Hoogwaterbescherming – Nederlands model

Een Nederlandse televisiecorrespondent meldde op 1 februari 1953 dat “een gewelddadige orkaan, vergezeld van springtij, een ramp in Nederland veroorzaakte, met onvoorstelbare schade aan”.

Maar pas een paar dagen later werd de omvang van de ramp duidelijk. 1.800 Nederlanders kwamen om het leven bij overstromingen in de Noordzee. Meer dan 100.000 mensen moesten hun huizen en appartementen verlaten. Hele dorpen en steden werden verwoest. Politieke leiders in Den Haag zijn het erover eens dat zoiets nooit meer mag gebeuren.

“Ik ben blij – en ik zeg dit namens het kabinet – dat de Tweede Kamer het standpunt inneemt dat Plan Delta door moet gaan.”

Plan Delta zou later de geschiedenis ingaan als ’s werelds meest revolutionaire waterbouwkundige project. Vrijwel alle zeearmen waardoor het getij het binnenland kon bereiken, zijn door dijken en massieve stormkeringen van de Noordzee afgesloten.

De grootste faciliteit bevindt zich in Osterschelde en kan de barrièrewanden naar behoefte openen of sluiten. Sindsdien komt het risico op overstromingen minder uit zee dan uit rivieren, beken en kanalen, zegt Peter Glass. Als commissaris van het Deltabestuur is hij verantwoordelijk voor de hoogwaterbeheersing in het land.

“Elk jaar doe ik aanbevelingen over de bescherming tegen overstromingen en de toestand van dammen. Hebben we voldoende water, zelfs bij droogte, en hoe kunnen we ons voorbereiden op zwaar weer, waarvan we de laatste tijd de gevolgen hebben gevoeld. “

In Valkenburg is een riviertje de Gaulle, dat normaal gesproken heel rustig door de stad stroomt, buiten haar oevers getreden. En nog maar een paar dagen geleden stond de prachtige oude binnenstad van de stad weer onder water na hevige regenval. Deltacommissaris Peter Glass zegt dat er in de toekomst meer aandacht moet komen voor rivieren en beken.

“Wat heel duidelijk is, is dat we ons moeten richten op water in de openbare ruimte. We moeten kijken waar we bouwen en hoe we bouwen. We hebben de afgelopen decennia veel nagedacht dat we overal kunnen bouwen wat we willen en het water De tijd is verstreken en we beseffen dat en het wordt ook breed gedeeld.”

Met name de watersnoodramp van 1995 schudde politici en deskundigen in Nederland wakker. In die tijd kwamen de steden en dorpen Maas, Wall, IJssel en Lek onder water te staan. Vooral in Nijmegen, net over de Duits-Nederlandse grens, waar het stuk Rijn een scherpe bocht maakt, was de situatie nijpend. Volgens burgemeester Hubert Bruls had het water hier niet genoeg ruimte.

“Nou, als de Rijn Holland binnenkomt, wordt de Waal gevormd, als een voortzetting van de Rijn, en in Nijmegen heeft de Wahl een hele steile bocht. En als er in korte tijd zoveel water doorheen stroomt, hoopt het water zich op tja, en dan krijg je natuurlijk gekwetste overstromingen en alle gevolgen van dien.

Na deze ervaring sloot Nijmegen zich aan bij het programma ‘Ruimte voor de rivier’.

Meer ruimte voor de rivier. Binnen drie jaar werd op de rechteroever van de Waal, in de buitenwijk Lent, een zijrivier van de rivier gegraven, vier kilometer lang, 200 meter breed en acht meter diep. Een deel van het oude dorp ligt nu als een eiland midden in de oude en nieuwe rivierbedding. Het is altijd al een populaire bestemming geweest voor wandelaars, joggers en fietsers.

“Er waren hier alleen grasvelden en weilanden en een paar huizen. En wat je nu ziet: een nieuwe wijk. Er is zelfs een plek om te baden. Waar je van de zomer geniet. Vaak is het hele strand vol met mensen.”

“Ja, natuurlijk, ik kom hier graag op Waalstrand en ontspan met vrienden. Ook voor jongeren is dit een leuk project. Super dat de stad zo’n eiland en uitzicht heeft – tegenover de skyline van Nijmegen!”

Een vijftigtal flats die aan de oevers van de Lent stonden, moesten wijken voor de uitbreiding van de rivier. De getroffen eigenaren werden financieel gecompenseerd of kregen alternatieve percelen. Ondanks de aanvankelijke weerstand is de resonantie van vandaag overwegend positief.

“We kenden de community goed en konden ook knelpunten, bijvoorbeeld bereikbaarheid, onder de aandacht brengen en er zijn goede oplossingen gevonden. Nu hebben we beveiliging.”

“Tijdens het stijgende water stroomt een derde van de Waal door deze zijrivier. We hadden veel overstromingen en evacuaties en dat is nu niet meer het geval.”

Van de 34 projecten in het programma Ruimte voor de Rivier is de nieuwe arm van Nijmegen Wa misschien wel de spannendste. Waterbouwkundige experts, burgemeesters en politici komen van over de hele wereld naar de Romeinse stad om meer over dit concept te weten te komen. De verbreding van de rivier biedt geen 100% bescherming tegen nieuwe overstromingen, maar het gevaar is tot een minimum beperkt.