Bestrijding van smokkelaars: De Europese Unie sluit een miljardenovereenkomst met Libanon over vluchtelingen

Smokkelaars bestrijden
De Europese Unie sluit een vluchtelingenakkoord van een miljard dollar met Libanon

2 mei 2024 om 15:46 uur

Luister naar het materiaal

De afgelopen maanden zijn elke dag honderden vluchtelingen op Cyprus aangekomen nadat ze per boot over de oostelijke Middellandse Zee waren gereisd. De Europese Unie wil illegale immigratie beperken met een miljardenovereenkomst. Maar Libanon stelt duidelijke grenzen.

Om de stroom Syrische vluchtelingen van Libanon naar Cyprus en de Europese Unie een halt toe te roepen, heeft de Europese Commissie Libanon financiële hulp ter waarde van ongeveer een miljard euro beloofd. Commissievoorzitter Ursula von der Leyen kondigde in Beiroet na gesprekken met waarnemend Libanese premier Najib Mikati en de Cypriotische president Nikos Christodoulides aan dat de fondsen beschikbaar zullen zijn vanaf dit jaar tot 2027. Van zijn kant waarschuwde Mikati ervoor om van Libanon geen thuisland te maken voor vluchtende Syriërs.

“We rekenen op een goede samenwerking bij het voorkomen van illegale immigratie en het bestrijden van smokkelmisdaden”, zei Von der Leyen. Om het land te ondersteunen bij het beheersen van de migratie, zet de Europese Unie zich in om legale routes naar Europa open te houden en vluchtelingen uit Libanon in de Europese Unie te hervestigen.

Deze fondsen zijn bedoeld ter ondersteuning van onder meer de Libanese strijdkrachten en andere veiligheidstroepen. “Het gaat in de eerste plaats om het leveren van uitrusting en training voor grensbeheer”, zei Von der Leyen. Bovendien moet de hulp worden gebruikt om de gezondheidszorg-, onderwijs- en sociale systemen van Libanon te versterken om zo een grotere sociale en economische stabiliteit te garanderen.

Een andere focus ligt op economische en bankhervormingen in Libanon. Volgens de voorzitter van de Commissie zijn deze zaken van cruciaal belang voor het verbeteren van de algehele economische situatie van het land op de lange termijn. Verbeteringen zouden het ondernemingsklimaat en de banksector in staat stellen het vertrouwen van de internationale gemeenschap te herwinnen, waardoor de particuliere sector zou kunnen investeren.

Libanon wil geen ‘alternatief thuisland’ worden.

Maar Mikati trok duidelijke grenzen voor Libanon: “Wij weigeren ons thuisland een alternatief thuisland te laten worden.” “Als we deze kwestie benadrukken, is dat omdat we waarschuwen dat Libanon een doorvoerland van Syrië naar Europa is geworden. De problemen aan de grens met Cyprus zijn slechts één voorbeeld van wat er zou kunnen gebeuren als deze problemen niet worden aangepakt.”

Mikati vervolgde dat, volgens de inschatting van zijn regering, de huidige situatie in Syrië het mogelijk maakt dat de meeste regio’s van het land na de burgeroorlog als veilig kunnen worden geclassificeerd. Deze stap moet door Europa en de internationale gemeenschap als een eerste stap worden erkend. Dit zal het voor de ontheemden gemakkelijker maken om terug te keren. Mensen zullen dan ter plekke ondersteund moeten worden. Daarom moet er enige steun worden verleend om de vrijwillige terugkeer van ontheemde Syriërs te bevorderen.

Vooral de Cypriotische regering heeft onlangs kritiek geuit op het groeiende aantal Syrische vluchtelingen uit Libanon en heeft de Europese Unie opgeroepen tot actie over te gaan. “We kunnen niet zomaar doorgaan met de normale gang van zaken”, zei de Cypriotische president Christodoulides. De huidige situatie is onaanvaardbaar voor zowel Libanon als Cyprus. Hij riep ook op tot een herevaluatie van de situatie in Syrië om te bepalen of bepaalde gebieden nu als veilig kunnen worden geclassificeerd, zodat mensen kunnen terugkeren.

Syriërs proberen Cyprus te bereiken

De afgelopen maanden zijn bijna dagelijks tientallen tot honderden Syriërs uit Libanon, 160 kilometer verderop, per boot aangekomen in de EU-eilandrepubliek in het oostelijke Middellandse Zeegebied. Sinds het begin van het jaar zijn er al ongeveer 4.000 migranten geteld – in het eerste kwartaal van het voorgaande jaar waren dat er nog maar 78. In absolute cijfers is dit veel lager dan wat er bijvoorbeeld gebeurde in Italië, Spanje en Griekenland, waar vluchtelingen per boot arriveerden uit landen als Tunesië, Libië, Egypte, Marokko en Turkije. Vergeleken met de bevolking kent echter nergens in de EU het aantal asielaanvragen als op Cyprus.

Het door de crisis getroffen Libanon zou echt kunnen profiteren van financiële steun van de Europese Unie. De economie van het land verslechtert, wat ook te wijten is aan tientallen jaren van corruptie in de politiek en het bedrijfsleven. Bijna een jaar geleden meldde het Kinderfonds van de Verenigde Naties (UNICEF) dat één op de tien gezinnen hun kinderen moest laten werken.

Een woordvoerder van de Europese Commissie in Brussel zei dat van een miljard euro ongeveer 736 miljoen euro zal worden toegewezen om Libanon te ondersteunen bij het overwinnen van de Syrische vluchtelingencrisis. Ongeveer nog eens 264 miljoen euro is ook toegewezen aan het Libanese leger, evenals aan het NIDICI-instrument van de EU (nabuurschap, ontwikkeling en internationale samenwerking). “We willen allemaal dat Syrische vluchtelingen naar hun huizen kunnen terugkeren, niet omdat we van ze af willen”, zei ze. Het is veeleer belangrijk dat mensen veilig naar hun thuisland kunnen terugkeren, en daarvoor is het Syrische regime in de eerste plaats verantwoordelijk.

“Onze primaire focus blijft op degenen die bescherming nodig hebben”, zegt Lisa Abu Khaled, woordvoerster van de Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen van de Verenigde Naties, verwijzend naar de overeenkomst tussen de Europese Unie en Libanon. “Het is onze plicht als UNHCR om hun veiligheid en waardigheid te beschermen en tegelijkertijd duurzame oplossingen te vinden – inclusief huisvesting in veilige derde landen.” Abu Khaled zei dat negen van de tien Syrische vluchtelingen nog steeds steun nodig hebben om in basisvoorzieningen te voorzien.