Gelijk loon voor beter werk

Een kopje koffie tentoongesteld in het Duitse voetbalmuseum in Dortmund. U herinnert zich nog dat de DFB-spelers na het winnen van de EK-finale in 1989 niet meer dan een portie koffie als beloning kregen. Het verhaal werd zo vaak verteld dat het onderdeel werd van de folklore. Sindsdien is er niet veel veranderd aan het feit dat vrouwen en mannen ongelijk worden betaald in het voetbal.

Er zijn natuurlijk redenen en redenen voor deze omstandigheid. Terwijl het mannenvoetbal zoals we dat kennen kan terugkijken op een ononderbroken geschiedenis van bijna 170 jaar, was het vrouwenvoetbal de facto gedurende een groot deel van de jaren twintig afhankelijk van het voetbal van verenigingen, na een hausse die duurde tot de Eerste Wereldoorlog verboden werd. Het werd pas in het begin van de jaren zeventig opnieuw goedgekeurd door de Algemene Vergadering. Als het gaat om het uitbreiden van structuren en fans, en niet in de laatste plaats om het spel zelf te ontwikkelen, lopen vrouwen tientallen jaren achter op mannen. Met dat in gedachten is de ontwikkeling van het vrouwenvoetbal sinds het einde van de jaren zestig in wezen een succesverhaal.

In het mannenvoetbal is veel meer geld te verdienen dan in het vrouwenvoetbal, dus clubs kunnen meer investeren in hun menselijk kapitaal. De nationale voetbalbonden zijn echter geen bedrijven.

Als je echter naar de cijfers kijkt, lijkt het erop dat het mannenvoetbal in een absurde dimensie is terechtgekomen die het vrouwenvoetbal waarschijnlijk nooit zal bereiken en misschien ook nooit zou moeten bereiken. Sportnieuwsportaal Ran meldde in 2019 dat de Braziliaans international Neymar in één jaar tijd 100.000 euro verdiende bij zijn club Paris Saint-Germain, meer dan 1.700 spelers in de zeven grote competities in Europa, Australië en Noord-Amerika samen. Wat op het eerste gezicht moeilijk voor te stellen lijkt, is pas zinvol bij nader onderzoek. Betaald voetbal is een bedrijf en voetbalclubs zijn bedrijven. In het mannenvoetbal is veel meer geld te verdienen dan in het vrouwenvoetbal, dus clubs kunnen meer investeren in hun menselijk kapitaal.

Dit geldt echter alleen voor clubvoetbal. Nationale voetbalbonden zijn geen bedrijven en horen zich niet als bedrijven te gedragen. Dienovereenkomstig is er geen legitieme reden om de spelers van het nationale team meer te betalen dan de salarissen van de spelers van het nationale team. Dat mannenvoetbal bij interlands meer verdient dan vrouwenvoetbal kan geen argument zijn. Het financieringsmodel van de FIFA voorziet in overschotten met het WK voetbal voor heren, dat de komende vier jaar onder meer zal worden gebruikt voor de financiering van verschillende andere jeugd- en damestoernooien, maar ook voor zaalvoetbal en strandvoetbal. Een overeenkomstige kruisfinanciering binnen afzonderlijke consortia zou dus niet nieuw zijn.

In de Verenigde Staten hebben nationale spelers in dit opzicht aanzienlijke vooruitgang geboekt. De federatie wil haar spelers in de toekomst hetzelfde bedrag betalen als ze aan spelers betaalt. Bovendien zou een groep van tientallen huidige en voormalige internationals in totaal ongeveer $ 22 miljoen aan schadevergoeding hebben ontvangen, ongeveer een derde van wat die groep in de rechtbank had gevraagd. Nog eens $ 2 miljoen zal worden gebruikt om spelers te ondersteunen nadat ze met pensioen zijn gegaan en om het vrouwenvoetbal als geheel uit te breiden.

Deze overeenkomst lost een juridisch geschil op dat al bijna drie jaar aan de gang is. In maart 2019 hebben alle 28 vrouwelijke voetballers die destijds deel uitmaakten van het nationale team een ​​rechtszaak aangespannen tegen hun federatie wegens genderdiscriminatie. Drie jaar geleden waren al vijf spelers aangeklaagd. In die tijd konden ze geen reële inkomensgelijkheid bereiken, maar wel aanzienlijk betere salarissen, wat een jaar later werd vastgelegd in de zogenaamde cao, een soort cao.

