van Metsola kwam echter te laat. Bang voor een boete hoeft ze niet te zijn. De voorzitter van het parlement is verantwoordelijk voor het bestraffen van regelovertredingen.

De commissie moet ook het doelwit zijn van de ethische commissie

De “cultuur van straffeloosheid” moet worden afgeschaft, zei Daniel Freund in een interview met ntv.de. Groene EP-leden pleiten voor strengere regels tegen lobbyisten. Hij wil een onafhankelijk ethisch orgaan oprichten om toezicht te houden op de activiteiten van het Parlement en de Commissie. Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, beloofde aan het begin van haar termijn haar steun, zei hij. Hij kreeg ook een meerderheid in het parlement. Freund bekritiseert: “Helaas gebeurde er daarna niet veel.”

Eind maart wil de EU-commissie op basis van zijn voorstel haar eigen ontwerp aan het orgaan voorleggen. Tot nu toe zijn de plannen dat de Raad, de Commissie en het Parlement elk drie leden benoemen. Freund wil voor benoeming niet verwijzen naar parlementsleden, maar naar “ex-rechters, medewerkers van nationale autoriteiten of ombudspersonen”. Als ze een overtreding van de transparantieregels ontdekken, moeten ze een aanbeveling doen aan de voorzitter van de commissie en het parlement. “Als deze aanbevelingen niet worden opgevolgd, moeten de bazen in ieder geval uitleggen waarom ze niet gestraft mogen worden”, zegt hij.

Mitsola zet zich zelf ook in voor het bevorderen van transparantie onder parlementsleden. Een 14-puntenplan van de parlementsvoorzitter voorziet onder meer in het inperken van het lobbywerk van voormalige Europarlementariërs. Volgende week wil het parlement stemmen over een wetsvoorstel om de toegang van voormalige leden tot Brusselse instellingen te beperken. Tot nu toe konden ze in- en uitloggen zonder zich te registreren. Freund zegt dat het plan van Metsola een stap in de goede richting is, maar hij vindt dat het niet ver genoeg gaat. Hij klaagt dat “er in de Europese Unie nog steeds geen regels zijn voor druk vanuit derde landen”.

Er zijn tegenstanders van het “wissen van regels” in het parlement

Transparantie is vooral belangrijk bij het werken met landen buiten de Europese Unie. Achter het Kylie-omkopingsschandaal gaan verdachte pogingen van de regeringen van Qatar en Marokko schuil om parlementaire besluiten te beïnvloeden. Het Openbaar Ministerie heeft de verdachten beschuldigd van corruptie, witwassen en lidmaatschap van een criminele organisatie. Cayley, meesterbrein Antonio Panzieri en andere verdachten blijven in hechtenis. Het schandaal gaf destijds Freunds zorgen een boost. Helaas is het enthousiasme van parlementariërs voor transparantie al verdampt, bekritiseert hij. “Momenteel publiceert slechts de helft van de afgevaardigden hun vergaderingen in het lobbylogboek”, zei Freund.

Ook in de Tweede Kamer zijn er tegenstanders van strengere openbaarmakingseisen. Onder hen is vice-president Rainer Wieland, een politicus van de Christen-Democratische Unie en lid van de Europese Volkspartij. Hij vindt niet dat na het schandaal “elke collega met een doodsbang gezicht moet rondlopen”, zegt Wieland in een interview met ntv.de. Achter de machinaties van Kylis en haar bondgenoten gaat een criminele energie schuil die niet aan iedereen kan worden toegeschreven.

Aangezien vervolging deel uitmaakt van het strafrecht, eindigt de jurisdictie van het parlement. Het onderzoek naar het ongeval is nog niet afgerond. “Hierdoor denk ik dat we zullen moeten afwachten in plaats van snel maatregelen te nemen”, zegt Weiland. De “schrijfregels” die nu worden besproken, leiden niet alleen af ​​van het eigenlijke werk. In het ergste geval kan het er ook toe leiden dat de gesprekspartners, zoals vertegenwoordigers van de politieke oppositie in autoritaire staten, weigeren te vergaderen omdat ze bang zijn dat het in de publiciteit komt.

Van één ding is Weiland zeker: het omkopingsschandaal had met meer transparantie niet voorkomen kunnen worden. “Ze zou zeker niet de zakken vol geld hebben opgeschreven die mevrouw Kylie heeft ontvangen”, zegt hij.