Europa: dichte bossen
Europa: Het is niet dicht bebost
Europa – één dicht bos? Dit was misschien niet het geval voordat de mens arriveerde. Graslanden bedekten waarschijnlijk minstens de helft van ons continent.
© Brennan Stockerman (details)
Mogelijk zag het Europese landschap er in de laatste ijstijd zo uit: grote herbivoren, zoals olifanten en neushoorns, hielden bossen open en creëerden grote graslanden.
Er zijn veel legendes rond het Duitse Woud, waaronder het feit dat het zelfs in de tijd van de Germaanse volkeren grotendeels een ondoordringbaar bos was. Natuurlijk bestonden dergelijke ecosystemen op het grondgebied van het toekomstige Duitsland en in andere regio’s van Midden- en West-Europa. Maar uit een ander onderzoek blijkt dat grote delen van het continent daadwerkelijk zijn ontbost en overeenkwamen met de Afrikaanse savanne: het openhouden van herbivoren zoals olifanten, neushoorns, herten, runderen, wilde paarden en andere diersoorten. Dit is wat Elena Pierce van de Universiteit van Aarhaus en haar team rapporteerden in ‘Science Advances’..
Dit gold zelfs in de periode vóór de komst van de moderne mens, zoals blijkt uit de blik van de werkgroep op de laatste ijstijdfase tussen 115.000 en 130.000 jaar geleden. Om dit te doen analyseerde het team stuifmeelmonsters uit verschillende Europese regio’s: hoewel het klimaat tegenwoordig vergelijkbaar is, ontdekten ze een rijk mozaïek van verschillende plantensoorten. Volgens de gegevens was minstens 50 en misschien wel 75 procent van het gebied bedekt met grassen, kruiden, lichtminnende struiken en bomen, terwijl gesloten bossoorten in deze gebieden zeldzaam waren. Dienovereenkomstig moeten hier open gebieden hebben gedomineerd, terwijl dichte bossen andere gebieden domineerden.
Zo wordt er vaak hazelaarpollen aangetroffen, een soort die verdwijnt in donkere beuken- of sparrenbossen en de voorkeur geeft aan lichtere gebieden of open terreinen. Bovendien tolereren hazelnoten het zoeken op wild, dat in de periode tussen de laatste ijstijden nog steeds overvloedig aanwezig was. De grote herbivoren zorgden ervoor dat veel soorten die typisch zijn voor gesloten bossen niet of slechts met moeite verschenen, terwijl vertegenwoordigers zoals hazelnoten of grassen werden gepromoot. Aan de andere kant kan vuur een ondergeschikte rol hebben gespeeld. Het grote aantal herbivoren zie je ook terug in het aantal fossiele mestkevers dat gebruik maakt van de ontlasting van grote herbivoren.
Studies van bestaande ecosystemen tonen ook aan dat grote herbivoren zoals bizons, olifanten en neushoorns bomen onderdrukken en grassen en grassen bevorderen. Zonder hun invloed zouden savannes of delen van Noord-Amerikaanse prairies dichter worden met houtachtige planten. Verder bewijs voor de these van megaherbivoren komt van een neushoornfossiel uit Polen, waarin hazelnootpollen en twijgen in zijn tanden werden gevonden. Bovendien vertoonden de tanden tekenen van slijtage die typisch zijn voor het eten van gras en zegge.
“We weten nu dat het landschap destijds heel divers was. Alles wijst erop dat dit verschil voortkwam uit de invloed van grote dieren op de vegetatie. “Veel van deze soorten uit de ijstijd zijn nu uitgestorven, maar we hebben nog steeds inheemse bizons, paarden en vee”, zegt Pierce. Daarom is het belangrijk dat we grote herbivoren terugbrengen naar ecosystemen als we de biodiversiteit willen stimuleren. Juist om deze reden steunen veel ecologen zogenaamde wilde graslanden als natuurbeschermingsmaatregel waar runderen, waterbuffels, paarden en herten grazen.
Sta Javascript toe om de volledige functionaliteit van Spektrum.de te behouden.
“Analist. Schepper. Zombiefanaat. Fervente reisjunkie. Popcultuurexpert. Alcoholfan.”