Verlegen voelen: wat ons doet blozen
Schamen: Karaoke-experiment onthult wat ons doet blozen
Waarom worden onze wangen rood als we verlegen zijn? Om dit vast te stellen moesten deelnemers aan één onderzoek karaokeliedjes van Adele of Mariah Carey zingen. Welke delen van de hersenen worden actief als je bloost – en waarom de resultaten de eeuwenoude theorie van Darwin tegenspreken.
© Brenda Sanji Arruda/Getty Images/iStock (details)
Veel mensen blozen of verbergen hun gezicht achter hun handen als ze in een gênante situatie (avatar) terechtkomen.
Als we ons schamen, worden onze wangen warm en rood en lijkt ons hart even stil te staan. Charles Darwin beschreef blozen ooit als ‘de vreemdste en meest menselijke uitdrukking’. Volgens zijn theorie blozen mensen als ze denken aan wat anderen van hen denken. Maar is dit werkelijk de reden?
Om daar achter te komen koos een onderzoeksteam onder leiding van Milica Nikolic van de Universiteit van Amsterdam voor een bijzondere experimentele setting: karaoke. naar Stadion De deelnemers – allemaal jonge vrouwen tussen de 16 en 20 jaar – moesten tijdens de eerste sessie karaokeliedjes zingen. Daartoe behoorden bijzonder moeilijke nummers als ‘Hello’ van Adele of ‘All I Want for Christmas is You’ van Mariah Carey. Bij een andere afspraak werd proefpersonen gevraagd een opname van hun zangprestatie te bekijken, terwijl de hersenactiviteit werd gemeten met behulp van functionele magnetische resonantie beeldvorming (fMRI). Bovendien bevestigden de onderzoekers temperatuursensoren op de wangen van de vrouwen om te bepalen hoe rood het gezicht was.
Aan de deelnemers werd verteld dat het publiek deze opnames ook te zien zou krijgen. De onderzoekers wilden testen of dit de schaamtegevoelens verder zou kunnen vergroten. Ten slotte kregen de vrouwen ook opnames te zien van andere karaokezangers die op een vergelijkbaar niveau zongen, evenals opnames van professionele zangers die zich voordeden als andere deelnemers.
Zoals verwacht bloosden de vrouwen meer als ze zichzelf zagen zingen dan wanneer ze vreemden zagen zingen. Maar wat nog verrassender was voor de onderzoekers waren de resultaten van de MRI-scans: roodheid in het gezicht ging gepaard met verhoogde activiteit in delen van het cerebellum en de pariëtale kwab. Het cerebellum staat vooral bekend om bewegingscontrole en coördinatie. Maar volgens de auteurs van het onderzoek zijn er steeds meer aanwijzingen dat het ook een belangrijke rol speelt bij het verwerken van emoties. Dit kan erop wijzen dat het kijken naar iemands prestaties gebieden van de hersenen activeert die verband houden met emotionele opwinding en aandacht. Tegelijkertijd waren hersengebieden die normaal gesproken betrokken zijn bij het nadenken over ons eigen gedrag of het gedrag van anderen, minder actief. “Op basis hiervan concludeerden we dat nadenken over de gedachten van anderen misschien niet nodig is voor blozen in het gezicht”, zegt Nikolic. Daarom is dit in tegenspraak met de theorie van Darwin. “Blozen in het gezicht kan deel uitmaken van de automatische opwinding die u voelt wanneer u aan iets wordt blootgesteld en er iets met u gebeurt dat relevant is voor u.”
Nikolic zegt dat jonge vrouwelijke deelnemers speciaal voor het onderzoek zijn geselecteerd omdat zij bijzonder gevoelig zijn voor sociale evaluatie en een sterke angst hebben om afgewezen te worden of de verkeerde indruk te wekken. In ander onderzoek wil het onderzoeksteam de schaamtegevoelens van jonge kinderen onderzoeken: dit is vooral interessant omdat ze op jonge leeftijd nog niet het cognitieve vermogen hebben om na te denken over wat anderen van je vinden.
Sta Javascript toe om de volledige functionaliteit van Spektrum.de te behouden.