Het Khmer-rijk hoe Angkor zich ontwikkelde
Met behulp van archeologische opgravingsgegevens, historische rapporten en kaarten, en recente laserscanresultaten, modelleerden de onderzoekers de groei van de historische stad Angkor in wat nu Cambodja is. Uit verslagen blijkt dat verschillende delen van de stad zich door de eeuwen heen met verschillende snelheden hebben ontwikkeld. Volgens onderzoekers bedroeg de bevolking van de stad op het hoogtepunt in de dertiende eeuw tussen de 700.000 en 900.000.
Angkor, het voormalige centrum van het Khmer-rijk, is wereldberoemd om zijn tempelcomplexen, waaronder Angkor Wat, het grootste bewaard gebleven tempelcomplex ter wereld. Seculiere gebouwen in Angkor waren echter minder duurzaam: ze waren gemaakt van organische materialen en waren lang geleden gerepareerd. Dit maakt het moeilijk om de bevolking van de voormalige hoofdstad in te schatten. Daarom, hoewel Angkor een van de grootste premoderne steden ter wereld is, ontbrak tot dusver belangrijke informatie over de bevolking en haar ontwikkeling.
Uitgebreide gegevens gecombineerd
Een team onder leiding van Sarah Clasen van de University of British Columbia in Canada vult deze kenniskloof op. “Het schatten van de bevolking van Angkor is een voortdurende uitdaging”, schreven de onderzoekers. Omdat er geen appartementsgebouwen of vergelijkbare infrastructuur als referentiepunt waren, concentreerden ze zich op de subtiele effecten van de vervallen stedelijke omgeving. Ze hebben uitgebreide gegevens verzameld van 30 jaar onderzoek in de vorm van archeologische opgravingen, historische rapporten, kaarten en recente lidarmetingen, waarbij een deel van de lucht wordt gescand met een laser. Met behulp van machine learning-methoden creëerden het klaslokaal en hun collega’s een model dat de ontwikkeling van het volledige stedelijke gebied van 3.000 vierkante kilometer rond Angkor weergeeft.
Uit het model kunnen onderzoekers afleiden hoe de bevolking zich ontwikkelde tussen de zevende en dertiende eeuw. Het maakt onderscheid tussen de centrale regio, waar de koninklijke residentie en stenen tempels zich bevinden, en het uitgestrekte stedelijke gebied en de dammen langs het irrigatiesysteem. “Het kostte de mensen van Angkor verschillende eeuwen om hun hoogtepunt na de oprichting te bereiken”, zeggen de auteurs. Het is opmerkelijk dat de bevolkingsgroei in de verschillende regio’s van Angkor met verschillende snelheden plaatsvond.
Bevolkingsgroei dankzij het irrigatiesysteem
Terwijl het centrum, het stedelijk gebied en de dammen in de eerste fase een vergelijkbare bevolkingsgroei registreerden, was de bevolking in het stedelijk gebied in de 10e eeuw al verviervoudigd, mogelijk als gevolg van toegenomen investeringen in infrastructuur. Aan de andere kant begon het centrum pas in de elfde eeuw snel uit te breiden. Angkor bereikte zijn hoogtepunt in de dertiende eeuw. “Ons model laat zien dat er op dat moment tussen de 700.000 en 900.000 mensen in het grootstedelijk gebied woonden”, aldus de onderzoekers. In het centrum was de bevolkingsdichtheid op dat moment 7.500 mensen per vierkante kilometer.
De belangrijke basis hiervoor was de geavanceerde watervoorziening naar de stad. “De elites in de centrale regio hebben een uitgebreide infrastructuur voor water- en transportbeheer ontwikkeld die grote delen van het landschap omvat, waardoor de bevolking kon groeien”, legden de onderzoekers uit. Kort na deze piek begon Angkor echter in verval te raken. De auteurs schrijven: “Wetenschappers wijzen op de kwetsbaarheid van dergelijke dure stedelijke systemen.” “Uit recent werk blijkt echter dat de Angkor-regio niet volledig is geëvacueerd.”
Een rigoureuze benadering van demografische analyse
De onderzoekers schreven dat hun methode om de ontwikkeling van de bevolking te schatten ook zou kunnen worden toegepast op andere historische steden. Het is belangrijk om onderscheid te maken tussen de verschillende woongebieden. “Op deze manier presenteren we een rigoureuze demografische analysebenadering die rekening houdt met verschillen in bevolkingsdichtheid afhankelijk van de regio”, zeggen de auteurs. “We ontdekten bijvoorbeeld dat het centrum en het uitgestrekte stedelijke gebied van Angkor zich op verschillende tijdstippen en onafhankelijk van elkaar ontwikkelden.” Toekomstige studies zouden kunnen aantonen in hoeverre een dergelijke dynamiek ook bestaat in andere historische steden over de hele wereld.
Cowell: Sarah Clasen (University of British Columbia, Canada) et al., Science Advance, Doi: 10.1126 / sciadv.abf8441