EU class action: Nederland is een pionier

Advertenties

De Europese class action is nabij. Uiterlijk op 25 december 2022 moeten de EU-lidstaten de vereisten van de Richtlijn (RL (EU) 2020/1828) in nationaal recht implementeren. Het debat is in volle gang in heel Europa en tijd is van essentieel belang. Op de centrale terreinen geeft de richtlijn de lidstaten een ruime uitvoeringsruimte, waardoor ze gedwongen worden de juiste koers te varen in het juridisch beleid. Wilt u alleen de minimale richtlijnvereisten implementeren of overtreffen en zo uw rechtspositie proberen te versterken?

Het controversiële debat beperkt zich niet alleen tot Duitsland, maar omvat alle lidstaten in gelijke mate. Over het algemeen is er een breed scala aan verschillende implementatievoorstellen. De zorg die veel deelnemers bij het aannemen van de richtlijn hebben geuit dat er concurrentie tussen individuele lidstaten zou kunnen zijn en de daaropvolgende mogelijkheid van ‘forum shopping’ lijkt te zijn bevestigd.

Dit kan niet volledig worden vermeden. Het is waar dat groepsvorderingen primair worden behandeld op de maatschappelijke zetel van het bedrijf waartegen de rechtsvordering wordt ingesteld, en daarom zijn de relevante nationale voorschriften van toepassing. Maar er zijn ook verschillende praktisch relevante torens in Europese jurisdicties waar bedrijven kunnen verwachten dat ze in andere jurisdicties worden aangeklaagd door middel van class action-rechtszaken. In het geval van bijvoorbeeld onrechtmatige daad kunnen rechtszaken ook worden gevoerd op de plaats waar de schade is ontstaan. Hoewel dit voor class action controversieel is, wijzen recente uitspraken van het Europese Hof van Justitie in deze richting. Zelfs in het geval van rechtszaken tegen meerdere gedaagden, kan er sprake zijn van een pooling van jurisdictie in plaats van de jurisdictie van slechts één van de gedaagden “op grond van het feit”.

Nederland implementeert als eerste de richtlijn

In deze complexe situatie heeft Nederland eind juni als eerste lidstaat de richtlijn ingevoerd. Nederland heeft al een leidende rol gespeeld in continentaal Europa als het gaat om antitrustclaims voor schadevergoeding, en de Nederlandse rechtbank van koophandel in Amsterdam speelt ook een leidende rol in staatsrechtbanken die zichzelf graag aanbevelen als de plaats van complexe internationale handelsgeschillen.

Implementatie van de nu gedefinieerde class action-richtlijn zal de aantrekkelijkheid van Nederland als rechtsgebied vergroten. De noodzakelijke wijzigingen in de huidige regelgeving waren beheersbaar in vergelijking met Duitsland. Begin 2020 heeft de Tweede Kamer een collectieve maatregel aangenomen die grotendeels voldoet aan de eisen van de Representatieve Actierichtlijn. In tegenstelling tot de verklarende procedure van het Duitse formulier voorziet het bijvoorbeeld in rechtstreekse betaling aan de eiser.

Deze actie staat bekend als een WAMCA (Wet afwikkeling massaschade) rechtszaak. Met de recent doorgevoerde wijzigingen vertegenwoordigt de WAMCA-procedure het eerste Europese representatieve bedrijfssysteem.

Wat de concrete uitvoering betreft, heeft Nederland in veel opzichten gekozen voor een zeer gunstige structuur voor de eisers en beslissingen genomen die nog steeds worden betwist in het Duitse juridische beleidsdebat.

Geen beperkingen voor consumenten en schendingen van EU-wetgeving

Dit betreft in de eerste plaats het persoonlijke en feitelijke toepassingsgebied van de vertegenwoordigingsprocedure. Waar de richtlijn alleen het doel van consumentenbescherming dient en alleen in juridische stappen voorziet bij overtreding van bepaalde Europese consumentenbeschermingsregels, die in de bijlage nader worden geregeld, gaat de Nederlandse WAMCA-actie veel verder. Het is toegestaan ​​om elke overtreding van de wet aan te klagen, en omvat dus ook bijvoorbeeld procedures voor klimaatbescherming. Niet alleen consumenten worden beschermd, maar ook bedrijven. Ook in Duitsland wordt gesproken over de uitbreiding van de beschermingsomvang, die volgens de alliantieovereenkomst zou moeten worden beperkt tot kleine bedrijven.

