Onderzoekers tonen een verhoogd risico op zoönosen op een online kaart

“Ons project begon met de vraag: kunnen we zoönotische interfaces in Oostenrijk beschrijven en visualiseren?” zegt Amelie Desvars-Lariv van CSH en de Universiteit voor Diergeneeskunde in Wenen. In feite zijn er veel manieren waarop en hoe ziekteverwekkers tussen soorten kunnen worden overgedragen. Dit is de reden waarom de One Health-aanpak de afgelopen decennia in opkomst is. Er wordt aangenomen dat de menselijke gezondheid en de diergezondheid niet van elkaar gescheiden kunnen worden, omdat er veel overlap is.

Volgens Desvars-Larivé hebben we te maken met een zeer complex systeem waarbij mensen, dieren en voedingsmiddelen betrokken zijn, waarin veel intersoortige ziektevectoren, zoals gelei of teken, ook een cruciale rol spelen, en waar “de meeste zoönotische pathogenen” in staat zijn om infecteren zowel mensen als soorten. Verschillende dieren uit verschillende taxa (grotere groepen organismen, let op).” de studie omvat.

In deze periode zijn acht nieuwe dierpathogenen bijgekomen. Beroemde nieuwkomers zijn onder meer het West-Nijlvirus, dat voor het eerst werd ontdekt in 2016, en het Usutu-virus, dat voor het eerst werd ontdekt in 2001. “Beide ziekteverwekkers komen vooral voor bij vogels, maar kunnen op mensen worden overgedragen via muggenbeten, die beide al zijn aangetroffen bij paarden.” Gemiddeld komt er in Oostenrijk ongeveer elke zes jaar een nieuwe zoönose voor, schrijven de auteurs in hun artikel.

De omvang van de gedeelde medische geschiedenis tussen dieren en mensen in dit land blijkt uit het feit dat van de 197 zoönotische pathogenen tussen 1975 en 2022 er 187 werden gedetecteerd in in totaal 155 verschillende gewervelde gastheren in Oostenrijk. Zo werden er elf ziekteverwekkers aangetroffen in zandbakken en vijftien in voedsel. Vooral in vleesproducten worden veel ziekteverwekkers aangetroffen. Als het om vectoren – of vectoren – ging, stonden teken voorop in de beruchte statistieken: “Met 16 verschillende overgedragen ziekteverwekkers brengen teken meer ziekten over dan welke andere vector dan ook”, aldus Desvars-Larivé.

“Onze netwerkanalyse wijst op een verhoogd risico op overdracht van zoönotische pathogenen op de grensvlakken tussen mens, vee en mens.” Bovendien spelen kippen, schapen en sommige vleesproducten volgens de nieuwe netwerkanalyse ook een grotere rol in het systeem omdat ze meerdere ziektebronnen kunnen dragen en overbrengen. De meeste zoönotische ziekteverwekkers worden als het ware ‘gedeeld’ tussen mensen en grote aantallen huisdieren en landbouwhuisdieren in Oostenrijk.

De onderzoekers willen met hun online kaart “opvoeden en nieuwsgierigheid opwekken”. De nieuw verzamelde gegevens zouden “zeer nuttig kunnen zijn in surveillanceprogramma’s voor zoönotische ziekten, omdat ze kunnen dienen als risico-indicatoren”, aldus de CSH-onderzoeker. Er is echter nog veel werk aan de winkel als het gaat om de beschikbaarheid van data en het vergroten van het bewustzijn over wat zoönosen eigenlijk zijn: het virus dat tot deze groep behoort en dat voor de meeste ontwrichting heeft gezorgd – SARS-CoV-2 – het virus – In de relevante publicaties wordt er zelden naar verwezen als een zoönotische ziekte, klaagt Desvars Larive.