Handelsroutes van Spessart: Er is geen weg zonder een Ford

Spessart, onderdeel van het legendarische Adnoba-gebergte in de wereldatlas van de Griekse cartograaf Claudius Ptolemaios in het jaar 150, was destijds via vier snelwegen verbonden met de rest van de wereld. Hoehe zeestraat, de andere eelspfad, de derde wijzer en vierde, Espelbacherstra: zo werden ze opgenomen in de junglewet van het bisdom Mainz uit 1338/1339.

Er waren en zijn lokale wegen, maar transregionale wegen via Spessart, die het hele jaar open moesten blijven. Dit was vereist door de oude keizerlijke wet. Het waren allemaal hooggelegen paden die zich uitstrekten langs de ontsluitingen van bergen en stroomgebieden op gemiddeld 400 meter boven zeeniveau. Geen valleien doorkruisten ze. Perfect voor mens en dier! Ze worden hieronder kort beschreven.

Ook de “hoehe dynastie” of Birkenhainer-dynastie

Hoehe Stra ߓ was het bewijs van verschillende vondsten die gedurende 7.000 jaar werden gebruikt, in de waterscheiding van Kahl / Kinzig die de Hhenweg Hanau-Langenprozelten / Gemnden liep. Vandaar de naam hoehe Stra ߓ. Het was niet alleen sinds het Keltisch-Germaanse tijdperk dat het deel uitmaakte van een landcorridor die zich uitstrekte van het nederzettingsgebied van de Rijnvlakte tot het vasteland van Frankenland, dat ook al voor het christendom bewoond was, en tot de Bhmen. Rond de geboorte van Christus maakte het zelfs deel uit van een wegverbinding van het Romeinse hoofdkwartier in Mainz naar het geplande kamp, ​​maar hij had twee decennia lang nooit twee kampen in Marktbreit voltooid.

150 n.Chr. De Romeinen sloten dit bergpad af en controleerden het door het kleine fort van Neuwirthos bij Hanau uit angst voor Germaanse invasies. Deze grondpas werd zeker ook in onze regio in grote mate gebruikt met de verovering van het land door de Franken vanaf de 5e eeuw. Rond het jaar 1000 komt het voor in een document genaamd Heerstrae (praktijk overdwars) en ooit gewoon als een brede straat (plateau). Maar de naam Birkenhainer Strae had de overhand.

Hij dankt deze naam waarschijnlijk aan een stuk berkenbos ten noordoosten van Aschaffenburg dat in een document uit 1572 wordt vermeld. Zelfs vandaag de dag, als bewijs van een vaak bewogen geschiedenis beschreven (Einsiedel Abbey), is het een aaneengesloten bos van 70 kilometer lang en pad voor lange afstanden. In de negentiende eeuw werd het in de Lohrerstraatbestanden ook wel Hohe Strasse genoemd.

Pad “eelspfad” of ezel

Het palingpad is de bekende ezelweg, die tot op de dag van vandaag bewaard is gebleven als een 100 km lang bos- en wandelpad. Het leidt naar de belangrijkste waterscheiding van Spessart van Schlchtern en van de voormalige Germaanse zoutziederij van Noord-Spessart, ook wel bekend als de Salzweg, naar de regio Miltenberg. Deze noord-zuidgang is ouder dan welke naam dan ook.

Zelfs vóór de geboorte van Christus was het zeker een toegangspoort tot degenen die zijn gestorven sinds 500 voor Christus. Germaanse stammen die in Noord-Duitsland leven. Eerst verdreven ze de Kelten van het vasteland van Franken in de vorige eeuw voor Christus, en daarna werden ze angstaanjagende tegenstanders van de Romeinen. De Romeinen reageerden vanaf 90 na Christus. Strategisch gelegen aan de westelijke rand van Spessart met een convergerende reeks kastelen aan de Main, met de zogenaamde Main Limes of Wet Limes, die zich uitstrekten van Hanau tot Miltenberg / Brgstadt.

