Racisme in Nederland: ‘We moeten twee keer zo hard werken’

VN-dag tegen racisme: in Nederland wordt de bevolking van Suriname, een kolonie in Zuid-Amerika, tot op de dag van vandaag gediscrimineerd

door Sarah Tekath

Een groep van zes mannen loopt naar voren. Hun ruggen zijn gebogen en de voeten zijn zwaar. Ze zijn aan de polsen en nek met zware kettingen aan elkaar gebonden. Deze bronzen beelden in het Amsterdamse Osterpark zijn onderdeel van het Nationaal Slavernijmonument. Maar ze is niet de enige. Aan de linkerkant van het beeld staat een enorme afbeelding van een vrouw. Ze hief haar armen in de lucht en strekte haar rug. Ze draagt ​​geen kettingen meer omdat ze eindelijk vrij is.

‘Keti Koti’ wordt jaarlijks gevierd op 1 juli, de dag van het officiële einde van de slavernij in 1863. ‘Keti Koti’ is Sranantongo, een Surinaams creools, wat gebroken ketting betekent. Want de geschiedenis van Nederland is nauw verbonden met Suriname en de slavenhandel. Ook al praten we er tot op de dag van vandaag niet over.

Nadat Suriname in 1975 onafhankelijk werd, immigreerden in datzelfde jaar 40.000 mensen naar Nederland. Volgens de Wereldbank vertegenwoordigde dit destijds ongeveer 11 procent van de totale bevolking. Velen van hen hadden al een Nederlands paspoort, aangezien de Republiek Suriname vandaag officieel deel uitmaakt van Nederland. Volgens cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek zullen in 2022 ongeveer 360.000 Surinamers permanent in het land verblijven.

Interessant is dat dit ook de tweede generatie omvat, dat wil zeggen degenen die in Nederland zijn geboren. Dit zijn ongeveer 183.500 mensen. Sarita Bagnath, wiens ouders en broers en zussen in Suriname zijn geboren, zegt dat ze een typische Nederlander is. Zelf is ze in Nederland geboren. Vaak kijkt de staat – maar ook de samenleving – naar de tweede of derde generatie als de mensen niet blank zijn en niet Europees genoeg lijken. “Ik vraag me af, wanneer word je Nederlander?”

Gedurende haar hele leven merkte Bajnath op dat dergelijke verschillen voorkomen: “Mijn ouders hadden een bedrijf en namen altijd een blanke zakenpartner mee naar formele zakelijke bijeenkomsten, zodat ze serieus konden worden genomen.” Het moest bewezen worden. Bijvoorbeeld als het gaat om zoiets simpels als het omzeilen van de bewaker. “Ik moest laten zien dat ik te vertrouwen was. Ik deed het met grappen. Maar het kostte me veel energie.”

Dit wordt later herhaald in haar medische studies. “Mensen gingen ervan uit dat ik een stagiair was en geen potentiële arts. Ik moest eerst bewijzen dat ik meer kon dan doorgaans lagere verwachtingen.” En het begint met het schoolsysteem, legt ze uit. Bij loopbaanbegeleiding en -educatie krijgen gekleurde mensen vaak minder ambitieuze suggesties en aanbevelingen dan blanke kinderen. Dit verschijnt later in de wereld van het werk.

Studies tonen aan dat jonge werknemers met een allochtone achtergrond in Nederland worden gediscrimineerd als het gaat om stages, waardoor ze een achterstand hebben bij het zoeken naar een baan. Het duurt gemiddeld een jaar voordat voltijds afgestudeerden van het beroepsonderwijs een baan hebben gevonden. Voor afgestudeerden met een allochtone achtergrond is de volgorde drie jaar – voor Marokkanen tot tien jaar.

Deze behoefte aan zelfbevestiging komt ook tot uiting in de analyse van het “Surinaams Inspraak Orgaan” en het “New Urban Collective” “We moeten twee keer zo hard werken”. Het Amsterdam Network of Black Students, Courts and Young Professionals belicht hoe zogenaamde Nederlandse Surinamers worden geconfronteerd met discriminatie en racisme. Volgens dit rapport gaf meer dan 70 procent van de 398 deelnemers aan de afgelopen twee jaar te maken te hebben gehad met discriminatie en racisme op het werk. 38 procent gaf echter ook aan dat deze ervaringen hen een extra stimulans gaven om harder te werken en zichzelf te bewijzen.

Sarita Bagnath is trouwens geen dokter geworden, maar werkt nu als coach voor diversiteit en inclusie. Het organiseert workshops waarin deelnemers zich bewust moeten zijn van hun eigen privileges, onbewuste vooroordelen en raciale structuren. Ze legt uit: “Dit is de enige manier om uit je eigen bubbel te komen en meer te weten te komen over de lens waardoor we de wereld zien. Het kan pijnlijk zijn. Maar op deze momenten leren we allemaal het meest.”