Een ander centraal punt is de eisen aan de rechtsbevoegdheid van in aanmerking komende instellingen, zoals onder meer duidelijk is geworden in de discussie over de invoering van de Model Toelichting. In dit opzicht bevat de richtlijn alleen een specificatie voor grensoverschrijdende vorderingen, terwijl het recht om rechtsvorderingen in te stellen in het geval van lokale representatieve vorderingen wordt overgelaten aan de nationale regelgevende instanties. Ook hier heeft Nederland voor een gunstige benadering van eisers gekozen en slechts geringe eisen gesteld aan het procesrecht. Zelfs toegewijde verenigingen waarvan het enige doel het indienen van een class action is, kunnen een WAMCA-rechtszaak aanspannen.

intrekkingsbesluit

De richtlijn laat het aan de lidstaten over om te voorzien in een inschrijvings- of opt-outsysteem voor binnenlandse herstelmaatregelen (dwz acties die representatief zijn voor de voordelen voor consumenten). De meeste lidstaten, waaronder Duitsland, geven de voorkeur aan het opt-in-model. In Frankrijk is het opnamemodel mogelijk ongrondwettelijk. Deze staten debatteren alleen over het moment waarop opt-in mogelijk is, met name of een consument na een positieve beslissing nog kan deelnemen aan de vertegenwoordigingsprocedure.

anders in Nederland. De WAMCA-procedure is voorzien van een opt-outmechanisme, een kenmerk van class actions in de Verenigde Staten. Hierdoor is het aantal “klagende” consumenten veel groter. Bij WAMCA-rechtszaken gericht op schadevergoeding worden doorgaans grote bedragen betwist, waardoor het lucratiever is voor advocatenkantoren van eisers en financiers van rechtszaken dan overeenkomstige collectieve rechtszaken.

Gemakkelijke toegang tot financiering van geschillen

De mogelijkheid van financiering van rechtszaken was zeer controversieel in discussies voorafgaand aan de presentatie van het werk van de EU-vertegenwoordiger. In de tripartiete procedure kwamen de Commissie, de Raad en het Parlement uiteindelijk overeen om het aan de lidstaten over te laten om te beslissen of zij procesfinanciering voor representatieve procedures wilden toestaan.

door Nederland gekozen. De financiering van rechtszaken wordt daar al lang erkend en de wettelijke vereisten beperken zich tot algemene richtlijnen om belangenverstrengeling te vermijden. In de toekomst zal deze liberale omgeving ook groepseisers in staat stellen toegang te krijgen tot procesfinanciering in het kader van representatieve procedures. De enige voorwaarde is dat wordt voldaan aan de minimumeisen van de desbetreffende richtlijn. In het bijzonder mogen financiers van geschillen geen invloed uitoefenen op de procedurele strategie en moet de onafhankelijkheid van de Consumentenbond worden gewaarborgd.

Nederland heeft zich alleen restrictief opgesteld als het gaat om de bewijsvraag. Volgens de richtlijn was het toegestaan ​​om een ​​vondst naar Amerikaans model te presenteren. Nederland heeft dit afgestaan. De algemene civielrechtelijke regels voor het indienen van documenten, die vergelijkbaar zijn met de bekende Duitse regels in het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering, blijven van kracht.

Verhoogd risico voor bedrijven

Vanuit een bedrijfsperspectief zijn de risico’s van procesvoering in een class action-rechtszaak zeker toegenomen. Het brede potentieel voor procesfinanciering, de over het algemeen liberale interpretatie van Europese bevoegdheidsregels door Nederlandse rechtbanken, het besluit om niet mee te doen aan corrigerende maatregelen en het uitbreiden van de toepasbaarheid buiten de vereisten van de richtlijn, maakt Nederland een van de voorkeursjurisdicties voor representatieve vorderingen van de EU . Het zal nog interessanter zijn om te zien hoe het volgende Duitse wetsvoorstel zich op deze punten zal positioneren.

Advocaten Stephen Batzer en Dr. Christian Steiger werkt in het Hamburgse kantoor van Latham & Watkins. Zij adviseren Duitse en buitenlandse cliënten in complexe gerechtelijke en arbeidsrechtelijke procedures en hebben jarenlange ervaring in groepsgedingen.

Deelnemende advocatenkantoren