Europa’s pensioenstelsels vergeleken: grote verschillen, vergelijkbare risico’s

Op het eerste gezicht zijn de pensioenstelsels in de Europese Unie heel verschillend. Eén ding hebben ze echter gemeen: de hoge vergrijzing is een uitdaging geworden voor alle landen.

Farid Bouresli op weg naar het Café des Syndicats. Hij is 56 jaar oud en werkt in de Peugeot-fabriek in de buurt van Parijs. Collega’s komen hier bijeen om demonstraties te starten tegen de Franse pensioenhervorming. “We werken in ploegendiensten, we werken ’s nachts. Het is voor ons onmogelijk om te werken tot we 64 jaar zijn”, zegt Farid. Hij is een betrokken vakbondsman. Meer dan een miljoen Fransen gaan die dag met hem de straat op.

Werken tot 64 in plaats van 62, dat is wat de pensioenhervorming beoogt, wat de vakbonden zeker niet willen accepteren. Maar in Duitsland wordt de pensioenleeftijd momenteel opgetrokken naar 67 jaar. En voor de Fransen al ondenkbaar 64 jaar? Wat voor de Fransen een nachtmerrie is, kan op het eerste gezicht een droom voor de Duitsers zijn. Maar: wat is de werkelijke positie van Duitsland in een Europese vergelijking?

Heel verschillende systemen

De systemen zijn heel verschillend, zegt pensioenexpert Monika Koeser van de Organisatie voor Economische Samenwerking (OESO). Maar één ding is bijna overal hetzelfde: “Ten eerste zijn de geboortecijfers gedaald en ten tweede is de levensverwachting gestegen. Nu moet je kijken hoe je die extra last zo op je schouders kunt verdelen dat je de last voor jongens. Maar je moet wel. Het wordt alleen gefinancierd.”

Er zijn enkele valkuilen bij het vergelijken van Europese pensioenen. Veel vergelijkingen schieten tekort, maar hier is een globaal overzicht. Er zijn drie bijzonder belangrijke criteria: overheidsuitgaven, dat wil zeggen, wat zijn de kosten van het systeem? Het maakt ook uit hoeveel pensioen u daadwerkelijk krijgt. En tot slot: wanneer kunt u met pensioen?

Nederlanders werken het langst

Het langst werkzaam in Nederland, het wettelijk pensioen begint rond de 66 jaar. De meesten gaan echter vervroegd met pensioen, rond hun 63e. Momenteel gaan ook Duitsers rond hun 63e met pensioen. De wettelijke deadline ligt momenteel rond de 64, maar die wordt elk jaar langer. Gemiddeld gaan Italianen met 62 jaar met pensioen, Grieken onder de 60 en Fransen net onder de 61.

Maar let op: het bedrijfsleven of cao’s kunnen hier flink van afwijken. Een daadwerkelijk en normaal pensioen is niet ver weg. En: Sommige landen verhogen de instapleeftijd de komende jaren. In Frankrijk is het tarief nog relatief laag, maar ook daar moet je volgens Queisser zo’n 42 jaar premie hebben betaald om op je 62ste zonder aftrek te kunnen stoppen.

Welk percentage krijg je van het nieuwste netwerk?

Maar hoeveel krijgen gepensioneerden eigenlijk in een Europese vergelijking? OESO-onderzoekers vergelijken wat uw “netto vervangingsratio” wordt genoemd, dat wil zeggen, welk percentage krijgt u van het laatste netwerk? Nederlanders kunnen rekenen op 89 procent van hun laatste nettoloon. Grieken 84, Italianen 82. Fransen 74 procent. Duitse gepensioneerden kunnen rekenen op iets meer dan de helft. Zelfs Litouwers krijgen minder.

“Als je het criterium ‘beste pensioen’ als uitgangspunt neemt, zijn er zeker enkele landen in Zuid-Europa die nog relatief hoge vervangingspercentages beloven”, zegt Monica Kueser. Maar juist die landen besteden ook een veel groter deel van hun economische output aan pensioenen. Geld ergens anders kwijt.

Italië en Griekenland besteden bijna 16 procent van de economische output aan pensioenen, Frankrijk 13,4 procent en Duitsland 10,4 procent. Nederland daarentegen geeft slechts vijf procent uit en de Ieren iets meer dan drie procent. Iedereen die vanaf zijn 15e in Nederland woont of werkt, krijgt echter een pensioen van minimaal € 1.218. Veel sectoren zijn ook verplicht om bedrijfspensioenen te verstrekken. Wel wordt de leeftijdsgrens in Nederland steeds meer opgetrokken.

De vergrijzing is hoog in Duitsland

Koeser is ook van mening dat hybride systemen met meerdere pijlers van corporate en private finance, zoals in Nederland, ook in Denemarken of Zweden bestaan ​​en net zo goed werken. En het Duitse systeem is ook niet slecht, “maar Duitsland wordt al zwaar bejaard.”

In Frankrijk was het lange tijd een beetje anders en was de noodzaak tot hervorming niet zo groot. Maar de situatie is veranderd. Maar Farid en meer dan een miljoen demonstranten willen niet meer stoppen met werken. Farid riep tijdens de demonstratie: “Twee jaar langer werken betekent minder dan twee jaar leven.” Frankrijk zal zich moeten voorbereiden op grotere protesten.