De hervormingen hebben het beeld veranderd

Deze week zullen veel ogen gericht zijn op Nederland, waar woensdag nationale parlementsverkiezingen plaatsvinden. Het valt nog te bezien of een centrumrechtse coalitie of een centrumlinkse coalitie in de toekomst zal regeren. Vanuit Zwitsers perspectief is de Nederlandse ontwikkeling op het terrein van het belastingbeleid van bijzonder belang. Net als Zwitserland is het land van oudsher een aantrekkelijke (fiscale) vestigingsplaats voor internationale bedrijven en staat het daarom, net als Bern, de afgelopen 10 tot 15 jaar onder sterke internationale druk. Zwitserse bedrijfsverhuisadviseurs omschrijven Nederland traditioneel als een van de klassieke competitieve locaties.

Gemeten naar het aantal directe buitenlandse investeringen in het land, vergeleken met de omvang van de nationale economie, steekt Nederland in Europa boven het kleine land Luxemburg uit. Alleen Ierland, ook bekend om zijn gunstige belastingklimaat, heeft een vergelijkbaar niveau bereikt (zie grafiek).

Verschillende factoren maken Nederland aantrekkelijk voor mondiale bedrijven – zoals een wijdverspreide ondernemerszin, gekwalificeerd personeel, een gunstige geografische ligging en de verspreiding van het Engels als internationale lingua franca. Volgens deskundigen speelde het belastingbeleid een bijzonder belangrijke rol.

De vier pijlers van aantrekking

Marnix van Rij, staatssecretaris van Belastingen bij het Ministerie van Financiën in Den Haag, identificeerde in een interview vier traditionele pijlers van het belastingbeleid die het land aantrekkelijk hebben gemaakt voor zowel lokale internationale als buitenlandse bedrijven: Nederland was het eerste land dat hebben het en een belastingvoordeel dat ongeveer honderd jaar geleden is ingevoerd voor holdingmaatschappijen om dubbele belastingheffing op dividenden te voorkomen; Het land beschikt traditioneel over een uitgebreid netwerk van internationale overeenkomsten om dubbele belastingheffing te voorkomen (momenteel met 95 landen); Na de Tweede Wereldoorlog was Nederland een pionier op het gebied van vennootschapsbelastingafspraken (“dergelijke belastingafspraken gingen niet over privileges, maar over voorspelbaarheid voor bedrijven”); Het land kende geen bronbelasting op rente-inkomsten en royalty’s.

Maar ook Nederland ligt onder vuur als zogenaamd belastingparadijs. De alliantie tussen twee Ierse bedrijven en een Nederlands intermediair bedrijf is beroemd geworden, waardoor internationale bedrijven als Google, Apple en Facebook hoge winsten naar belastingparadijzen kunnen verschuiven en zo miljarden aan belastingen kunnen ontwijken. Nederland fungeerde als deportatiestation waardoor winsten naar belastingparadijzen konden worden overgebracht. Tegenwoordig is deze constructie niet meer toegestaan, bevestigen experts. Dit is vooral te danken aan de strengere regels die de mondiale Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling heeft opgelegd.

De financiële crisis als katalysator

“De paradigmaverschuiving begon in 2009, na het uitbreken van de financiële crisis”, stelt staatsminister Van Rij. De G20-landen kwamen overeen belastingontduiking door brievenbusbedrijven te bestrijden, en de OESO-vereniging vertaalde dit in mondiale normen, wat leidde tot de invoering van strengere wetten in OESO-landen, waaronder Zwitserland, en ook op het niveau van de Europese Unie. Als gevolg van internationale druk ontstond er in de jaren 2000 een toenemend binnenlands politiek momentum voor strengere wetten in Nederland.

Volgens een lijst van het ministerie van Financiën heeft het land sinds 2016 in totaal 33 maatregelen genomen om belastingontduiking en bredere belastingen op multinationale bedrijven tegen te gaan. “20 van deze 33 maatregelen overschrijden de internationale normen”, zegt Marnix van Rij. Misschien wel de belangrijkste maatregel om de Nederlandse rol als overslagstation voor winsten op weg naar belastingparadijzen te beperken is de introductie van een bronbelasting in 2021 op rente en royalty’s die naar laagbelastende bestemmingen gaan (met dividendbelastingtarieven onder de 9 procent) . ). Begin 2024 zal deze roerende voorheffing ook van toepassing zijn op dividenden.