Wieser Strae sterft

De wijste ketting vertakte zich van Birkenhainer Strae in Wiesbttsee nabij Carter’s oude plaats Wiesen, vandaar de naam. Het liep op de stroomgebieden bij Aubach / Laubersbach na Kreuzkapelle en Fuhrmannsort Frammersbach naar Partenstein en eindigde bij Fhrort Lohr, die ook specifiek werd genoemd in de lente van 1338/1339. Zelfs vandaag blijft dit oude pad een prachtig berg-, bos- en wandelpad. De lokaal bedachte aanduiding Kauffahrteistrae verduidelijkt het doel ervan. Lohr was overigens ook de bestemming voor de Lohrer Strasse, die grotendeels als hooggelegen pad vanuit Aschaffenburg over Spessart kwam.

Esselbacher Strasse

Het is tenslotte beroemd gemaakt door Das Wirtshaus im Spessart (1958): Espelbacherstra ߓ, genoemd naar de stad Esselbach in het zuidoosten van Spessart. De straat betrad voor het eerst het epicentrum van de geschiedenis als Heerstrae 839. Het was mogelijk ook een van de wegen tussen het Westen en het Oosten waardoor de Frankische verovering plaatsvond, evenals via de Birkenhainer Strasse. Deze vierde straat leidt van Frankfurt door het huidige Stockstadt met het oude Mainfort naar Wrzburg en vervolgens naar de vruchtbare Frankische Maingaue, ooit bewoond door voorchristelijke inwoners. In 1615 werd Espelbacherstra onderdeel van de Thurn en Taxische Post route Brussel-Keulen-Frankfurt-Würzburg-Praag en Eiselbach een van de grootste postkantoren in Duitsland. Onder druk van de graafschappen Hanau trok ze door Hanau.

Omdat Main, Kinzig en Sinn bijna volledig rond Spessart stroomden, was dit hoofdwegennet alleen mogelijk omdat er in de prehistorie eigenlijk schuilplaatsen waren die geschikt waren voor mensen om de genoemde rivieren over te steken. Zonder Ford is er geen weg. Ze maakten deel uit van Carter Maps. Dit waren geen lage waterpunten in de zomer, maar door de eeuwen en millennia zijn ze stabiel op hun plaats, tot 70-80 cm onder het oppervlak van het water geproduceerd door rivierstromingen, en kiezelstenen bevaarbaar het hele jaar door met vlakke oevergebieden inlaat en uitlaat. Vandaar de hoge wielen van de rijtuigen.

Spessart was alleen een kruispunt in Midden-Europa dankzij deze mengeling van oude wegen en doorwaadbare plaatsen, die tot nu toe waren verwaarloosd, en natuurlijk dankzij Main, waarop de ontwikkeling van Spessart grotendeels plaatsvond. Modellen uit Hain, Laufach, Wiesen en hoger Framersbach lieten ons dit voor het eerst in historische tijden zien in de archieven van grote handelshuizen.

Ze gaven al in de 13/14 eeuw toe dat ze het langeafstandsverkeer van het rijk relatief comfortabel konden opvangen via de hooggelegen paden die voor hun drempels liepen. Het verkeer over lange afstanden was in die tijd vooral fair trade. Hij alleen maakte echte winst dankzij hoge tolheffingen, douane en escortes in de kapitaalintensieve transportsector, die tot 1559 zoveel mogelijk werd gepromoot door de graven van Rieneck en ook winstgevend voor hen.

De verkeerswijk Spessart lag tussen de twee grote beurssteden Frankfurt en Neurenberg. Maar liefst 40.000 kooplieden kwamen bijvoorbeeld in Frankfurt bijeen – eenmaal per jaar vanaf 1150 en tweemaal per jaar vanaf 1330. Uiteindelijk werd de beurs het hele jaar door gehouden. Via Frankfurt ging ik ook naar de grote steden aan de Rijn en naar Nederland (Antwerpen), om maar de belangrijkste handelsroutes te noemen.

