Vluchtelingen in Rwanda: “Ik bid elke dag dat ze deze plek verlaten”, zegt Faisal, 20, uit Ethiopië
drAsielzoekers die Groot-Brittannië naar Rwanda wil deporteren, kunnen het moeilijk krijgen. Althans dat geloven de vluchtelingen en migranten daar al. “Soms speel ik voetbal en ’s avonds drink ik omdat ik niets te doen heb”, zegt de Ethiopische Faisal tegen The Associated Press. De 20-jarige werd in 2019 hervestigd vanuit Libië naar Rwanda op grond van een VN-overeenkomst. “Ik bid dagelijks voor hem om deze plaats te verlaten.”
Faisal, die weigerde zijn achternaam te geven, woont in het Qeshoura-centrum voor vluchtelingen die in Libië zijn gestrand op weg naar Europa. Qusora wordt beschreven als een doorvoerknooppunt, maar mensen zoals Faisal zien hier geen uitweg.
De Britse regering wil migranten naar Rwanda deporteren die illegaal als verstekelingen of in kleine bootjes het Kanaal zijn overgestoken. Hun asielaanvragen worden in Rwanda verwerkt en, indien geaccepteerd, kunnen ze daar blijven. De getroffenen verdedigen zichzelf juridisch en de plannen zijn alom bekritiseerd, waaronder, volgens krantenberichten, door de erfgenaam van de Britse troon, prins Charles.
“Je kunt je hier niet thuis voelen”
Rwanda is een van de dichtstbevolkte landen op aarde, maar toch ook een van de minst ontwikkelde. Ondanks pogingen om het land te moderniseren sinds de genocide van 1994. Migranten die op zoek zijn naar een beter leven in Groot-Brittannië, vinden hier misschien minder kansen om hun dromen na te jagen, hoewel ambtenaren er trots op zijn om mensen in nood welkom te heten.
Jonge man op een straat in Kigali (Rwanda)
Bron: dpa
Onder degenen die hier voet aan de grond hebben gekregen, is de 22-jarige Ethiopische Aubel Tesfaye. Hij is blij dat hij een parttime baan heeft gevonden bij een bakkerij in de hoofdstad Kigali. Maar zijn vrienden praten over verhuizen naar Canada of Nederland. “Ze hebben een ziekte in hun hoofd en kunnen zich hier niet vestigen”, zegt hij over hun vastberadenheid om Rwanda te verlaten.
Volgens UNHCR zijn honderden mensen die op grond van de VN-conventie naar Rwanda zijn overgebracht, in andere landen geherhuisvest. Maar wie het land binnenkomt op grond van de Britse overeenkomst met Rwanda, moet onmiddellijk asiel aanvragen.
De Rwandese president Paul Kagame zei na ondertekening van de overeenkomst in april dat de twee landen geen mensen wilden kopen en verkopen, maar het wereldwijde migratieprobleem wilden oplossen. De Britse minister van Binnenlandse Zaken Priti Patel zei destijds dat toegang tot het Britse asielsysteem gebaseerd moet zijn op behoefte, “niet op het vermogen om mensenhandelaars te betalen”.
Beveiligingspatrouilles buiten
Volgens Rwandese informatie zal de overeenkomst in eerste instantie worden uitgevoerd voor een periode van vijf jaar. De Britse regering betaalt vooraf 120 miljoen pond (zo’n 140 miljoen euro) om asielzoekers te huisvesten en te integreren. Dit aantal zal naar verwachting toenemen met het aantal immigranten dat arriveert. Het is echter niet bekend hoeveel mensen er in totaal naar Rwanda worden gestuurd.
De eetzaal van het Hope Hostel, een van de plekken waar asielzoekers zouden moeten verblijven
Bron: dpa
Degenen die onder de nieuwe overeenkomst naar Rwanda komen, zullen worden ondergebracht in accommodaties rond Kigali, met faciliteiten zoals privékamers, televisies en een zwembad. Op een van deze plaatsen, waar Hope verbleef, patrouilleert de veiligheidsdienst buiten. Klokken in de lobby geven de tijd aan in Londen en Parijs. ‘Dit is geen gevangenis,’ zei rector Pakina Ismail.
Aan de andere kant is het Qashura-centrum voor degenen die eerder op het platteland van Rwanda waren aangekomen, eenvoudiger. Peter Newoni, een vluchteling uit Zuid-Soedan, zei dat zijn boodschap aan de Britse regering was dat ze mensen waren. Je kunt ze niet vertellen waar ze heen moeten, waar ze moeten blijven en wat ze moeten doen. “Als ze zich beter voelen in het VK, is het VK beter voor hen”, zei hij. “Er is hier niets waardoor ik hier wil blijven.”
Ondanks de vrede in Rwanda is het zelfs voor degenen die rechtstreeks naar Rwanda zijn gekomen niet gemakkelijk om te ontsnappen aan de omstandigheden in hun thuisland. “Als je geen baan hebt, kun je hier niet wonen”, zegt Kelly Nimbobona, een vluchteling uit het naburige Burundi. ‘We kunnen niet twee keer per dag eten. Er is geen manier om een baan te krijgen of iets op straat te verkopen.’ Maar hij beschreef Rwanda als een oase van orde in de regio.
Verbied interviews voor aankomsten
De gevoeligheden rond de komst van de eerste asielzoekers in het VK zijn zo groot dat de media ze niet mogen interviewen. “Misschien later, als ze geregeld zijn”, zegt Claude Tuchem, een woordvoerder van de afdeling spoedeisende hulp, die verantwoordelijk zal zijn voor de aankomsten.
Volgens de regering huisvest Rwanda al meer dan 130.000 vluchtelingen en migranten uit andere Afrikaanse landen en staten zoals Pakistan. Het idee om meer mensen te ontvangen, stuitte in het land op enige kritiek. Oppositieleider Victoire Ingabier zei dat de regering zich in plaats daarvan moet concentreren op de interne politieke en sociale kwesties die Rwandezen tot vluchtelingen in andere landen hebben gemaakt.
Jarenlang hebben mensenrechtenorganisaties de Rwandese regering beschuldigd van het onderdrukken van vermeende afwijkende meningen en het beheersen van vele aspecten van het leven, het opsluiten van critici en het verdrijven van daklozen van de straten van Kigali. De regering ontkent dit. Dergelijke spanningen zullen waarschijnlijk onder de oppervlakte verergeren tijdens de Commonwealth-vergadering van deze maand.
Sommige Rwandezen zeggen dat de economie niet klaar is om het Britse volk te huisvesten. Veel mensen hebben geen werk, zegt Rashid Rutazegua, een monteur in Kigali. Hij ziet niet veel kansen, ook niet voor mensen met speciale vaardigheden en opleiding. “Maar als de regering belooft salarissen (voor immigranten) te betalen, is dat prima.”