Van “de maat van alles” naar een deel van het geheel
Een belangrijke opmerking vooraf: wie een populair boek verwacht, zoals gepresenteerd door de Duitse boswachter Peter Wohlleben, zal teleurgesteld zijn. De Canadese antropoloog Eduardo Cohen, professor aan de McGill Universiteit in Montreal, vertelt ook een interessant verhaal. Over zijn ervaringen met het Runa-volk in de tropische jungle van de bovenste Amazone, over uitwisselingen met sjamanen, en over zijn ontmoetingen met echte jaguars – of jaguars in menselijke vorm.
Maar het volgen van deze radicale denker vereist ook veel leeswerk. Beginnend met het verweven bosecosysteem met zijn planten, dieren en mensen, legt hij met vrij filosofische wendingen uit waarom hij kan beweren dat bossen denken. Dienovereenkomstig breidde hij resoluut de antropologie uit – de wetenschap van de mens: mensen zijn misschien niet de ‘maatstaf van alle dingen’ in de zin waarin klassieke denkers dat hadden. Hij is zeker niet bevoegd om “de aarde te onderwerpen” in overeenstemming met het Bijbelse gebod.
Cohens stellingen zijn even aantrekkelijk als provocerend. Voor iedereen die meedoet, opent zijn nieuwe antropologie een veranderde visie op het naast elkaar bestaan van mensen en niet-mensen. Omdat Kuhn het inzicht oplegt dat mensen niet boven hun omgeving staan. Maar ze gaan niet in het midden uit elkaar. Jürgen Nacott
Eduardo Con
Hoe bossen denken
Matisse en Seitz, 383 pagina's, € 32.
ISBN 978-3-7518-0395-3