Anticorruptiedebat: Roemenië: EU-wetgeving is geen prioriteit
vrijdag 24 december 2021
De controverse over anti-corruptie
Roemenië: EU-recht heeft geen voorrang
Net als bij Polen barst nu het geschil tussen de EU en Roemenië los: het gaat om de prioriteit van het nationale recht of het EU-recht. Dat laatste wil het Roemeense Grondwettelijk Hof niet erkennen. De Europese Unie hoopt op een effectievere bestrijding van corruptie in het land. Hij is daar kreupel.
Er ontstaat een geschil tussen Roemenië en de Europese Unie over de voorrang van het recht van de Europese Unie op het nationale recht. Dit vloeit voort uit het advies van het Roemeense Grondwettelijk Hof. De achtergrond van deze uitspraak is een uitspraak van het Europese Hof van Justitie van dinsdag, volgens welke het EU-recht voorrang heeft op de nationale grondwet. Dienovereenkomstig kunnen Roemeense rechtbanken in sommige gevallen de beslissingen van het Grondwettelijk Hof van het land negeren. Dit is bijvoorbeeld het geval bij de bestrijding van corruptie, het risico bestaat dat de veroordeelden niet worden gestraft.
Gisteravond zei het Grondwettelijk Hof dat deze jurisprudentie in Roemenië niet kan worden toegepast, tenzij de grondwet dienovereenkomstig wordt gewijzigd. De achtergrond van de uitspraak van het Europese Hof van Justitie van dinsdag zijn zaken voor het Roemeense Hooggerechtshof. Hij had voormalige parlementsleden en ministers aangeklaagd wegens corruptie en invloed op EU-fondsen. Vervolgens verklaarde het Grondwettelijk Hof de twee beslissingen op formele gronden ongeldig. Dit kan echter zaken vertragen en bij wet verboden worden. Volgens het Europese Hof van Justitie zou dit “effectieve en afschrikkende sancties tegen personen die de hoogste ambten van de Roemeense staat bekleden” en die zijn veroordeeld voor fraude of corruptie in hun ambt, kunnen voorkomen.
Het Zuidoost-Europese land staat sinds zijn toetreding tot de Europese Unie in 2007 onder speciaal toezicht van de Commissie van de Europese Unie, omdat het destijds niet voldeed aan alle vereisten om corruptie en georganiseerde misdaad te bestrijden en de rechterlijke macht te versterken.
Na de aanvankelijke vooruitgang door de activiteit van de anti-corruptie-eenheid van het parket van de procureur-generaal op te voeren, is er volgens critici bijna een patstelling. Een van de redenen hiervoor is de aanwezigheid van een speciale eenheid in het Openbaar Ministerie (SIIJ), opgericht door de toenmalige sociaal-democratische regering in 2018, die als enige het recht heeft om rechters en aanklagers te onderzoeken. Dit verwijdert de taakomschrijving van de anti-corruptie-eenheid. De Europese Commissie roept al lang op tot afschaffing van het SIIJ.