De poging uit 2019 was succesvoller. Dat kwam enerzijds doordat alle nationale spelers het deze keer op zich namen om zich te verenigen, maar anderzijds zeker ook door het maatschappelijk debat over discriminatie van vrouwen, dat nam veel meer ruimte in beslag als gevolg van de “Me Too”-beweging. Bovenal liet het team zien wat het verdient op het veld. Toen ze Nederland in juli met 2-0 versloegen in de WK-finale in Frankrijk, betekende dat niet alleen dat ze met succes hun titel verdedigden, maar ook de fans van American football enthousiast maakten. “Equal Pay” echode vanaf de tribunes in Parc Olympique Lyonnais.

Het was de vierde WK-titel sinds de introductie van het WK Dames in 1991. Daarentegen is het nationale herenteam sinds 1930 niet verder gekomen dan de halve finales van het WK. De heren wonnen de CONCACAF Gold Zeven keer beker, maar ook op continentaal niveau gaan de vrouwen aan de leiding met negen titels. Er zijn ook vier Olympische gouden medailles.

Ook internationaal zijn de prestaties van de Amerikanen indrukwekkend. Sinds de officiële FIFA-ranglijst in 2003 werd geïntroduceerd, hebben ze samen 14 jaar lang de nummer één positie ingenomen. Haar huidige regeerperiode dateert van 2018. Ter vergelijking: de mannen staan ​​momenteel op plaats 13. In 2012 zakten ze onder coach Jürgen Klinsmann af en toe naar de 35e plaats.

Last but not least slaagden de nationale spelers er niet alleen in, maar brachten ze ook mensen naar de stadions. In 2019, vóór de pandemie, hadden vrouwengames gemiddeld acht procent meer kijkers dan mannen. In die tijd keken gemiddeld 25.000 mensen naar de thuiswedstrijden van het team.

De Amerikaanse Federatie zal niet de eerste zijn die spelers gelijk betaalt. Soortgelijke overeenkomsten bestaan ​​in Noorwegen en Australië. Als de onbetwiste marktleider echter zijn salarisbeleid wijzigt, zal dat natuurlijk een heel andere impact hebben op het vrouwenvoetbal als geheel. Het valt echter nog te bezien of loongelijkheid ook gevolgen zal hebben voor de Amerikaanse profcompetitie voor vrouwen NWSL, die de afgelopen jaren steeds verder achterop is geraakt bij zijn Europese rivalen. In de grote Europese competities, waar veel van de grote clubs in het mannenvoetbal zwaar hebben geïnvesteerd, zoals Paris Saint-Germain, Barcelona en Chelsea, is het salaris nu veel beter dan in de VS.

Tot nu toe heeft alleen de American Society sowieso een intentieverklaring afgegeven, waardoor een langdurige rechtsgang wordt voorkomen. Over een nieuwe cao moet nog worden onderhandeld. Het kan echter als relatief zeker worden beschouwd dat de vereniging haar belofte zal nakomen, en niet alleen omdat ze anders met een nieuwe rechtszaak te maken zou kunnen krijgen. Het hoofd van de competitie, Cindy Barlow-Cohn, was een voormalig professional en daarna een NFL-coach. Ze kent de situatie dus uit eigen ervaring.

Barlow Kuhn verving Carlos Cordero in 2020, die werd gedwongen af ​​te treden na zware kritiek van spelers, sponsors en officials nadat de federatie centraal stond in een juridische strijd die hij leidde dat vrouwen “minder fysieke capaciteiten en minder verantwoordelijkheid hebben dan mannen”. In maart stemde de vergadering over de vraag of Barlow Kuhn nog vier jaar in functie zou blijven. Cordero wil ook solliciteren. Een succesvolle oplossing van het langdurige conflict zou welkome verkiezingspropaganda zijn voor Barlow Kuhn.

Het is echter onduidelijk hoe de federatie van plan is de bonussen op het WK te compenseren. De FIFA heeft tijdens het WK 2018 $ 400 miljoen aan beloningen uitgedeeld aan mannen, waarvan $ 38 miljoen alleen naar Frankrijk ging. Dat is $ 8 miljoen meer dan de totale premie van de vrouwen het volgende jaar. Deze ongelijke behandeling door de FIFA kan op nationaal niveau niet worden gecompenseerd. Hier is een internationale oplossing nodig.