Hoe ouders de wetenschappelijke denkvaardigheden van hun kinderen vormgeven – onderzoek toont voor het eerst de invloed van de houding van ouders aan
Formatieve denkstijlen: Ouders beïnvloeden de wetenschappelijke denkvaardigheden van hun kinderen meer dan verwacht, zoals ontwikkelingspsychologen hebben ontdekt. De invloed van het ouderlijk huis ligt niet in de eerste plaats in de intelligentie of competentie van de voogden, maar alleen in hun houding ten opzichte van kennis en onderwijs. Daarom mag het bevorderen van wetenschappelijk denken bij kinderen niet uitsluitend aan scholen worden toegeschreven. In plaats daarvan moeten ouders ook hun positie heroverwegen en hun kinderen actief steunen.
Wanneer kinderen experimenteren, gegevens verzamelen en interpreteren of wetenschappelijke fenomenen onderzoeken, leren ze op een speelse manier een rationele, doelgerichte benadering van problemen en onderzoeksvragen, zelfs op de kleuterschool en de basisschool. Deze competentie, perspectief en wetenschappelijk denken worden steeds belangrijker in onze samenleving met haar diverse mondiale uitdagingen. Veel problemen vereisen een systematische en logische benadering bij het formuleren en testen van hypothesen en het trekken van conclusies uit het bewijsmateriaal.
“Hoewel sommige kinderen al op jonge leeftijd vaardig zijn in het uitvoeren van zinvolle experimenten, het interpreteren van patronen in gegevens of het herkennen van wetenschappelijke vragen, tonen andere kinderen een beperkt begrip op deze gebieden”, zegt Christopher Oosterhaus van de Universiteit van Vechta. Hoewel alle kinderen naar school gaan en de bevordering van wetenschappelijk denken vooral aan scholen wordt toegeschreven, ontwikkelen kinderen wetenschappelijke vaardigheden niet in dezelfde mate.
Welke rol spelen ouders?
Oosterhaus en Susanne Korber van de Universiteit van Onderwijs Freiburg analyseerden waarom dit gebeurt en of het ouderlijk huis een rol speelt. In de loop van vijf jaar onderzochten ontwikkelingspsychologen in totaal 161 basisschoolkinderen in Duitsland tussen de vijf en tien jaar oud. De onderzoekers testten de kinderen jaarlijks op hun wetenschappelijk denkvermogen, hun taalvaardigheid en intelligentie en vergeleken de ontwikkeling van de kinderen.
Tegelijkertijd legden Osterhaus en zijn collega’s kenmerken van de gezinnen vast, zoals het opleidingsniveau van de voogden en hun sociaal-economische status. Ze vroegen ouders ook naar hun overtuigingen en houding ten opzichte van kennis, bijvoorbeeld wat ze van wetenschap vonden, hoe wetenschappers werken en wat ze dachten dat iemand eigenlijk kon weten.
Het hangt af van de instelling
Uit de analyse bleek dat de ideeën van ouders over kennis op lange termijn invloed hebben op hoe goed hun kinderen wetenschappelijk kunnen denken. “Ons onderzoek toonde aan dat kinderen uit gezinnen met meer geavanceerde cognitieve opvattingen beter presteren op de basisschool dan hun leeftijdsgenoten”, schreven de psychologen.
De overtuigingen van ouders bleven van invloed, zelfs als rekening werd gehouden met de opleiding van de ouders en de algemene cognitieve en taalkundige vaardigheden van kinderen. Daarom is het niet de rijkdom aan kennis en intelligentie van ouders en kinderen die belangrijk is, maar eerder hun houding ten opzichte van kennis, besloot het team.
“Wat ons echt verraste was de langetermijnimpact van de houding van ouders”, zegt Oosterhaus. “Kinderen van wie de ouders begrijpen dat kennis kan veranderen en dat deze afhankelijk is van sociale en culturele omstandigheden, presteerden niet alleen beter voordat ze naar school gingen, maar vertoonden ook een betere ontwikkeling in wetenschappelijk denken gedurende de schoolperiode vergeleken met hun leeftijdsgenoten uit gezinnen met een minder ondersteunende houding.”
Ouders hebben meer invloed dan scholen
Psychologen concluderen uit deze observatie dat de school geen balancerende invloed heeft op het ouderlijk huis, zoals algemeen wordt aangenomen. “De effecten van de houding van ouders op het wetenschappelijk denken van kinderen worden niet volledig gecompenseerd door schoolinvloeden”, zegt Osterhaus.
In het onderzoek werd echter niet onderzocht hoe ouders hun houding ten opzichte van kennis en wetenschap op hun kinderen overbrengen. Psychologen gaan er echter van uit dat kinderen deze houding onbewust aanleren, bijvoorbeeld door gesprekken in het dagelijks leven.
Actieve ondersteuning kan kinderen helpen meer te bereiken
Deze bevindingen kunnen ouders en wettelijke voogden nu helpen het wetenschappelijk onderwijs van hun kinderen beter te promoten. Psychologen zeggen dat een ondersteunende omgeving kinderen niet alleen op school maar ook thuis kan aanmoedigen om open vragen en fenomenen te onderzoeken die nieuw voor hen zijn, waardoor de wetenschappelijke denkvaardigheden van kinderen aanzienlijk worden vergroot. Hoe meer ouders en verzorgers zich bewust zijn van hun invloed, hoe beter zij effectief kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van hun kinderen.
“We willen dat ons onderzoek gesprekken stimuleert over de waarde van een omgeving die de nieuwsgierige houding van kinderen thuis ondersteunt”, zegt Oosterhaus. “Deze dialoog kan ouders in staat stellen een actievere rol te spelen bij het bevorderen van de nieuwsgierigheid, het kritisch denken en het probleemoplossend vermogen van hun kinderen – waardoor uiteindelijk een solide basis wordt gelegd voor levenslang leren en succes in de 21e eeuw.”
Een vervolgonderzoek staat gepland in Japan
Het langetermijndoel van de onderzoekers is om hun bevindingen te gebruiken om onderwijspraktijken te verbeteren en programma’s te ondersteunen, zodat ze de wetenschappelijke denkvaardigheden van kinderen vergroten. Om te zien of vergelijkbare resultaten als in Duitsland ook in andere culturele settings voorkomen, zijn Osterhaus en zijn collega’s van plan een vervolgonderzoek uit te voeren onder basisschoolkinderen uit Japan. (Ontwikkelingswetenschap, 2024; doi: 10.1111/besch.13474)
Bron: Vechta Universiteit
11 juli 2024 – Claudia Crabb