Netflix-documentaire: straaljager vs. Cold Brew

advertentie

Elke rechtenstudent weet het. Essentiële vragen in het contractenrecht: wanneer is het aanbod beschikbaar? Hoe onderscheid je een show van een grap? Er is een aparte sectie in de Duitse wet voor humoristische uitspraken. Artikel 118 van het Duitse Burgerlijk Wetboek (Bürgerliches Gesetzbuch, BGB) stelt: “Een intentieverklaring die niet bedoeld is om serieus te worden genomen en die wordt gedaan in de verwachting een gebrek aan ernst niet verkeerd in te schatten, is nietig.” Wat het onderwerp betreft, advocaten hebben geen verstand van humor, maar in de praktijk kunnen de grenzen tussen ernst en grappen vervagen. Dat is onder meer terug te zien in de marketing: of sommige commercials altijd serieus bedoeld zijn (“alles ging met een veeg”) en of kijkers altijd alles voor lief nemen, is de vraag.

Hoe dan ook, voor John Leonard was het heel serieus. In de Netflix-documentaire “Pepsi, Where’s My Plane?” In vier afleveringen wordt het verhaal verteld van de toen 20-jarige Amerikaanse studente uit Seattle. Pepsi werd in 1996 voor een Amerikaanse rechtbank gedaagd om Fighter Jet aan te klagen. Toen underdog Pepsi miljoenen uitgaf om marktleider Coca-Cola te verslaan met commercials en marketingcampagnes. Terwijl marketingafdelingen hun reclamesporten nog niet hebben voorzien van lange disclaimers en uitsluitingen van aansprakelijkheid.

Maar van voren. In 1996 startte Pepsi met het beloningsprogramma “Pepsi Stuff”. Klanten kunnen punten verzamelen door Pepsi-producten te kopen en deze in te wisselen voor prijzen zoals T-shirts en zonnebrillen. Pepsi voerde de promotie uit in een commercial waarin een student in eerste instantie Pepsi-punten inwisselde voor kleinere prijzen, zoals een leren jack. Aan het einde van de commercial maakt de hoofdpersoon een abrupte landing in een Amerikaans gevechtsvliegtuig, de Harrier Jet, voor zijn school. De tekst boven de afbeelding luidt: “Harrier-Jet: 7.000.000 punten.” Pure marketingtruc?

John Leonard is serieus

Niet voor John Leonard. De Harrier laat hem niet gaan. Leonard voert berekeningen uit op een houten bord dat in de documentaire is versierd met een foto van het toenmalige Pepsi-meisje Cindy Crawford. Het resultaat was aanvankelijk realistisch: om genoeg Pepsi-punten te verzamelen, zou hij enkele miljoenen blikjes frisdrank moeten kopen, elk ter waarde van 1-5 Pepsi-punten. Hij zou deze blikken ook moeten vervoeren en opslaan, voor een bedrag van ongeveer $ 4,5 miljoen.

Maar er is een plotselinge ommekeer. Leonard ontdekt een briefje bij een slijterij dat “verloren” Pepsi Points kunnen worden gekocht voor 10 cent per stuk. Dus voor “slechts” $ 700.000, kon Leonard 7.000.000 Pepsi-punten krijgen – en zijn Harrier Jet inwisselen voor Pepsi. Werkelijke waarde: ongeveer 37 miljoen dollar. De enige beperking: om de punten te kopen, heeft Leonard 15 “echte” punten nodig, die hij van Pepsi krijgt voor het daadwerkelijk kopen van het drankje.

“Ik maak een grapje!”

Vervolgens stuurde Leonard in 1996, met de hulp van vijf geldschieters, de frisdrankmaker een cheque van $ 700.000 (plus 15 “echte” Pepsi-punten). Pepsi antwoordde in een kort bericht: “Ik maak een grapje!” Dat klanten de straaljager konden kopen met Pepsi-punten was “maar een grapje”.

Duidelijk een grap? In de documentaire herinnert Pepsi’s toenmalige hoofd marketing, Brian Swette, zich dat Pepsi even overwoog om Leonard gewoon eigenaar te laten worden van de straaljager die werd gebruikt om de advertentie te maken. Pepsi was daar niet zo zeker van. Maar uiteindelijk pakte het anders uit. Pepsi besloot in het offensief te gaan en klaagde datzelfde jaar Leonard aan bij een rechtbank in de staat New York.

Weigering te vergelijken met een miljoen

Leonard huurt advocaat Larry Shantz in, die samen met verschillende Pepsi-functionarissen inspraak heeft in de documentaire. Voor Schantz is het duidelijk “misleidende reclame”. Ook de advocaten van Pepsi zien het gevaar en bieden Leonard een schikking aan: 1 miljoen (!) dollar – althans dat beweert Leonard.

Pepsi-executives kunnen zich zo’n groot bedrag niet herinneren, zeggen ze in de miniserie. Het exacte bedrag maakt ook niet uit. Want één ding is zeker: Leonard sloeg het aanbod af – tegen het advies van zijn advocaat in. Hij wil een Harrier en niets anders.

Leonard vindt nieuw advies om Pepsi aan te klagen: Michael Avenatti. De toenmalige circuitarts en beroemde advocaat vandaag, die later de Amerikaanse pornoster Stormy Daniels vertegenwoordigde tegen voormalig president Trump. en een advocaat die inmiddels is veroordeeld tot 14 jaar gevangenisstraf wegens fraude.

Een show of een grap?

In “Leonard v. Pepsico, Inc.” De beschuldiging was toen een contractboekje, misleidende reclame en oneerlijke concurrentie. De rechtszaak van Leonard was echter niet succesvol. Rechter Kemba Wood was het met de drankenfabrikant eens en oordeelde dat “geen enkele objectieve derde partij tot de conclusie had kunnen komen dat de advertentie consumenten daadwerkelijk een Harrier Jet beloofde.”

Op de vraag of een aanbieding in een Pepsi-advertentie te zien was, verwees de rechtbank naar de objectieve horizon van de ontvanger (de “objectieve redelijke persoonsnorm”). Ook op Duits juridisch gebied was het de vraag hoe een objectieve en redelijke derde de Pepsi-advertentie had kunnen begrijpen.

Een Amerikaanse rechtbank heeft bepaald dat een complete straaljager voor slechts 700.000 dollar “te mooi is om waar te zijn”. Het is voor een objectieve derde persoon duidelijk dat de commercial een grap was en geen juridisch bindend aanbod. Voorzittende rechter Wood noemde Leonard’s interpretatie van de advertentie een “overdreven jeugdige fantasie”. Het antwoord op de vraag “Pepsi, waar is mijn vliegtuig?” Een duidelijk “Met het Amerikaanse leger, waar hoor je thuis”.

Janina Schäfer studeerde rechten aan de Eberhard Karls-Universiteit in Tübingen en slaagde in 2019 voor haar tweede staatsexamen in Stuttgart. Sindsdien promoveert ze aan de Duitse politieuniversiteit op het gebied van het strafprocesrecht. Zij is de oprichter en hoofdredacteur van het online magazine “JURIUS – Vreemd juridisch nieuws“.