De strijd om het klimaat wordt beslist in Europa
drDe centrale arena in de strijd voor het mondiale klimaat is momenteel Europa. Met het programma “Fit for 55” aangeboden door de commissie onder leiding van Ursula von der Leyen, I de voorhoede worden. Het moet de CO2-uitstoot tegen 2030 met 55 procent verminderen. Alleen als het werkt en Europa welvarend blijft, zullen navolgers worden gevonden. Alleen dan is er een kans om de opwarming van de aarde te stoppen.
Maar de weerstand komt nu van binnenuit. Geen wonder, want als je het klimaat wilt beschermen, moet je de CO2-uitstoot duur maken. Pas wanneer vervuiling niet langer gratis is, gebruiken eigenaren van fabrieken, appartementen of auto’s de lucht niet langer als stortplaats. Dit is het doel van het European Carbon Emissions Trading System. Het brengt al industriële vervuilers en stroomopwekking in rekening. Dit heeft de uitstoot daar aanzienlijk verminderd. Nu wil de commissie ook verkeers- en stookregistratie. Een “fit 55” worden is onvermijdelijk.
Maar omdat veel kiezers dol zijn geworden op gratis vervuiling, proberen sommige regeringen nu de prijskaartjes te verwijderen die de Commissie aan CO2 wil koppelen. Bovenaan staat Polen. Premier Morawiki lanceerde een verzengende aanval op de emissiehandel in het Federaal District. Het zal de armen armer en de rijken rijker maken en Europa in de diepste economische crisis “in 100 jaar” brengen. Jammeh speculeerde in het licht van de humanistische en economische visies die Polen in de vorige eeuw ondervond, bijvoorbeeld onder de Duitse bezetting of de val van het communisme.
De angst van de kiezer
De EU kan Polen nog steeds alleen afhandelen. Over individuele staten kan worden gestemd als het om klimaat gaat, en Warschau heeft geen veto. Het enige probleem is dat andere regeringen ook bang zijn voor hun kiezers. Spanje, Hongarije en Tsjechië, maar vooral de Franse president Macron, die volgend jaar verkozen wil worden, vermijden het risico. Het is dus nog niet zeker dat de commissie verder kan met haar klimaatprogramma.
Als het niet lukt, is de tegenslag onherstelbaar. De Europese Unie is de derde grootste vervuiler ter wereld, na China en de Verenigde Staten. Voor alle drie geldt: als ze serieus proberen het klimaat te veranderen, heeft de strijd ook voor iedereen kans van slagen. Zo niet, dan is het zinloos. Bovendien zal Europa, met zijn enorme nationale product, de macht hebben, samen met Amerika als het centrum van de toekomstige “klimaatclub”, om anderen aan te trekken door middel van tarieven en prikkels.
Omdat succes afhangt van Europa, is het belangrijk interne weerstand verstandig te overwinnen. Een van de hefbomen zullen de miljarden zijn die emissiehandel zal opleveren. Volgens het huidige plan wordt het gedeeld tussen de Europese Unie en de lidstaten. Een deel ervan moet de schuld van de Europese Unie afbetalen met coronahulp, en een ander deel moet rechtstreeks terugvloeien naar de burgers via een sociaal fonds.
En hier is de sleutel. Hoe meer mensen het geld hebben dat ze moeten betalen voor duurdere benzine en stookolie, hoe groter de kans dat ze de strijd voor het klimaat accepteren. Hoe vaker je het ergens anders zegt, hoe beter.