De lijst met maatregelen omvat ook strengere regels voor belastingvermindering op inkomsten gegenereerd door intellectueel eigendom, een verhoging van de belastingtarieven op dergelijke inkomsten van 5 procent naar 9 procent, strengere regels voor bepaalde waardeverminderingen, beperkingen op het verrekenen van verliezen met daaropvolgende winsten en beperkingen op belastingheffing. . Kortingen op rentebetalingen.

Kasrapport met oude cijfers

Ondanks alles is de kritiek nog niet geluwd. kleinste een verslag Het Critical Regulatory Tax Justice Network 2023 omvat het Verenigd Koninkrijk, Nederland, Luxemburg en Zwitserland in de ‘belastingontduikingsas’. Volgens schattingen van het rapport is Nederland verantwoordelijk voor een zesde van de mondiale gevallen van belastingontduiking als het gaat om vennootschapsbelastingen; Dit is het grootste aandeel voor één land, ongeveer drie keer het geschatte aandeel voor Zwitserland.

Aan de andere kant schetst de regering in Den Haag op basis van data van de Nederlandse centrale bank een heel ander beeld. Dienovereenkomstig daalden de rente-inkomsten, licentie-inkomsten en winsten die vanuit Nederland naar belastingparadijzen vloeiden van 38,5 miljard euro in 2019 naar 6 miljard euro in 2022. “Met de introductie van de bronbelasting op dividenden begin 2024 “is het waarschijnlijk dat dit bedrag zal dalen tot bijna nul.”

Een verklaring voor de discrepantie met het recente rapport van het Tax Justice Network: Dit rapport is dit jaar verschenen, maar is gebaseerd op gegevens uit het belastingjaar 2018. “Nederland is niet langer een belastingparadijs”, benadrukt Fred van Hoorzen. Belastingexpert bij adviesbureau KPMG: “De veranderingen van de afgelopen tien jaar zijn revolutionair geweest.” Volgens Van Hoorzen heeft het Nederlandse belastingstelsel zijn internationale concurrentiekracht verloren: om buitenlandse investeerders aan te trekken moet er nu meer nadruk worden gelegd op andere aspecten, zoals de beschikbaarheid van gekwalificeerde arbeidskrachten.

Het belastingtarief is hoger dan het Zwitserse niveau

“Gemiddeld blijft het belastingstelsel concurrerend, maar Nederland heeft enigszins overdreven gereageerd op de druk tot hervormingen”, zegt Dirk Jan Sinke, belastingambtenaar bij de Nederlandse werkgeversorganisatie VNO-NCW. Als voorbeelden van overdreven reacties noemt hij strengere regels voor het compenseren van verliezen, valutaontwaarding en renteaftrek.

Het gewone winstbelastingtarief voor hoge winsten bedraagt ​​25,8%, wat ruim boven het Zwitserse niveau ligt (gemiddeld ongeveer 15% voor de kantons vóór de volgende introductie van de mondiale minimumbelasting). Met belastingvoordelen op bepaalde inkomsten kun je in Nederland ook veel lagere tarieven krijgen, maar gemiddeld bedraagt ​​de werkelijke belastingdruk 23 tot 24 procent, zo blijkt uit cijfers van de overheid. “Na de vele veranderingen die de afgelopen jaren hebben plaatsgevonden, moeten we het systeem nu stabiliseren”, benadrukt bedrijfsvertegenwoordiger Dirk Jan Sink.

De hervormingen kunnen belangrijk zijn, zegt Martin de Wilde, hoogleraar belastingen aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam. “Maar er zijn juridische onzekerheden en bedrijven kunnen nieuwe manieren vinden om de belastingen te verbeteren. Het is dus nog te vroeg om de werkelijke omvang van de impact van de hervormingen te bepalen.”

Staatssecretaris van Rij verwacht dat de verruiming van de vennootschapsbelastinggrondslag heeft geleid tot hogere belastinginkomsten voor de Belastingdienst. De inkomsten uit vennootschapsbelasting stegen van 26 miljard euro in 2021 naar 38 miljard in 2022 en zullen naar verwachting uitkomen op 48 miljard in 2023. Deze stijging is niet alleen te danken aan het inhaaleffect na de Covid-crisis.

Het grote aantal brievenbusbedrijven in het land zorgt nog steeds voor kritiek. Ook hier is volgens het kabinet hervorming nodig. Ze bevinden zich in de Europese Unie Regels om misbruik door brievenbusbedrijven te voorkomen In een gesprek. “Als de EU geen consensus vindt, zullen we overwegen om eigen maatregelen te nemen”, zegt Marnix van Rij.