Zowel Fugger als Welser waren belangrijke zakenpartners van Frammersbacher Carters. Voor het eerst, dankzij de Spessart-wagons, die ook op de foto’s werden verspreid, en dankzij hun relikwieën in het archief, werden de oude Spessart-wegen een verifieerbaar onderdeel van het netwerk van handelsroutes in binnen- en buitenland.

Via de in 1338/1339 niet vermelde Kinzigstrae aan de uiterste noordelijke rand van Spessart, die niet tot het controlegebied van de aanvankelijk genoemde boscode behoorde (zie kaart), was er eindelijk aansluiting op de langeafstandsroute van de Spessart-buggy’s via de Eselsweg als feeder via Schlchtern / Fulda, de derde beursstad in Reich Leipzig. Deze weg naar Leipzig heette Via Regia.

Toen de situatie erger was, kwamen de Kinzigstrasse en de Eselsweg slechts marginaal samen op een andere oude noord-zuidweg aan de oostelijke rand van Spessart, de zogenaamde Klosterstrasse. Het verbond vier kloosters uit de 8e eeuw, namelijk Fritzlar, Fulda, Holzkirchen en Tuberbishofsheim. Net als de Birkenhainer Strasse gebruikte deze weg ook Ford in Langenprozelten / Hofstetten als brug over de Main.

Het behoeft geen betoog dat deze opvattingen ook een overvloedige bron van inkomsten waren voor de respectieve vorsten, en vooral voor de aartsbisschop van Mainz, die echter meer dan alle eerder genoemde Spessartstrae, de zuidelijke route door Miltenberg rond Spessart promootte naar Tauberbischofsheim. De reden: Mainz kon douane- en escortinkomsten verzamelen tussen de beurssteden Frankfurt en Neurenberg van en naar Tauberbischofsheim, dat nog deel uitmaakte van de kiesstaat.

Birkenhainer Strasse en Esselbacher Hochspessartstrasse werden soms volledig afgesloten door Mainz om het verkeer op deze zuidelijke route te forceren. Dit gebeurde veel tot ongenoegen van de Frammersbachers en alle andere Spessart-wagens, waarbij vooral de Birkenhainer Strasse de navelstreng van hun huis was. Het was een eeuwige strijd met Mainz tot 1803, het einde van de electorale staat.

De dagen van oude wegen en karten waren in die tijd geteld. De aanleg van Franse wegen met solide infrastructuur, de spoorwegen en de uitbreiding van de belangrijkste stoomgoederenlijn betekende het einde van de aanleg van de Romeinse weg. De prestaties van nieuw transport, inclusief de auto, in de twintigste eeuw werden nog steeds gemeten aan de hand van paardenkracht. Maar dit zijn de enige herinneringen aan vroeger.

Een laatste blik vanaf de Birkenhainer Strasse bij Gemndener Zollberg is als een samenvatting: het is een uitzicht vanaf een van de vier belangrijke hoofdstraten langs de Spessart-uitbreiding, die ze zijn gepasseerd, en het is een zicht op het belangrijke hoofdvoertuig en het voormalige voertuig in Langenprozeltener Vallei. Veel Carter slaakte op dat punt een zucht van verlichting, en sommigen klommen hun tanden op elkaar, terwijl ze nu met een leider de zogenaamde zware Zollbergsteige naar Spessart beklommen.

Literatuur: De kaart van B.Schwade (2016) toont duidelijk de oude routes van Spessart als onderdeel van het Europese wegennet: http://www.altwege.de/kaiser-pfalzen/images/koenigspfalzen-handelswege.png

Over de auteur: Dr. IK. Wolfgang Voorwerk, de voormalige consul-generaal, publiceert sinds 1978 historische artikelen over Spessart. Sinds november 2017 is hij voorzitter van de Lohr Society for History and Museums.